سرویس دانش و فناوری
پودر سبز یا سفید و آبی روی قطبهای باتری ماشین چیست؟ چرا و چگونه آن را پاک کنیم؟
- توضیحات
- دسته: علمی و فناوری
- منتشر شده در یکشنبه, 28 خرداد 1396 05:44
- نوشته شده توسط علیرضا شیری
قبل از هر چیز توجه کنید که این ماده سمی است و نباید کودکان به آن دست بزنند و به خصوص خوردن آن خطرناک است. مادهای به شکل پودر معمولاً پس از مدتی در کنار قطبهای باتریهایی از نوع اسید-سرب (lead-acid) ظاهر میشود و لزوماً پدیدهای نیست که پس از فرسایش باتری در درازمدت آشکار شود.
چیستی پودر سبزرنگ یا گاهی آبی و سفیدرنگ
معمولاً در اطراف قطب مثبت باتری سولفات مس جمع میشود. سولفات مس مادهای است که اگر کمی رطوبت جذب کند، رنگ آن به سبز یا آبی متمایل میشود ولیکن در حالت کاملاً خشک، سفید است. سولفات مس زمانی به وجود میآید که مس موجود در اتصال گیرهای کابل به باتری با سرب قطب مثبت واکنش نشان داده و جریان الکتریکی برقرار میشود. کافی است اندکی اسید سولفوریک از درون باتری به مس برسد. اگر اهل شیمی هستید واکنش شیمیایی موردبحث این است:
Cu (s) + 2 H2SO4 (ℓ) → CuSO4 (aq) + 2 H2O (ℓ) + SO2 (g)
آیا پودر سبزرنگ روی قطب مثبت باتری مشکلساز است؟ چطور پاک کنیم؟
متأسفانه سولفات مس از نظر هدایت الکتریکی بسیار ضعیف است و این یعنی عملکرد باتری و شارژدهی آن افت پیدا میکند. طبعاً مشکلات برق خودرو ممکن است به علت جمع شدن این پودر مزاحم ایجاد شده باشد. بنابراین بهتر است سولفات مس را هر از گاهی پاک کنید.
برای پاک کردن پودر سبزرنگ میتوان از محلول آب و جوش شیرین استفاده کرد چرا که جوش شیرین مادهی اسیدی سولفات مس را به خوبی خنثی میکند. البته یادتان باشد که گیرههای کابل را از باتری جدا کنید.
پودر سفید اطراف قطب منفی باتری چیست؟
این پودر سفید سولفات مس نیست و علت دیگری برای پیدایش آن وجود دارد. فرآیندی به اسم سولفیشن (sulfation) اتفاق میافتد که علت آن معمولاً شارژ نشدن کافی باتری لید-اسید است. به عنوان مثال اگر ماشین شما برای مسافرتهای کوتاه استفاده شود و تجهیزات الکتریکی زیادی داشته باشد، باتری فرصت شارژ کافی نخواهد داشت و این پودر سفید در اثر نشت اسید سولفوریک ظاهر میشود.
و اما در مورد سولفیشن بیشتر بدانیم: در استفادهی معمولی کریستالهای کوچک سولفات شکل میگیرد و مشکلساز و مضر نیست اما اگر باتری برای مدت طولانیتر شارژ نشود، کریستالهای بینظم و کوچک سولفات سرب به کریستالهای بزرگتر و متبلور تبدیل میشوند و ممکن است در اطراف قطب منفی به شکل مادهی پودری جمع شود. در این حالت عملکرد باتری افت پیدا میکند.
دو نوع سولفیشن وجود دارد: نوع موقتی و بازگشتپذیر و نوع دائمی یا سخت. نوع موقت را با شارژ کردن بیش از حد باتری میتوان تا حدی از بین برد و برگشتپذیر است اما نوع دائمی در درازمدت ایجاد شده و برای حل مشکل کار خاصی نمیتوان انجام داد.
واکنش شیمیایی مربوطه به این صورت است:
Pb (s) + H2SO4 (aq) → PbSO4 (aq) + H2 (g)
سولفیشن روی صفحات داخلی باتری اتفاق میافتد اما با نشت اندک، آثار آن را روی قطب منفی مشاهده میکنید. بنابراین قبل از پیدایش آثار سولفیشن باید از کاهش شارژ باتری جلوگیری کنید و هر از گاهی موتور خودرو را بدون رانندگی در خیابانها به کار بیاندازید تا باتری شارژ شود.