چطور به تقویت اعتماد به نفس کودکان خود کمک کنیم؟

راه‌هایی برای افزایش اعتماد به نفس کودک

آرزوی اغلب والدین این است که کودکان خود را آنقدر با اعتماد به نفس بار بیاورند که نه تنها از پس مشکلات خود برآمده و زنده بمانند، بلکه بتوانند در این دنیای رو به ترقی رشد کنند. مادامی که تمرکز به صورت شاخص روی مفهوم «خویشتن یا شخصیت» کودک باشد والدین نقش مهمی در پرورش شایستگی کودک و حس قوی او نسبت به خویشتن خویش دارند، عاملی که برای سلامت جسمانی و سلامت روان کودک بسیار مهم است.

این که به عنوان یک پدر یا مادر بدانید چه زمانی و چطور باید کودک را تشویق کنید و آن زمانی که فرزندتان منتظر راهنمایی شماست خیلی واضح آن چه را که از او می‌خواهید به او بگوئید، ایجادکننده‌ی تفاوتی خواهد بود بین یک کودکی که به خودش باور دارد و کودکی که به توانایی‌هایش شک دارد. در ادامه این مطلب از ۷۲۴پرس دات کام، به راهنمایی‌های کلی و مفیدی می‌پردازیم که به شما و در درجه‌ی مهم‌تر به فرزندتان کمک می‌کند تا اعتماد به نفسش را ارتقا بدهد.

 ۱. ذخیره‌ی حس عزت نفس و اعتماد به نفس فرزندتان را سیراب کنید

عزت نفس و اعتماد به نفس اغلب به اشتباه دارای معنای مشابه دانسته شده و به جای هم استفاده می‌شوند، در حالی که همیشه معنی یکسانی را نمی‌رسانند. اگر شما فارغ از رفتار و کردار کودک به او مهر ورزیده و توجه نشان دهید، در واقع آنچه انجام می‌دهید این است که روی کودک‌تان سرمایه‌گذاری کرده و اجازه می‌دهید جواهر گران‌بهای عزت نفس در وجود او ذخیره شود. یکی از کارهایی که می‌توانید برای این منظور انجام بدهید این است که به او بگوئید چقدر به او افتخار می‌کنید یا این که وقتی چیزی را درست انجام داد یا با دستان و فکر خودش چیزی را درست کرد از او تعریف و تمجید کنید.

به دنبال این نباشید که چه کاری بکنید بهتر است تا عزت نفس فرزندتان بیشتر شده و احساسی که به خودش دارد مثبت‌تر می‌شود؛ فقط کافی است بی‌دریغ دوستش داشته باشید و به او افتخار کنید. وقتی لطمه‌ای به عزت نفس و اعتماد به نفس یک کودک وارد نیاید راحت‌تر می‌تواند فرصت‌های جدید زندگی‌اش را کشف کرده و با اطمینان و قوت قلب از ناشناخته‌ها و اموری که برایش تازگی دارد استقبال کند؛  به این ترتیب همین امور باعث می‌شوند اعتماد به نفس کودک بالا رفته و بتواند به توانایی‌های خودش اعتماد کند.

مطلب مرتبط: علایمی که نشان می‌دهد عزت نفس شما پایین است

۲. برای بازی با او زمان بگذارید

کودکان در هر سنی که باشند از بازی کردن و ارتباط گرفتن با اطرافیان‌شان چیزهای زیادی یاد می‌گیرند. به عنوان یک پدر یا یک مادر شما اولین هم‌بازی کودک‌تان به حساب می‌آیید. بنابراین اولین کسی هم خواهید بود که می‌توانید به او کمک کنید تا حس قدرتمندی نسبت به خویشتن و شخصیت خودش پیدا کند، اعتماد به نفس در او ساخته شده و خودش را باور کند.

برای این‌که بتوانید از وجود و حضور خودتان برای پرورش اعتماد به نفس فرزندتان استفاده کنید کافی است زمانی را بگذارید و با او بازی کنید، سعی کنید با تمام حضورتان در هنگام بازی با او نقش هم‌بازی را به عهده بگیرید. به علاوه می‌توانید به روش‌های دیگری هم به او کمک کنید؛ به عنوان مثال با او وقت بگذرانید، بیرون بروید، به فروشگاه بروید یا فقط کنارش بنشینید و کتاب مورد علاقه‌اش را برایش بخوانید. با انجام کارهایی از این قبیل به او نشان می‌دهید که وجودش برای شما ارزشمند است و شما دوست دارید زمان‌تان را صرفِ بودن با او بکنید.

وقتی این نیاز کودک به حس با ارزش بودن برای نزدیکانش اقناع بشود و بداند از جانب دیگران دوست داشته می‌شود و مورد حمایت آن‌ها قرار دارد تمایلش برای به چالش کشیدن خودش در امور تازه و مسائل و چالش‌هایی که زندگی در پیش پایش قرار می‌دهد بیشتر می‌شود.

۳. به تعداد دفعاتی که ستایشش می‌کنید توجه داشته باشید

کودکان در هر سن و سالی دوست دارند که کلمات تقدیری و ستایش‌گونه را از زبان والدین‌شان بشنوند. در حقیقت دادن جایزه و نشان دادن بازخورد مثبت اغلب دو راه بسیار رایج برای این است که بچه‌ها متوجه بشوند کاری که انجام داده‌اند چه مقدار ارزشمند است. در واقع این دو، راه‌هایی هستند تا کودک ملاکی برای سنجش اعمالش داشته باشد. به همین خاطر است که شما باید واقع‌بینانه متوجه باشید چقدر فرزندتان را مورد تقدیر قرار می‌دهید.

وقتی که فرزندتان به یک موفقیت می‌رسد یا می‌تواند در یک رقابت یا چالش پیروز بشود حتماً او را مورد تقدیر قرار بدهید؛ اما حواس‌تان باشد که در تعریف و تمجید از او زیاده‌روی نکنید. اگرچه نفس عمل تقدیر کردن و ستایش از کودک ارزشمند است، اما باید این تشویق شدن به خاطر صلاحیتش برای دریافت این تقدیر باشد.

کودکانی که به هر دلیلی مورد تشویق قرار می‌گیرند و جایزه دریافت می‌کنند دیگر انگیزه‌ای نخواهند داشت تا پا را از آنچه که هستند فراتر گذاشته و کاری بهتر از حد و مرز خودشان انجام بدهند. به عبارتی با این جایزه‌ دادن‌های بیش از اندازه‌ای که دریافت می‌کنند، می‌فهمند همین حدی که هستند و همین اندازه تلاشی که تا به‌ حال انجام داده‌اند کافی است تا از سمت اطرافیان‌شان مورد تقدیر قرار بگیرند؛ پس بیش از این فقط یک تلاش اضافه خواهد بود.

مطلب مرتبط: ۱۱ راز موفقیت در هر کاری که فکرش را بکنید!

از طرف دیگر والدین با این محبت بیش از حدی که به کودک نشان می‌دهند باعث می‌شوند فرزندشان یک ملاک ناصحیح از اهمیت و ارزش مسائل پیدا کند. این حس نامعتبری که در کودک رشد و پرورش پیدا می‌کند به هنگام رویارویی او با مسائل بزرگتر و رقابتی‌تر فرو می‌ریزد و باعث نا امیدی کودک می‌شود. به علاوه این تعریف و تمجیدهای گاه و بی‌گاه باعث افت عملکرد کودک، افزایش موانعی که بر سر راه یادگیری او وجود دارد و در آخر افزایش میزان استرس و اضطراب او می‌شود.

پس اگر آن دسته از کودکانی که به خاطر توانایی ویژه‌ای که در پشت سرگذاشتن آزمون‌ها و درس گرفتن از خطاها از خود نشان داده‌اند مورد تعریف و تمجید قرار بگیرند به میزان اعتماد به نفسی از خودشان می‌رسند که تا دوران بزرگ‌سالی‌شان هم در آن‌ها ماندگار باقی خواهد ماند.

۴. قبل از پیشنهاد کمک به کودک کمی صبر داشته باشید

کودکان برای این که بتوانند از پس مسائل مربوط به خودشان بربیایند و بر مشکلاتی که با آنها روبه‌رو می‌شوند پیروز شوند به تمرین بسیاری نیاز دارند. پس قبل از این که بخواهید در حل مسائلی که با آنها درگیر شده‌اند دخالت کنید و به آنها کمک کنید صبر داشته باشید و به کودکان‌تان فضا بدهید تا تلاش‌شان را بکنند. دخالت شما ضربه‌ای است که به اعتماد به نفس آنها وارد می‌کنید.

والدین باید مهارت حل مسأله در کودکان را پرورش بدهند به گونه‌ای که این مهارت به بخشی جدا نشدنی از زندگی او تبدیل شود و او قادر باشد در هر مرحله‌ای از زندگی با کمک گرفتن از این مهارتش با مشکلاتش روبه رو شده و مسائلش را حل کند. ممکن است به عنوان یک پدر یا مادر خیلی برای شما سخت باشد که جلوی خودتان را بگیرید و سعی نکنید مشکل کودک‌تان را خودتان حل کنید؛ اما باید بدانید که این کار شما یک مهارت بسیار کاربردی را در او از بین می‌برد.

مطلب مرتبط: اینفوگرافیک: تفاوت های بین خودشیفتگی و داشتن اعتماد به نفس

کودکان باید مهارت حل مسأله و مواجهه با مشکلات زندگی و فائق آمدن بر استرس و اضطراب را به روش خودشان و به صورت سالم یاد بگیرند. به گزارش ۷۲۴پرس دات کام، یکی از راه‌هایی که شما به عنوان والدین یک کودک می‌توانید انجام بدهید این است که وقتی کودکان با یک وضعیت چالش برانگیز درگیر می‌شوند با پرسیدن سؤالات سنجیده و صحیح از او، او را در مسیری قرار بدهید که تشویق شود برای حل مشکل فکر کرده و از قابلیت‌هایش استفاده کند. این استراتژی راه عاقلانه‌ای برای تقویت تفکر انتقادی، کسب آگاهی و خودشناسی در کودک به شمار می‌آید.

۵. خطر را به جان بخرید

وقوع اشتبا‌هات در هر زمینه‌ای غیر قابل اجتناب است و این چیزی است که والدین باید به عنوان بخشی از واقعیت زندگی و تجربه‌ای آموزنده به فرزندان خود یاد بدهند. وقتی کودک در حال مبارزه با وضعیت شکستش است و دوست دارد تسلیم شده و خودش را کنار بکشد، والدین باید بدون در نظر گرفتن نتیجه‌ای که ممکن است انتظار کودک را بکشد، با نشان دادن حمایت بی‌دریغ‌ و بی‌شرط و شروطشان و گوش دادن به او مشارکت خودشان را نشان بدهند.

در تمام مواردی که کودک پس از به کار بستن تمام تلاشش با شکست مواجه می‌شود باید این را بداند که هیچ وقت برای تلاش دوباره دیر نیست؛ چرا که از نتیجه ارزشمندتر، همین تلاش‌هاست. والدین باید این ریسک‌پذیری را به فرزندشان یاد بدهند و به عنوان خانواده‌ی کودک باید ارزشمند بودن تلاشی که پس از شکست برای تغییر نتیجه انجام می‌دهد را به او آموخته و کودک را از حمایتی که می‌تواند در آن مواقع از والدینش انتظار داشته باشد مطمئن کنند.

این جرأت خطرپذیری را والدین می‌توانند به روش‌های مختلفی به کودک‌شان یاد بدهند؛ به طور مثال سوق دادن کودک به شروع یک سرگرمی و فعالیت جدید یا حتی پیدا کردن یک دوست تازه روش‌هایی است که کودک را وا می‌دارد از دایره‌ی امن و بی‌خطر خودش خارج شده و با پذیرش ریسک شروع فعالیت‌های تازه و مواجهه با شرایط جدید بتواند هم قوی‌تر بشود و هم لذت بیشتری را به دست بیاورد.

۶. اعتماد به نفس خودتان را بسنجید

اگر قصدتان این است که اعتماد به نفس کودکتان را تقویت کنید باید اول میزان اعتماد به نفس خودتان را ارزیابی کنید. کودکان در تقلید کردن بسیار خوب هستند؛ بنابراین والدین باید حواس‌شان باشد که به شخصه چطور با مشکلات خودشان برخورد کرده و آن‌ها را حل می‌کنند.

مطلب مرتبط: چه کسی اعتماد به نفس ما را برداشت؟!

رویایی با شکست‌ها و موانعی که در زندگی هر یک از والدین به وقوع می‌پیوند و برخورد آگاهانه‌، با اعتماد به نفس و قدرتمند با آن‌ها به کودکی که شاهد رفتار والدینش است به طور غیر مستقیم یاد می‌دهد و به او کمک می‌کند او هم بتواند شکست‌ها و ناامیدی‌های خودش را به عنوان بخشی طبیعی از زندگی‌اش قبول کرده و از آن‌ها آگاهانه عبور کند. در واقع وقتی یک کودک تلاش والدینش را برای غلبه بر ناکامی‌های‌شان پس از یک شکست ببیند، خود او هم قادر به مقابله با چالش‌ها و مسائل زندگیش خواهد شد.

۷. دیگر از کلمه‌ی «امّا» استفاده نکنید

یکی از ساده‌ترین کارهایی که می‌توانید برای پرورش اعتماد به نفس کودک‌تان انجام بدهید این است که از کلمه‌ی «امّا» استفاده نکرده و به جای آن از حرف «و» را زیاد به کار ببرید.

به عنوان مثال ممکن است شما به فرزندتان اینطور می‌گوئید: اوه، چقدر زود تکلیفت را انجام دادی، اما درستی جواب‌هایت را چک کردی یا نه؟

متأسفانه چیزی که کودک از این طرز بیان به گوشش می‌رسد این است: تو تکلیفت را خیلی سریع انجام دادی و معلوم نیست که جواب‌هایی که دادی درست بوده و کارت را خوب انجام داده باشی.

بنابراین بهتر است که حواس‌تان به شیوه‌ی بیان منظورتان باشد و جمله‌تان را با جایگزینی حرف و با کلمه اما به این شکل تغییر بدهید: اوه، تو تکلیفت را خیلی زود انجام دادی و من مطمئنم که جواب‌هایت را هم چک کردی، درسته؟

۸. الگوی رفتاری خوبی باشید

یکی از مهم‌ترین مسئولیت‌های فرزندپروری این است که به عنوان والدین، الگو و نمونه‌ی خوبی برای آموزش اعتماد به نفس برای فرزند خودتان باشید. با ایجاد فضایی که کودک در آن حس امنیت و محبت کند فرزندی پرورش خواهید داد که برای پذیرش خطر و ریسک پذیری، انجام اشتباه و یاد گرفتن مهارت حل مسأله به شیوه‌ی خاص خودش توانمند است.

وقتی کودکی یاد بگیرد که به ظرفیت‌ها و توانایی‌های خودش اعتماد کند می‌تواند به راحتی با سرخوردگی‌ها و ناامیدی‌های پس از باختش کنار آمده و انعطاف‌پذیری و اعتماد به نفس لازم برای رشد و ترقی را خواهد داشت.