انواع بیماری های قلبی، علل و راه های درمان

بیماری‌های قلبی یکی از علل شایع مرگ و میر انسان‌ها در اقصی نقاط جهان است؛ به عنوان نمونه براساس اطلاعات ارائه شده از سوی مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) اصلی‌ترین دلیل میزان مرگ و میر در ایالات متحده به دلیل ابتلای افراد به انواع بیماری‌های قلبی و عروقی است. در آمریکا یکی از هر چهار مورد فوت در نتیجه بیماری قلبی است؛ یعنی سالانه در حدود ۶۱۰ هزار نفر تنها به دلیل این مسئله جان خود را از دست می‌دهند. همین امر نشان می‌دهد که توجه به سلامت قلب می‌تواند تا چه اندازه روی کیفیت و کمیت زندگی ما تأثیر داشته باشد.

بیماری‌های قلبی تبعیضی قائل نیستند، یعنی فرقی نمی‌کند فرد سفید پوست، سیاه پوست یا هر رنگ و نژاد دیگری داشته باشد. تقریبا نیمی از مردم آمریکا به شکلی در معرض بیماری‌های قلبی قرار دارند و این میزان متأسفانه مرتبا در حال افزایش است. همین مسئله در مورد بسیاری از کشورهای دیگر جهان که سبک زندگی مشابه دارند هم صدق می‌کند. تنها نکته مثبت ماجرا این است که اگرچه بیماری‌های قلبی کشنده هستند، اما در اکثر موارد قابل پیشگیری هم هستند؛ تنها کافی است عادات و سبک زندگی‌تان را کمی تغییر بدهید تا عمر طولانی‌تر و زندگی باکیفیت‌تری داشته باشید.

مطلب مرتبط: بهترین مواد غذایی برای سلامت قلب

اما برای شروع بدنیست ابتدا با انواع مختلف بیماری‌های قلبی آشنا شویم، چون اگرچه تمامی آنها اسمی واحد را یدک می‌کشند اما اشکال مختلف و عوارض گوناگونی دارند.

انواع بیماری های قلبی کدامند؟

بیماری‌های قلبی طیفی گسترده از انواع مشکلات قلبی و عروقی را در برمی‌گیرند. به عنوان نمونه از جمله بیماری‌هایی که همگی زیر چتر اسم بیماری قلبی جمع شده‌اند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آریتمی (Arrhythmia): آریتمی نوعی اختلال در ریتم قلب است.
• تصلب شرایین (Atherosclerosis): تصلب شرایین بیماری ناشی از گرفتگی عروق خونی است.
• کاردیومیوپاتی (Cardiomyopathy): این وضعیت باعث سفت شدن یا ضعف عضلات قلب می شود.
• نقص مادرزادی قلب (Congenital heart defects): نوعی نقص مادرزادی قلب است که باعث بی نظمی قلبی می‌شود و همانگونه که از نامش پیدا است از بدو تولد وجود دارد.
• بیماری عروق کرونر (CAD): بیماری عروق کرونر در اثر انباشته شدن پلاک در عروق قلب ایجاد می شود. گاهی اوقات این بیماری به نام بیماری ایسکمیک قلب هم نامیده می شود.
• عفونت های قلبی: عفونت های قلبی ممکن است توسط باکتری، ویروس یا عوامل بیماری‌زای انگلی ایجاد شوند.

همچنین اصطلاح بیماری قلبی عروقی (cardiovascular disease) ممکن است برای اشاره به بیماری های قلبی که به طور خاص عروق خونی را تحت تأثیر خود قرار می‌دهند هم استفاده شود.

حال که با انواع مختلف بیماری‌های قلبی آشنا شدیم، بدنیست همراه با ۷۲۴پرس به مرور عوارض و علائم هر کدام از موارد فوق بپردازیم.

علائم بیماری قلبی چیست؟

انواع مختلف بیماری های قلبی، ممکن است منجر به بروز انواع علائم مختلف شود.

آریتمی

آریتمی به معنای ریتم غیر طبیعی قلب است. علائمی که فرد مبتلا به این بیماری تجربه می‌کند بسته به نوع آریتمی (اینکه ضربان قلب سریع یا خیلی کند باشد) متغیر است. اما در مجموع علائم آریتمی شامل موارد زیر است:

• سبکی سر
• تپش قلب یا ضربان قلب تند
• نبض کند و آهسته
• از حال رفتن و بیهوش شدن
• سرگیجه
• درد قفسه سینه

تصلب شرائین

تصلب شرایین یا گرفتگی عروق باعث می‌شود در روند خون رسانی به اندام‌های بدن اختلال ایجاد شود. علائم آترواسکلروز علاوه بر موارد متداولی همچون درد قفسه سینه و تنگی نفس شامل موارد زیر است:

• سردی، به خصوص در اندام‌های بدن
• بی حسی اندام‌ها
• درد غیرمعمول یا دردی که توضیحی برای آن وجود ندارد
• ضعف در پاها و بازوها

نقص مادرزادی قلب

نقص مادرزادی قلب، مشکلات قلبی است که هنگام رشد جنین به وجود می‌آید. اگرچه برخی از نقایص قلبی ممکن است هرگز تشخیص داده نشوند، بااین‌حال بروز علائم زیر می‌تواند نشانی از وجود نقص مادرزادی قلب باشد:

• پوست کبود و مایل به آبی
• تورم اندام‌ها
• تنگی نفس یا دشواری در نفس کشیدن
• خستگی و انرژی کم
• ریتم نامنظم قلب

بیماری عروق کرونر (CAD)

بیماری عروق کرونر زمانی ایجاد می‌شود که کلسترول و مواد دیگر که در مجموع پلاک نامیده می‌شوند داخل دیواره عروق خونی (قلب) تجمع کرده و به اصطلاح باعث گرفتگی رگ‌های خونی شوند، در نتیجه قلب نمی‌تواند اکسیژن مورد نیاز را به میزان کافی دریافت کند. علائم شایع بیماری عروق کرونر شامل موارد زیر است:

• احساس درد یا ناراحتی در قفسه سینه
• احساس فشار در قفسه سینه
• تنگی نفس
• حالت تهوع
• احساس سوء هاضمه یا تجمع گاز

کاردیومیوپاتی

کاردیومیوپاتی بیماری است که باعث می شود عضلات قلب بزرگ، سفت، ضخیم یا ضعیف شوند. علائم کاردیومیوپاتی شامل موارد زیر است:

• خستگی
• نفخ شکم
• ایجاد تورم در پا به ویژه در ناحیه مچ
• تنگی نفس
• بروز تپش قلب یا نبض تند

و در نهایت

عفونت‌های قلبی

اصطلاح عفونت قلب ممکن است برای توصیف بیماری‌هایی مانند اندوکاردیت (التهاب درون‌شامه قلب) یا میوکاردیت (التهاب عضله قلب) استفاده شود. از جمله علائم عفونت قلبی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد قفسه سینه
• گرفتگی قفسه سینه یا سرفه
• تب و لرز
• بثورات جلدی

اگرچه همانگونه که پیش‌تر اشاره کردیم بیماری‌های قلبی هیچ‌گونه تبعیضی میان نژادها قائل نمی‌شوند، اما علائم آن در زنان تاحدی متفاوت است که در ادامه این مطلب از ۷۲۴پرس دات کام به مرور این تفاوت خواهیم پرداخت.

علائم بیماری قلبی در زنان چیست؟

زنان در مقایسه با مردها اغلب علائم و نشانه‌های مختلف بیماری قلبی را تجربه می‌کنند. این مسئله به ویژه در مورد بیماری‌های همچون گرفتگی عروق کرونر صدق می‌کند. در سال ۲۰۰۳ مطالعه‌ای در این زمینه انجام شد که نشان می‌داد زنانی که سکته قلبی را تجربه کردند، علائم متفاوت‌تری را در خود مشاهده کرده‌اند. به صورت مشخص آنها مواردی همچون درد در قفسه سینه یا حس سوزن سوزن شدن را احساس نکردند، درعوض علائم آنها شامل اختلالات خواب، خستگی غیرمعمول و اختلالات مربوط به خواب بوده است. از طرف دیگر بیش از هشتاد درصد زنان درگیر در این مطالعه اعلام کردند این علائم را حداقل از یک ماه قبل از وقوع حمله قلبی تجربه کرده بودند.

مطلب مرتبط: ۱۰ علت اصلی مرگ و میر در جهان چیست؟

از طرف دیگر علائم بیماری قلبی در خانم‌ها ممکن است با با علائم بیماری‌های دیگری همچون اختلال اضطراب، انواع افسردگی و حتی یائسگی اشتباه گرفته شود. بااین‌حال شایع‌ترین علائم بیماری قلبی در خانم‌ها شامل موارد زیر است:

• سرگیجه
• رنگ پریدگی
• تنگی نفس یا تنفس کم عمق
• سبکی سر
• غش کردن یا از بین رفتن اضطراب
• حالت تهوع و استفراغ
• درد در ناحیه فک، گردن و کمردرد
• سوء هاضمه یا احساس تجمع گاز در مسیر گوارش
• درد قفسه سینه و معده
• عرق سرد

اما درمجموع چه عواملی انسان را مستعد ابتلا به بیماری قلبی می‌کند؟

بیماری قلبی ناشی از مجموعه‌ای از عوامل و شرایط گوناگون است که دست به دست هم داده و ما را در معرض ابتلا به این بیماری قرار می‌دهند. اما همانگونه که در بالا اشاره شد هر بیماری به صورت مشخص به دلیل بروز شرایطی خاص ایجاد می‌شود. به عنوان نمون تصلب شرائین و بیماری عروق کرونر ناشی از گرفتگی و تنگ شدن رگ‌های خونی به واسطه تجمع پلاک و چربی ایجاد می‌شود.

در ادامه مختصری همراه ما در ۷۲۴پرس (724press.com) باشید تا دلایل بروز هرکدام از بیماری‌های فوق را مرور کنیم:

آریتمی

• دیابت
• بیماری عروق کرونر
• مشکلات قلبی از جمله نقص مادرزادی قلب
• مصرف دارو، مکمل‌های غذایی یا دمنوش‌های گیاهی خاص
• فشار خون بالا
• مصرف بیش از حد نوشیدنی‌های الکل یا نوشیدن کافئین زیاد
• مصرف مواد مخدر
• استرس و اضطراب

نقص مادرزادی قلب

این بیماری معمولا زمانی که جنین در حال شکل گرفتن در رحم مادر است، ایجاد می‌شود. برخی از این نقایص ممکن است علیرغم جدی بودن، در صورت تشخیص به موقع درمان شوند. بااین‌حال برخی از مشکلات ممکن است سال‌ها پنهان مانده و نشانه‌های خاصی ایجاد نکنند.

از سوی دیگر ساختار قلب ممکن است با افزایش سن هم دستخوش تغییراتی شده که منجر به ایجاد نقص و در ادامه بروز مشکلات و عوارض قلبی شوند.

کاردیومیوپاتی

از آنجایی که انواع مختلفی از این بیماری وجود دارد، شرایط ایجاد آنها هم تاحدی متفاوت است:

• کاردیومیوپاتی گشاد: هنوز مشخص نیست چه عواملی باعث ایجاد این نوع کاردیومیوپاتی می‌شوند که هم بسیار شایع است و هم منجر به ضعف قلب می‌شود. در مجموع ممکن است آسیب‌های قدیمی ناشی از مصرف داروها، عفونت یا حملات قلبی باعث بروز این بیماری باشند. همچنین عوامل ارثی یا فشار خون کنترل نشده هم در بروز این بیماری بی‌تأثیر نیستند.
• کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک: این نوع بیماری قلبی که منجر به افزایش ضخامت بافت قلب می‌شوند، معمولا ناشی از عوامل ارثی است.
  
• کاردیومیوپاتی محدود کننده: در این بیماری هم دیواره قلب سفت و سخت می‌شود. اگرچه هنوز در مورد دلیل اصلی بروز این بیماری اطلاعات چندانی در دست نیست ولی به نظر می‌رسد تجمع نوعی پروتئین غیر طبیعی به نام «آمیلوئید» از جمله دلایل بروز آن است.

عفونت قلبی

انواع باکتری، انگل و ویروس عمده‌ترین دلایل بروز عفونت‌های قلبی هستند. اگر این بیماری درمان نشده و عفونت در بدن کنترل نشود، ممکن است باعث آسیب دیدگی جدی قلب شود.

برخی از عوامل خطر برای بیماری های قلبی چیست؟

اما به جز موارد فوق، عوامل بسیاری وجود دارند که ممکن است منجر به بروز بیماری قلبی در انسان شوند که برخی قابل کنترل بوده و برخی از اختیار و قدرت شما خارج هستند. به گفته مرکز درمان و پیشگیری از بیماری عوامل اصلی خطر برای بروز بیماری قلبی شامل این موارد است:

•  فشار خون بالا
• کلسترول بالا و در مقابل سطح پایین کلسترول خوب (HDL) 
• استعمال دخانیات
• چاقی و بی تحرکی جسمی 

به عنوان نمونه کشیدن سیگار از جمله عوامل خطری است که به راحتی قابل کنترل است. اما سیگار نه تنها ریسک ابتلا به بیماری قلبی را افزایش می‌دهد بلکه افراد سیگار دو برابر دیگران در معرض ابتلا به مشکلات قلبی هستند. از سوی دیگر افراد مبتلا به دیابت هم در معرض خطر بیشتری هستند؛ چراکه افزایش سطح گلوکز خون فرد را مستعد ابتلا به مشکلاتی همچون بیماری عروق کرونری، حمله قلبی، سکته و آنژین می‌کند. دراین‌میان اگر فرد مبتلا به دیابت از فشار خون بالا هم رنج ببرد که اوضاع حتی به مراتب خطرناک‌تر می‌شود.

اما در این بین یک سری عوامل هم هستند که فرد قادر به کنترل آنها نیست. مواردی همچون سابقه خانوادگی، مسائل ژنتیک، سن و جنسیت از جمله این موارد است. این موارد اگرچه به صورت بالقوه قابل کنترل نیستند، اما می‌شود تاحدی آنها را تحت نظر داشت. به عنوان نمونه مردان بیش از زنان یا آسیایی‌ها بیش از بومیان آلاسکا یا آمریکا در معرض ابتلا به بیماری قلبی قرار دارند.

مطلب مرتبط: با ۸ توصیه برای کاهش فشار خون آشنا شوید

سن از دیگر فاکتورهای خطر است. طبق بررسی‌های انجام شده از سنین ۲۰ تا ۵۹ سالگی ، مردان و زنان به صورت یکسان در معرض ابتلا به بیماری عروق کرونری قرار دارند. با این حال، پس از سن ۶۰ سالگی، این میزان در مردان افزایش و در زنان کاهش پیدا می‌کند.

راه‌های درمان بیماری‌های قلبی

درمان بیماری قلبی تاحد زیادی وابسته به نوع بیماری و میزان پیشرفت آن است. مثلا اگر فردی به عفونت قلبی مبتلا است، پزشک احتمالا با تجویز آنتی بیوتیک مشکل را رفع می‌کند. اگر فرد به دلیل تجمع پلاک دچار گرفتگی عروق شده است، تجویز دارو در کنار تغییر سبک زندگی کمک کننده خواهد بود.

اما در مجموع درمان بیماری‌های قلبی به سه طریق انجام می‌شود:

• تغییر سبک زندگی
• تجویز دارو
• جراحی و روش‌های درمان تهاجمی

مورد اول بسیار ساده و کارآمد است. بهترین راه برای درمان و جلوگیری از پیشرفت بیماری تغییر سبک زندگی است. برای این کار شما می‌توانید از تغییر رژیم غذایی شروع کنید. موارد خطرناک همچون نمک و چربی را تاحد امکان از وعده‌های غذایی کم کرده و بشقاب خود را با انواع میوه و سبزیجات مغذی و سالم پر کنید. ورزش منظم، ترک دخانیات و مشروبات الکلی هم می‌توانند بسیار مؤثر و کمک کننده باشند.

افراد مبتلا به مشکلات قلبی باید حتما تحت نظر پزشک بوده و داروهای تجویز شده را به دقت مصرف کنند. فراموش نکنید این داروها هم روی بهبود شرایط تأثیرگذار بوده و هم از پیشرفت بیماری و تشدید علائم جلوگیری می‌کنند.

و درنهایت جراحی آخرین گزینه پیش رو است. اگر بیماری قلبی ناشی از تجمع پلاک در رگ‌های خونی و گرفتگی آنها به وجود آمده باشد، جراح با قرار دادن استنت و پاکسازی عروق مشکل را تاحدی مرتفع می‌کند. نوع جراحی هم کاملا بسته به شدت و نوع بیماری قلبی بستگی دارد. اما درنهایت فراموش نکنید که پیشگیری بهتر از درمان است.

مطلب مرتبط: چه غذاهایی برای کاهش کلسترول خون بخوریم؟

شاید برخی از فاکتورهای خطر مثل سن، نژاد یا سابقه خانوادگی و ارثی تحت کنترل شما نباشد، اما مسائلی مثل تغذیه سالم و پرهیز از رژیم غذایی پرچرب و شور یک انتخاب عالی و هوشمندانه خواهد بود. کم تحرکی و چاقی نه تنها شما را مستعد ابتلا به بیماری‌های قلبی می‌کند بلکه ممکن است زمینه ساز بروز مشکلاتی همچون ابتلا به انواع سرطان یا دیابت باشد. پس برنامه ورزش منظم و روزانه و کنترل وزن می‌تواند راهکاری دیگر برای پرهیز از ابتلا به بیماری قلبی درنظر گرفته شود.

استرس و اضطراب هم دیگر عاملی است که نقش مؤثر در بروز انواع مختلف بیماری‌ها در بدن دارد. بعید است که زندگی مدرن امروز با تمام مشکلات و دغدغه‌هایش مجالی برای آرامش خاطر برای ما باقی بگذارد، اما این هنر شما است که با استفاده از انواع روش‌های مفید و مؤثر این مشکلات را مدیریت کرده و از صدمات ناشی از آن روی سلامت عمومی بدن بکاهید. درنهایت اگر لازم است سبک زندگی خود را تغییر دهید، شاید این تنها چیزی باشد که برای خوب شدن و احساس سلامتی بیشتر به آن نیازمندید.

به پایان این مطلب رسیدیم، امیدوارم از این مرور کوتاه و همراهی با ما در ۷۲۴پرس دات کام لذت برده باشید. فراموش نکنید نظرات و پیشنهادات خود را با ما درمیان بگذارید.