نشست شورای حفاظت از منابع آب و سند سازگاری با کم‌آبی خراسان جنوبی برگزار شد

تصویب ۹۵۰ میلیارد تومان برای رفع تنش آبی و سدهای تغذیه مصنوعی استان

به گزارش خبرنگار ۷۲۴پرس، معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی در حاشیه  نشست شورای حفاظت از منابع آب و سند سازگاری با کم‌آبی، از تصویب   ۹۵۰ میلیارد تومان اعتبار برای طرح‌های تغذیه مصنوعی و رفع تنش آبی استان در چارچوب مصوبات دور دوم سفر رئیس‌جمهور به خراسان جنوبی (۲۴ و ۲۵ آذر ۱۴۰۱) خبر داد.

علیرضا عباس‌زاده افزود: «از این میزان اعتبار ۴۵۰ میلیارد تومان برای تکمیل طرح‌های تغذیه مصنوعی استان و ۵۰۰ میلیارد تومان برای رفع تنش آبی اختصاص‌یافته است».

وی ادامه داد: «همچنین در سفر اول و دوم رئیس‌جمهور به خراسان جنوبی مصوبات بسیار خوبی برای اجرای تصفیه‌خانه‌های فاضلاب استان از جمله شهرهای بیرجند، سربیشه، فردوس، قائن و خوسف در دستور کار قرار گرفت».

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی اظهار داشت: «تأمین آب بیشترین حجم اعتبارات در دور دوم سفر رئیس‌جمهور را به خود اختصاص داده است».

وی با اشاره به افتتاح تصفیه‌خانه شهر بیرجند در سفر دوم رئیس‌جمهور به استان عنوان کرد: «پساب تصفیه‌خانه بیرجند ۲۰۰ لیتر بر ثانیه است که می‌تواند جایگزین منابع آبی برای مصرف در بخش صنعت شود».

عباس‌زاده بیان کرد: «تفاهم‌نامه استفاده از پساب مدول اول تصفیه‌خانه فاضلاب شهر قائن برای تأمین آب پایدار مجتمع فولاد قائنات نیز با اعتبار اولیه هزار میلیارد تومان سال گذشته به امضا رسید و هم‌زمان عملیات اجرایی این طرح در شهرستان قائنات آغاز شد».

وی تأکید کرد: «ضرورت و اهمیت منابع آب و نحوه مصرف آن در حال حاضر بر کسی پوشیده نیست؛ لذا ثبات مدیریت در کشور و نظم حاکمیت ما به‌نوعی به حکمرانی در حوزه آب بستگی دارد».

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی با بیان اینکه آب اکنون مسئله بسیار مهم، چندوجهی و مساوی با امنیت است، اظهار داشت: «پشت پرده و اصلی‌ترین نقطه بسیاری از مناقشات امروز دنیا شاید در زمینه آب، سهمیه گیری، تقسیم و بهره‌برداری از آب باشد».

وی تصریح کرد: «مأموریت شورای حفاظت از منابع آب استان تأمین آب است؛ لذا باید همه دستگاه‌های مربوطه نقش خود را برای مسئله حکمرانی آب مشخص کرده و بر اساس برنامه پیش برود».

عباس‌زاده تأکید کرد: «مسئله مدیریت منابع آب با حضور مدیران و افرادی که راهبری و تصمیم‌گیری می‌کنند نیاز به‌دقت، توجه و حساسیت ویژه دارد؛ لذا مسائل جانبی نباید اصل موضوع را خدشه‌دار کند».

وی عنوان کرد: «برای بهبود وضعیت منابع آب استان هشت اقدام و برنامه اصلی و مهم توسط شرکت آب منطقه‌ای در دستور کار قرار گرفته که باید در اولویت دستگاه‌های مربوطه قرار بگیرد».

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی با اشاره به پروژه انتقال و تأمین آب پایدار استان از دریای عمان و خلیج‌فارس گفت: «سهم خراسان جنوبی از هر دریا ۶۰ میلیون مترمکعب است و خط دوم انتقال آب خلیج‌فارس برای تأمین آب استان در حال اجراست».

وی افزود: استان خراسان جنوبی بیش از ۲ دهه متوالی است که با خشکسالی مواجه بوده و این خشکسالی‌ها به‌شدت منابع آب زیرزمینی را تحت‌تأثیر قرار داده است.

عباس‌زاده تأکید کرد: «باید اقدامات مختلف را در دستور کار قرار دهیم تا جلوی فرسایشی شدن بیشتر منابع آب زیرزمینی در استان کویری خراسان جنوبی را بگیریم».

وی با اشاره به اجرای سند سازگاری با کم‌آبی از سال ۱۳۹۹ در استان گفت: «از ابتدای اجرای این سند به اهداف آن دست نیافته‌ایم و از برنامه سالانه ۳۷ درصد عقب هستیم که باید در راستای رسیدن به اهداف سند و بهبود وضعیت منابع موجود اقدامات ویژه را در دستور کار قرار دهیم».

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی تصریح کرد: «باتوجه‌به شرایط بحرانی استان، برگزاری مستمر و رهاورد جلسات شورای حفاظت از منابع آب برای ما از اهمیت اساسی برخوردار است و باید با اقدامات مختلف از جمله اجرای کامل سند سازگاری با کم‌آبی، ناترازی و نامتعادلی در منابع آب زیرزمینی استان را به تعادل برسانیم».

وی افزود: «باید تعدیل پروانه‌های کشاورزی در تمامی شهرستان‌های استان به‌صورت یکسان و عادلانه انجام شود تا به اهداف سند سازگاری با کم‌آبی برسیم».

عباس‌زاده بیان کرد: «۱۰ میلیون مترمکعب تأمین آبی خارج استان و بین حوضه‌ای از منطقه خراسان و یزد نیز در حال پیگیری است و شرکت آب منطقه‌ای استان می‌بایست نسبت به مطالعه کارشناسی منابع آب نقاط مرزی اقدام کند».

 وی تأکید کرد: حدود ۶ ماه از سفر دور دوم رئیس‌جمهور به خراسان جنوبی می‌گذرد و باتوجه‌به خشکسالی‌های پی‌درپی استان باید مصوبات مربوط به حوزه آب با جدیت ویژه پیگیری شود.

وقوع فرونشست زمین در ۱۷ محدوده خراسان جنوبی

به گزارش خبرنگار ۷۲۴پرس، عباس سارانی روز شنبه در نشست شورای حفاظت از منابع آب و سند سازگاری با کم‌آبی استان عنوان کرد: «در حال حاضر برداشت آب از ۲۶ دشت ممنوع و فقط برداشت آب از ۹ دشت آزاد است».

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی گفت: «برداشت بیشتر از آب قابل‌برنامه‌ریزی استان و کاهش بارش مؤثر استان سبب بروز پدیده فرونشست در ۱۷ محدوده مطالعاتی استان از جمله سرایان، سده، چاهک موسویه، طبس، مختاران، سهل آباد، خضری و سایر شده است».

وی ادامه داد: «به دلیل برداشت بی‌رویه از منابع زیر زمینی بر اثر خشکسالی مستمر، افت سطح منابع آب زیر زمینی و کسری مخزن ایجاد شده، هشت دشت خراسان جنوبی ممنوعه بحرانی، ۱۸ دشت ممنوعه و ۹ محدوده مطالعاتی فاقد تخصیص است».

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی گفت: «۷۴ درصد دشت و محدوده‌های مطالعاتی استان از نظر آب قابل‌برنامه‌ریزی ممنوعه و ممنوعه بحرانی است».

وی با اشاره به عوارض مشهود پدیده فرونشست زمین گفت: «کاهش شدید آبدهی و معیوب‌شدن چاه‌ها، نوکنی و جابه‌جایی چاه و تحمیل هزینه هنگفت بر کشاورز، ایجاد شکاف و فرو چاله، ازبین‌رفتن زمین‌های کشاورزی و تغییر شکل آبراهه‌ها، تشدید فرسایش و وقوع پدیده گردوخاک، فقر و مهاجرت از جمله این عوارض است».

سارانی با اشاره به وجود ۱۳ هزار و ۶۸۳ منبع آبی در این استان ادامه داد: «سالانه ۹۱۱ میلیون مترمکعب از این منابع آبی برداشت می‌شود که بیشترین حجم تخلیه آب زیر زمینی از طریق چاه‌ها است».

وی عنوان کرد: «درصد وابستگی به منابع آب زیر زمینی در استان خراسان جنوبی ۸۸.۷ درصد و درصد وابستگی به آب‌های سطحی ۱۱.۳ درصد است؛ درحالی‌که این اعداد در کشور به ترتیب ۵۵ و ۴۵ درصد است».

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی یادآور شد: «خشکسالی‌های شدید و متوالی در خراسان جنوبی کمیت و کیفیت آب‌های زیر زمینی را کاهش داده است».

وی ادامه داد: «خشکسالی‌ها باعث شده به دلیل اضافه برداشت مستمر از منابع آب استان، کسری مخزن تجمعی به چهار میلیارد مترمکعب در سال آبی گذشته برسد».

سارانی با اشاره به برنامه پیشنهادی سند سازگاری با کم‌آبی در استان گفت: «بر اساس این برنامه شرکت آب منطقه‌ای استان ۱۶۴ میلیون مترمکعب، سازمان جهاد کشاورزی ۱۶۳، شرکت آب و فاضلاب استان ۹٫۵، سازمان صنعت، معدن و تجارت ۱٫۵، سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر ۰٫۹ باید صرفه‌جویی کنند». وی ادامه داد: «بر اساس میزان حجم صرفه‌جویی از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۵، سالانه ۲۵٫۱۲ میلیون مترمکعب نیاز به‌صرفه جویی در مصارف خواهد بود».

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی به وجود هشت سد مخزنی در خراسان جنوبی اشاره کرد و گفت: «در حال حاضر از ۷۵ میلیون مترمکعب حجم سدهای استان، ۱۳ میلیون مترمکعب آب دارد و تنها ۱۷ درصد مخازن سدهای استان آبگیری شده است».

وی با اشاره به کاهش تخلیه منابع آبی استان در یک دهه اخیر افزود: «سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۰ در مجموع میزان آبدهی چشمه‌ها ۴۱ درصد، آبدهی قنوات ۲۲ درصد و آبدهی چاه‌ها ۲۴ درصد کاهش‌یافته است».

سارانی بیان کرد: «برداشت آب از چاه‌های کشاورزی استان ۱۶۲ درصد آب قابل‌برنامه‌ریزی شده درحالی‌که در دنیا ۴۰ درصد است». وی گفت: بر اساس استانداردهای جهانی سالانه ۴۰ درصد حجم ورودی آب به سفره‌های زیر زمینی را می‌توانیم برداشت کنیم که در حال حاضر در خراسان جنوبی به مرحله فوق بحران رسیده‌ایم؛ زیرا نه‌تنها ۱۰۰ درصد آب ورودی به سفره‌ها یا قابل‌برنامه‌ریزی برداشت می‌شود؛ بلکه در سال آبی گذشته ۱۲۰ میلیون مترمکعب اضافه برداشت داشتیم». وی افزود: «کسری مخزن تجمعی استان از دهه ۶۰ تاکنون چهار میلیارد مترمکعب است».

به گزارش خبرنگار 724Press، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی در ادامه صحبت‌های خود در نشست شورای حفاظت از منابع آب و سند سازگاری با کم‌آبی استان گفت: «متوسط افت سطح آب زیر زمینی استان سالانه ۲۶ سانتیمتر است که دشت سده با افت تجمعی ۲۶٫۸۴ متر بیشترین افت تجمعی را در استان به خود اختصاص داده است».

وی افزود: «سند سازگاری با کم‌آبی خراسان جنوبی در مرداد سال ۱۳۹۸ به تصویب کارگروه ملی سازگاری با کم‌آبی رسید و بر اساس این سند، صرفه‌جویی از منابع آب زیر زمینی استان توسط دستگاه‌های متولی تا سال ۱۴۰۵ به میزان ۱۷۵.۹ میلیون مترمکعب مشخص شد؛ اما به دلیل خشکسالی حاد در سال آبی ۱۳۹۸ - ۱۳۹۹ در شورای حفاظت از منابع آب استان تصویب شد که اجرای سند سازگاری با کم‌آبی یک سال با وقفه اجرا شود و با این مصوبه، اجرای سند از سالی آبی ۱۴۰۰ - ۱۳۹۹ در خراسان جنوبی آغاز شد».

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی گفت: «در فاز دوم این طرح که از سال ۱۴۰۷ آغاز می‌شود و تا ۱۴۱۲ ادامه دارد باید ۱۲۲ میلیون مترمکعب فقط در بخش کشاورزی استان مدیریت مصرف داشته باشیم البته اجرای این فاز تابع دستاوردهای ما در فاز نخست است».

وی با اشاره به اینکه تاکنون در زمینه اجرای سند سازگاری با کم‌آبی استان ۳۷.۴ درصد از برنامه مصوب سالانه عقب هستیم بیان کرد: «سهم بخش کشاورزی در زمینه کاهش برداشت از منابع آب زیر زمینی ۲۱ درصد عقب است و شرکت آب منطقه‌ای هم در زمینه اصلاح و تعدیل پروانه‌ها ۴۶.۷ درصد عقب است».

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی گفت: «استحصال آب توسط اداره کل منابع طبیعی استان با اجرای طرح‌های آبخیزداری و عملیات مکانیکی ۱۹ درصد از این برنامه جلو است؛ اما در بخش صنعت و معدن ۹۳ درصد از برنامه تاکنون عقب هستیم.  در حوزه آب و فاضلاب یعنی سهم آب شهری و روستایی ۱۱ درصد و در بخش الگوی مدیریت مصرف در فضای سبز ۱۷ درصد از برنامه سالانه جلو هستیم».

کاهش ۳۱ درصد بارندگی‌ها در خراسان جنوبی

به گزارش خبرنگار ۷۲۴پرس، علیرضا خندان‌رو روز شنبه در نشست شورای حفاظت از منابع آب و سند سازگاری با کم‌آبی استان، گفت: «از ابتدای سال زراعی جاری تاکنون میانگین بارندگی کشور ۱۷۴ میلیمتر با ۲۱ درصد کاهش و خراسان جنوبی ۷۸ میلیمتر بوده است که استان نسبت به بلندمدت ۳۱ درصد کاهش را نشان می‌دهد».

مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی افزود: «امسال نسبت به سال گذشته که سال کم‌بارشی بود شاهد کاهش ۱۷ درصد بارندگی در استان هستیم. همچنین بیشترین میزان بارندگی با ۱۱۷ میلیمتر مربوط به شهرستان قائن و کمترین میزان با ۴۲٫۶ میلیمتر برای شهرستان نهبندان ثبت شده است».

مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی اظهار داشت: «میانگین بارندگی فصل بهار ۱۹٫۳ میلیمتر است که نسبت به میانگین بلندمدت ۴۱ درصد کاهش داشته است». وی تصریح کرد: «بیشترین بارندگی فصل بهار در شهرستان زیرکوه ۵۶ میلیمتر بود و تنها شهرستانی است که بارندگی خوب بود؛ درحالی‌که سایر شهرستان‌ها با کاهش بارندگی‌ها مواجه بودیم».

خندان‌رو با بیان این نکته که علاوه بر کاهش بارندگی‌ها در استان، میانگین دمای هوا ۱٫۲ درجه نسبت به بلندمدت نیز افزایش داشته است، یادآور شد: «از مجموع مساحت استان تنها ۴۴ صدم درصد یعنی حدود نیم درصد شرایط در شهرستان‌های زیرکوه، سربیشه، سرایان و فردوس مساعد و ۹۹٫۵ درصد درگیر خشکسالی است».

مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی افزود: «از ۹۹٫۵ درصد مساحت درگیر خشکسالی استان، ۱٫۴ شرایط خشکسالی خفیف، ۲۳ درصد خشکسالی متوسط، ۷۵ درصد خشکسالی شدید و مقداری خشکسالی بسیار شدید را دارد».

خندان‌رو با یادآوری این نکته که خراسان جنوبی وارد ۲۲امین سال خشکسالی‌ها شده است و تنها چند استان کشور وضعیت مشابه خراسان جنوبی را تجربه می‌کنند، افزود: «بدترین شرایط خشکسالی مربوط به شهرستان‌های بیرجند و نهبندان است که بیرجند ۹۱ درصد مساحت و نهبندان ۹۴ درصد متأثر از خشکسالی شدید قرار گرفته است».

وی تصریح کرد: «در فصل تابستان انتظار بارندگی آن‌چنانی نداریم؛ اما پیش‌بینی‌شده اواخر خرداد تا تیر شاهد بارندگی‌های پراکنده باشیم و بر اساس آخرین پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته، پاییز و زمستان پر بارانی در سطح کشور شاهد خواهیم بود».