آیا ادویه ها هم تاریخ مصرف دارند؟

چه یک آشپز ماهر و حرفه‌ای باشید یا یک آشپز خانگی ساده و تازه کار که به صورت فصلی به پخت و پز علاقه نشان می‌دهد، حتماً می‌دانید که داشتن یک کابینت مملو از انواع ادویه‌های خوش عطر و طعم چه میزان در بخشیدن رنگ و لعاب به بشقاب‌های سرو شده‌تان تأثیرگذار است.

اما چیزی که ممکن است ندانید این است که ادویه‌ها چیزی فراتر از چاشنی‌های برای بخشیدن عطر و طعم بیشتر به خوراک‌‌ها هستند، آنها همچنین می‌توانند از به هدر رفتن مواد خوراکی جلوگیری کرده، رنگ و لعاب غذا را جذاب‌تر کرده و طعم سلامتی را به میز یا سفره شما اضافه کنند. بسیاری از ادویه‌ها و گیاهان متداول همچون رزماری، پونه کوهی، دارچین، میخک و زردچوبه به عنوان مواد حاوی آنتی اکسیدان شناخته شده و درمقابله با عوارض ناشی از تورم یا احتباس آب در بدن اثرات خوبی از خود نشان داده و در مواردی حتی از بروز آن جلوگیری به عمل می‌آورند. از جنبه علمی هم مدارکی وجود دارد که نشان می‌دهند خوردن مرتب غذاهای طبخ شده با انواع گیاهان خشک و ادویه‌ها می‌تواند ریسک ابتلا به بیماری‌هایی همچون بیماری‌های قلبی یا تنفسی را کاهش دهد.

مطلب مرتبط: خواص زردچوبه برای سلامت انسان

البته قفسه یا کابینت آشپزخانه بسیاری از مردم محل نگهداری انواع قوطی و شیشه‌های ادویه است، اما آیا می‌دانید علیرغم ظاهرشان ادویه‌ها هم تاریخ مصرف دارند و بعد از گذشت زمان مشخص دیگر آن کیفیت و عطر و بوی اولیه را نداشته و باید به دنبال جایگزین کردن آنها با ادویه تازه باشید؟ در این مقاله از ۷۲۴پرس دات کام، به سراغ انواع ادویه و گیاهان خشک رفته و تاریخ مصرف و زمان انقضای آنها را مورد بررسی قرار خواهیم داد. اینکه بالاخره چه زمانی و چگونه متوجه شویم زمان دور ریختن آنها فرا رسیده است.

سازمان غذا و دارو از ادویه‌ها با عنوان مواد گیاهی معطر نام می‌برد که به صورت کامل، خرد شده یا پودری مورد استفاده قرار می‌گیرند. بدنیست بدانید ادویه‌ها اگرچه بیشتر به عنوان طعم دهنده به مواد غذایی اضافه می‌شوند اما عملکرد آنها چیزی بیشتر از این خاصیت بوده و ارزش غذایی بالایی دارند. در دنیای آشپزی ادویه‌ معمولاً از ساقه، ریشه یا پوست انواع گیاهان به دست می‌آید و به صورت خشک شده یا حتی به شکل برگ‌های تازه گیاه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وقتی بحث مدت زمان نگهداری از ادویه‌های در کابینت آشپزخانه به میان می‌آید، باید نکات متعددی را مدنظر قرار داد. اینکه ادویه از خشک کردن کدام بخش گیاه به دست آمده است و نوع آن، مراحل آماده‌سازی و درنهایت ذخیره کردن آنها به چه شکل بوده است؟ برای نمونه ادویه‌های خشک در مقایسه به گیاهان خشک شده دوام و طول عمر بیشتری دارند. همچنین طول و مدت مراحل آماده سازی یک ادویه هم می‌تواند در این زمینه تأثیرگذار باشد. 

گیاهان خشک متداولی که بهترین زمان نگهداری و مصرف آنها بین یک تا سه سال است به شرح زیر است:

• ریحان
• پونه کوهی
• رزمار
• آویشن
• برگ بو
• جعفری
• نعناع
• مریم گلی
• گشنیز
• شوید یا شبت
• مرزنگوش یا مرزنجوش

مطلب مرتبط: خواص شگفت انگیز مریم گلی برای سلامت انسان

از جمله ادویه‌های متداولی که به صورت پودر یا آسیاب شده مورد استفاده قرار می‌گیرند و عمر مفیدشان بین ۲ الی سه سال است می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• زنجبیل
• پودر سیر
• پودر دارچین
• پودر چیلی
• زردچوبه
• فلفل فرنگی شیرین آسیاب شده
• پودر هل
• پودر پاپریکا
• فلفل قرمز خرد شده
• ادویه مخلوط

مطلب مرتبط: فواید مصرف روزانه زنجبیل برای بدن

به گزارش ۷۲۴پرس (724press.com)، گیاهان یا ادویه‌هایی که به صورت کامل خشک شده و آسیاب نشده‌اند معمولاً طول عمر بیشتری دارند؛ چرا که سطح کمتری از آنها در معرض هوا، نور خورشید یا رطوبت قرار گرفته و دیرتر کیفیت و عطر و طعم خود را از دست می‌دهند. بنابراین در مقایسه با ادویه‌هایی که در جاادویه‌ای روی کانتر یا میز آشپزخانه حضوری همیشگی داشته و به صورت مدام در معرض عوامل ذکر شده هستند، این ادویه‌ها مدت بیشتری مهمان قفسه آشپزخانه شما خواهند بود.

از جمله این ادویه‌های کامل که دست کم می‌توانید بیش از چهار سال در کابینت نگهداری کنید می‌تواند به موارد زیر اشاره کرد:

• دانه فلفل سالم
• تخم گشنیز
• تخم خردل
• تخم رازیانه
• تخم زیره سیاه
• تخم زیره سبز
• جوز هندی سالم
• گل میخک
• چوب دارچین
• فلفل چیلی به صورت کامل و خشک شده
• علف لیمو

در میان طعم دهنده‌ها نمک اما داستان مجزایی دارد که باعث می‌شود به خاطر شکل و اندازه خاصش بتوانید آن را بدون عوض شدن طعم و مزه برای مدت طولانی در منزل نگهداری کنید. البته استثنائاتی هم در این زمینه وجود دارد؛ مثلا اگر از انواع مختلف نمک‌های طعم دار شده استفاده می‌کنید بهتر است بدانید آنها هم به مرور زمان خاصیت و طعم خود را از دست می‌دهند.

چگونه تشخیص دهیم ادویه‌ها خاصیت خود را از دست داده‌اند؟

اگر از زاویه سنتی به این قضیه نگاه کنیم، عملاً نمی‌تون گفت زمان نگهداری گیاهان خشک و ادویه‌ها به پایان رسیده و مزه بدی پیدا کرده‌اند. وقتی می‌گوییم ادویه‌ای از بین رفته است منظور این نیست که طعم بدی به غذا می‌دهد؛ بلکه به این معنی است که بیشتر عطر و بوی خود را از دست داده و نمی‌تواند روی طعم و مزه و رنگ غذا تأثیر همیشگی را داشته باشد. خوشبختانه مصرف ادویه‌های تاریخ مصرف گذشته هم خطری برای سلامت شما ایجاد نکرده و بیمارتان نخواهند کرد.

مطلب مرتبط: مصرف مداوم فلفل سیاه چه تأثیراتی روی بدن دارد؟

از طرف دیگر اگر اهل خرید ادویه‌ها به صورت حاضری از فروشگاه‌ها باشید بهترین زمان مصرف و تاریخ انقضای آنها اغلب روی بسته‌بندی درج شده و خیال شما را راحت کرده است. پس همیشه می‌دانید آنها تا چه زمانی کیفیت خود را حفظ و عطر و طعم دلخواه را به مواد غذایی اضافه می‌کنند. هرچند مصرف گیاهان خشک و ادویه‌های حتی پس از سپری شدن مدت انقضای آنها بی‌خطر است، اما درعوض دیگر آنگونه که باید و شاید در خدمت خلق مزه‌های جدید و دلچسب نخواهند بود.

اما اگر مشتری ادویه‌های آماده نیستید و ترجیح می‌دهید خودتان در منزل ادویه‌ها را آسیاب و آماده کنید و درنتیجه مطمئن نیستید چه مدت زمان از نگهداری یک ادویه خاص گذشته است هم نگران نباشید؛ هنوز راه‌هایی برای تشخیص این مسئله وجود دارد. به گزارش ۷۲۴پرس دات کام، ساده‌ترین گزینه این است که مقداری از ادویه را کف دست خود ریخته و آن را کمی ببویید یا مزه کنید. اگر عطر آنها ضعیف و طعم‌شان فاقد کیفیت مورد انتظارتان بود، بهترین زمان برای جایگزین کردن آنها است.

چگونه ادویه‌ها را تا بالاترین زمان ممکن نگهداری کنیم؟

همانطور که اشاره کردیم فاکتورهایی همچون نور، رطوبت و درمعرض هوا قرار داشتن می‌تواند تأثیری عمیق روی کیفیت ادویه‌های شما داشته باشد. پس بهتر است سطح دسترسی آنها به این عوامل را تاحد ممکن کاهش دهید. بااین کار هم ادویه‌ها را برای مدت بیشتری در کابینت آشپزخانه حفظ خواهید کرد و هم با دور نریختن آنها در هزینه‌های خود صرفه‌جویی می‌کنید. درنتیجه می‌توانید با پول پس‌انداز شده چیزهای جدیدتری را به آشپزخانه خود اضافه کنید.

نکته دیگر این است که اگرچه نگهداری ادویه‌های در ظروف شیشه‌ای شفاف، حال و هوایی دلپذیر به کانتر یا میز آشپزخانه‌تان می‌دهد، اما راه خوبی برای نگهداری طعم و عطر آنها نیست. بهتر است درعوض ادویه‌ها را در ظروف مات، خشک و تیره نگهداری کنید. همچنین کنار اجاق هم جای مناسبی برای گذاشتن ظروف حاوی ادویه نیست چون گرمای ناشی از پخت و پز هم می‌تواند روی آنها تأثیر بگذارد. پس ظروف ادویه را داخل کابینت یا قفسه‌ها و دور از اجاق یا فر قرار دهید.

مطلب مرتبط: فواید شگفت انگیز مصرف عسل و دارچین

از سوی دیگر بهتر است درب ظرف‌های ادویه رو به خوبی بسته و محکم کنید. همچنین ظرف نگهداری بهتر است از انواع غیر متخلخل انتخاب شود. انواع ظروف سرامیک و شیشه‌ای گزینه‌های خوبی برای نگهداری ادویه هستند، چون به سادگی تمیز شده و ادویه‌ها را از هوا و رطوبت محفوظ نگاه می‌دارند. ظروف پلاستیکی هم اگرچه از جمله انتخاب‌های مرسوم هستند، اما گزینه‌ی چندان مناسبی نیستند. ظروف پلاستیکی رنگ و عطر ادویه‌های گوناگون را جذب کرده و نمی‌توان درب آنها را خیلی محکم بست و از ورود هوا به داخل ظرف تاحدامکان جلوگیری به عمل آورد؛ از سوی دیگر تمیز کردن آنها نیز کار مشکلی است و برای استفاده مجدد چندان ایده‌آل نیستند.

ظروف استیل و قوطی‌های فلزی از دیگر گزینه‌های زیست‌پذیر هستند، اما آنها رسانای گرما بوده و این نقطه ضعف‌شان است. هرچند ساده‌ترین راه حل برای استفاده از این ظروف این است که آنها را حتی‌المقدور از گاز و انواع وسایل گرمایشی دور نگاه دارید. اگرچه نگهداری در یخچال چندان گزینه موردنیازی نیست، اما نگهداری ادویه‌های قرمز رنگی همچون پاپریکا و پودر فلفل قرمز در یخچال باعث می‌شود رنگدانه‌های آنها برای مدت طولانی‌تری طراوت و شادابی خود را حفظ کنند. همچنین ادویه‌هایی که حاوی کم روغن هستند مثل دانه خشخاش یا کنجد را در یخچال نگهداری کنید تا از فاسد و ترشیده شدن آنها جلوگیری شود.

به علاوه این نکته را در ذهن داشته باشد که رطوبت می‌تواند به سرعت روی عطر، طعم و بافت ادویه‌ها اثر گذاشته و آنها را از بین ببرد. همچنین مرطوب شدن باعث کپک زدن ادویه‌ها می‌شود که عملاً خواص ادویه را از بین می‌برد. اگر مستقیما ادویه را از داخل محفظه داخل قابلمه یا هر ظرف دیگری که مشغول پخت و پز در آن هستید می‌ریزید، بهتر است در انجام این کار تجدید نظر کنید. این کار باعث قرار گرفتن ادویه در معرض بخار و مرطوب شدن آن می‌شود، درحالی که اگر با استفاده از یک قاشق تمیز و خشک ادویه را از داخل ظرف خارج و به خوراک خود اضافه کنید، امکان مرطوب شدن و درادامه از بین رفتن عطر و بوی ادویه را کاهش می‌دهید.

سخن پایانی

گیاهان خشک و ادویه‌ها نقشی مهم در خوشمزه و خوش عطر شدن غذا بازی می‌کنند. گیاهان خشک و انواع ادویه را می‌توان درنهایت بین یک الی چهار سال در قفسه آشپزخانه نگهداری کرد؛ هرچند طول عمر آنها بسته به نوع ادویه و فرایند آماده شدن و نگهداری آنها متفاوت است. به صورت معمول حتی بعد از سپری شدن مدت انقضا هم همچنان می‌توانید به صورت امن از ادویه‌ها استفاده کنید؛ اما باید بدانید که آنها دیگر کارایی اولیه را نداشته و عطر و طعم مطلوب را به خوراک اضافه نخواهند کرد. درنهایت اگر مایل هستید عمر استفاده از ادویه‌های موجود در کابینت و قفسه آشپزخانه‌تان را افزایش دهید، شرایط مطلوب نگهداری از آنها را همواره در ذهن داشته باشید. ادویه را دور از نور، رطوبت و گرما نگهداری کنید تا در هزینه‌های خورد و خوراک‌تان صرفه جویی کنید.

به پایان این مطلب رسیدیم؛ شما تاچه حد با این نکات طلایی نگهداری ادویه آشنا هستید؟ راهکار شما برای دوام عمر مفید ادویه‌های مصرفی چیست؟ فراموش نکنید ایده و دیدگاه‌های خود را با ما در ۷۲۴پرس دات کام نیز درمیان بگذارید.