راهنمای طبخ سالم مواد غذایی در دوران شیوع کرونا

در کنار دیگر جنبه‌های زندگی، پاندمی کووید 19 یکبار دیگر توجه ما را به یکی از مهمترین بخش‌های زندگی یعنی تغذیه و آماده سازی مواد غذایی جلب کرد. با اجرای مقررات قرنطینه خانگی در بسیاری از کشورها در کنار بسته شدن بسیاری از مشاغل و پناه بردن مردم به مکان‌ها امن، بحث سلامت غذا به یکی از بحث‌های مهم تبدیل شد.

پیش از شیوع ویروس کرونا بسیاری از مردم به دلیل مشغله‌های کاری و کمبود وقت، به جای طبخ غذا در منزل به سراغ سفارش انواع مواد غذایی و فست فود از بیرون یا صرف غذا در رستوران و اغذیه فروشی‌ها بودند. اما با جدی‌تر شدن بحث شیوع کرونا، آمار بالای مبتلایان و به طبع آن آمار چشمگیر قربانیان این ویروس شوم، مردم به سمت آشپزخانه‌ها بازگشتند.

از خانواده‌هایی که اکنون وعده‌هایی غذایی را درکنار هم در منزل صرف می‌کنند تا افرادی که بالاجبار به دنیای آشپزی روی آوردند، مبحث پخت غذا در منزل و نکات مهم در زمینه سلامت طبخ خوراکی در منزل باردیگر مورد توجه قرار گرفت. به‌هرحال اگرچه غذای خانگی همواره از نظر سلامتی بیش از غذاهای آماده و فست فودی مورد توجه بوده است، اما با این‌حال خطرات خاص خود را هم دارد. شاید در مورد بیماری‌های ناشی از مواد غذایی چیزهایی شنیده باشید که ساده‌ترین‌شان یک مسمومیت غذایی است که ممکن است چندین روز شما را از خورد و خوراک بیندازد.

اکنون روش‌های انتقال بیماری کرونا نیز به دغدغه‌های قبلی متخصصان حوزه غذا اضافه شده و حتی ناخواسته روی بسیاری از کاروکسب‌های مرتبط اثرات نامطلوبی برجای گذاشته است. به همین خاطر مهم است که دانش خود را درمورد طبخ مواد غذایی به ویژه در دوران شیوع کرونا بالا برده و با بایدها و نبایدهای این دوران بهتر آشنا شویم.

دراین مجال با ۷۲۴پرس (724press.com) همراه شوید تا پاس سخن شماری از فعالان و متخصصان علم تغذیه نشسته و ببینیم چطور می‌توان از شیوع بیماری کرونا و نیز ابتلا به هرگونه بیماری مرتبط با مواد غذایی جلوگیری کرد.

بیماری‌های ناشی از مواد غذایی چیست؟

بیماری‌های ناشی از مواد غذایی یک عامل خطر مشترک است که از مواد غذایی ناشی می‌شود. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها گزارش داده است این بیماری‌ها سالانه باعث بیماری حدود ۴۸ میلیون نفر در ایالات متحده شده که در این میان ۱۲۸ هزار نفر به مراکز درمانی مراجعه کرده و بستری می‌شوند. همچنین این بیماری‌ها سالانه جان سه هزار نفر را می‌گیرند.

مطلب مرتبط: بهترین راهکار پیشگیری از کرونا: تقویت سیستم ایمنی بدن

درمجموع حدود ۲۵۰ بیماری غذایی متفاوت شناخته شده است که تعدادی از آنها توسط عوامل شیمیایی یا مواد سمی موجود در مواد غذایی ایجاد می‌شود اما بسیاری از آنها نتیجه انواع ویروس، انگل و عوامل باکتریایی موجود در مواد غذایی هستند. اما در این میان کدام عوامل بیماری‌زا بیش از بقیه باعث ابتلای افراد به انواع بیماری و مشکلات سلامتی می‌شوند؟

به گفته متخصصان این مرکز عمده‌ترین عوامل بیماریزا شامل نوروویروس‌ها (norovirus)، سالمونلا (Salmonella)، کلستریدیم پرفرنژنس (Clostridium perfringens)، کامپیلوبکتر (Campylobacter) و استفیلوکوکوس اورئوس (Staphylococcus aureus) اشاره کرد. اما علائم ابتلا به بیماری‌های ناشی از مواد غذایی شامل مواردی همچون اسهال، دردهای شکمی، تهوع، دردعضلانی، خستگی مفرط و تب است.

مواد غذایی خود را از آلاینده‌ها دور نگاه دارید

مردیت کاروترز، متخصص اطلاعات در سرویس سلامت مواد غذایی و دپارتمان کشاورزی ایالات متحدده می‌گوید کلیدهای مشخصی وجود دارد که توجه به آنها می‌تواند به افراد در حفظ امنیت غذایی و پرهیز از آلودن شدن مواد خوراکی کمک کند.

به گفته این متخصص اولین و مهم‌ترن نکته این است که هنگام طبخ غذا علاوه برای استفاده از مواد غذایی به خوبی شسته شده و سالم، خودتان نیز بهداشت فردی را به درستی رعایت کنید. دراین میان همچون همیشه شستشوی صحیح دست‌ها می‌تواند بهترین راهکار باشد که درعین حال به جلوگیری از شیوع بیماری کووید 19 نیز کمک می‌کند. فراموش نکنید قبل از لمس هرنوع ماده غذایی حتماً دست‌ها خود را با آب گرم و صابون شسته و خشک کنید.

در طول طبخ غذا مراقب بهداشت لوازم آشپزخانه باشید، سطح کابینت، کانتر و جزیره آشپزخانه را به دقت شستشو داده و ضدعفونی کنید. همچنین بهتر است مواد غذایی را به صورت جداگانه نگهداری کنید تا آلودگی‌های احتمالی از یکی به دیگری منتقل نشود. دراین میان مواد خوراکی با منشأ حیوانی همچون گوشت از نظر آلودگی باکتریایی مستعدتر هستند؛ بنابراین بهتر است مواد خوراکی دیگر همچون آبمیوه را دور از محصولات گوشتی نگهداری کنید. همچنین تخته برش گوشت را برای خرد کردن میوه یا سبزیجات مورد استفاده قرار ندهید. برای تهیه انواع مواد غذایی در یک وعده، از لوازم جداگانه استفاده کنید و درطول کار ظروف را شسته و وسایل تمیز را به کار بگیرید.

مطلب مرتبط: برای پیشگیری از کرونا چه مواد غذایی بخوریم؟

نکته کلیدی دیگر دمای طبخ مواد غذایی است. این مسئله بازهم در مورد پخت مواد گوشتی از اهمیت بیشتری برخوردار است، به همین خاطر بدنیست با استفاده از یک دماسنج مناسب دمای غذا را اندازه‌گیری کنید و گوشت را به صورت کامل بپزید. به گزارش ۷۲۴پرس دات کام، بهتر است تنها به رنگ گوشت بسنده نکرده و از پخت آن اطمینان حاصل کنید، اینکه به نظر می‌رسد گوشت کاملا پخته به این معنی نیست که مصرف آن خالی از خطر است.

و اما توصیه آخر اینکه گوشت قرمز و سفید را به محض خرید از فروشگاه و آوردن به منزل، داخل یخچال یا فریزر قرار دهید. آنها را بیرون از یخچال از بسته‌بندی خارج نکرده و در معرض هوای آزاد قرار ندهید. به علاوه بهتر است هر نوع گوشت چه قرمز یا سفید قبل از پخت، دست‌کم به مدت دو ساعت داخل یخچال قرار داده شود.

نکته دیگر که به ویژه در فصل تابستان حائز اهمیت است، شیوه نگهداری گوشت است. اگر دمای هوا درحدود ۳۲ درجه سانتیگراد یا بیشتر بود، گوشت قرمز یا سفید را بیش از یک ساعت بیرون از یخچال نگهداری نکنید. دراین ایام از سال بسیاری از مردم به سراغ راه انداختن باربیکیو و گریل کردن گوشت در حیاط منزل خود می‌روند. دربین صحبت با دیگران حین کار ممکن است حواس شما پرت شده  گوشت بیش از زمان لازم بیرون از یخچال بماند، بنابراین حتما با استفاده از یک تایمر زمان بیرون بودن گوشت را محاسبه کنید و درصورت نیاز گوشت را مجددا داخل یخچال بگذارید.

از آنجایی که ویروس سربرآورده از ووهان خیلی غیرمنتظره وارد عمل شده و حتی سازمان‌های بهداشتی بین المللی را غافلگیر کرد، حدس و گمان‌های بسیاری در مورد آن وجود دارد، اطلاعات بعضاً گیج‌کننده که اغلب مخاطبان رو دچار سردگرمی‌های بیشتری می‌کند. این مسئله به ویژه در مورد راه‌های انتقال ویروس از جمله از طریق خوراکی صدق می‌کند که بسیاری از مردم را در مورد امنیت غذای مصرفی خود دچار نگرانی کرد.

دکتر تامیکا سیمس که مدیر انجمن فناوری غذایی در شورای بین‌المللی اطلاعات غذایی (International Food Information Council) است دراین‌باره می‌گوید:

مقامات حوزه مواد غذایی به صورت قاطع اعلام می‌کنند هیچ مدرک تأیید شده‌ای دال بر اینکه غذاهای بسته‌بندی شده عامل شیوع کووید 19 هستند، پیدا نشده است.

اما همچنان نظر این سازمان هم همچنان بر شستشوی مرتب دست‌ها به عنوان یک راه‌حال ایمن درجلوگیری شیوع بیماری کرونا تأکید دارد که باید در هر صنف و شغلی مورد توجه دست‌اندرکاران امر قرار گیرد. در این مورد خاص بهتر است افراد در کلیه مراحل تهیه و آماده سازی مواد خوراکی اعم از موارد قبل یا بعد از تولید دست‌ها را به دقت شسته و ضدعفونی کنند. همچنین درصورت خروج از محیط کار یا لمس هر نوع اشیائی که پتانسیل انتشار آلودگی را دارد نیز همین دستورالعمل صدق می‌کند.

این مسائل نه تنها برای جلوگیری از شیوع کرونا که حتی برای حفظ بهداشت و نیز جلوگیری از انتشار آلودگی فردی نیز حائز اهمیت است. تامیکا سیمس تأکید می‌کند که شستن دست‌ها به عنوان بخشی از روتین روزانه به ما در جلوگیری از انتقال هرنوع مواد آلوده‌کننده و بیماری‌زا -چه به خود و چه به افراد دیگر- کمک می‌کند.

به گفته این متخصص پاکیزه نگهداشتن محیط آشپزخانه تاحدممکن یکی دیگر از نکات کلیدی است که هم شما را از انواع بیماری‌های مرتبط با مواد غذایی حفظ می‌کند و هم در کنترل بیماری کرونا تأثیرگذار است. مراقبت تجمع هرگونه عامل عفونت‌زا روی کانتر آشپزخانه باشید، ضدعفونی کردن دستگیره درب کابینت، یخچال و قفسه‌ها را از قلم نیندازید و در مجموع هر وسیله یا محیطی که ممکن است با مواد غذایی شما درتماس باشد را پاکیزه نگه دارید.

مطلب مرتبط: ویروس کرونا تا چه مدت روی سطوح مختلف باقی میماند؟

دکتر دانا هانز متخصص تغذیه شاغل در دانشگاه کالیفرنیا در مرکز پزشکی لس انجس نیز توصیه‌های خوبی در این زمینه دارد. به گفته او یکی از دغدغه‌های بزرگ افراد در مورد سلامت مواد غذایی در شرایط کنونی به خرید محصولاتی همچون میوه و سبزیجات از بیرون و آوردن آنها به داخل خانه بازمی‌گردد. اینکه آیا آنها بهداشتی و عاری از ویروس هستند یا خیر؟

یکی از راهکارهای توصیه شده برای ضدعفونی کردن میوه و سبزی، شستشوی آنها در محلول آب و سرکه است، همچنین شما می‌توانید با استفاده از یک برس تمیز میوه‌ها را سابیده و آلودگی را از روی آنها پاک کنید. البته فراموش نکنید بین دفعات استفاده، این برس را مطابق آخرین توصیه‌های بهداشتی شستشو بدهید تا امکان انتقال آلودگی را به صفر برسانید.

درنهایت همواره حواس‌تان به آخرین اخبار و اطلاعات ارائه شده در مورد راه‌های انتقال بیماری کرونا به ویژه از طریق مواد خوراکی باشد تا بتوانید از بهترین توصیه‌های کارشناسان نهایت استفاده را ببرید.

نکاتی در مورد آلرژی به مواد غذایی

این روزها که بسیاری از مردم وقت خود را کنار هم داخل آشپزخانه منزل سپری می‌کنند، باید بیش از گذشته در مورد امنیت برنامه و رژیم غذایی روزانه خود فکر کنند. مثلاً اینکه آیا هم اتاقی یا عضوی از اعضای خانواده به کره بادام زمینی حساسیت دارد یا خیر؟ اینکه آیا شما درست درحال آماده کردن یک وعده غذایی حاوی گلوتن آن هم درست درکنار کسی هستید که از بیماری آلرژی حساسیت به گندم و گلوتن یا همان «سلیاک» رنج می‌برد؟

دکتر هانز در این مورد می‌گوید:

امیدوارم همه ما از قبل در مورد آلرژی‌ به مواد خوراکی در میان اعضای خانواده، هم اتاقی و دوستان خود اطلاعات کافی داشته باشیم. اینکه عوارض هرکدام از این آلرژی‌ها چیست و برای جلوگیری از بروز آنها باید چکارهایی انجام دهیم. البته بسیاری از مواقع افراد مشغول آماده کردن خوراک‌هایی هستند که مخلوطی از انواع مختلفی از مواد غذایی است و خیلی سخت است که همه در مورد جزء به جزء آنها و اثراتی که ممکن است روی یک فرد مبتلا به حساسیت داشته باشند، اطلاع کافی داشته باشد. به ویژه این مسئله در مورد افرادی صدق می‌کند که از فرهنگ‌های غذایی مختلف آمده و درشرایط کنونی با هم اتاقی یا هم کلاسی‌های خود در یک محیط زندگی می‌کنند.

به گفته دکتر هانز بهترین گزینه برای پرهیز از هرگونه مشکل ناخواسته این است که افراد فهرستی از انواع غذاهایی که ممکن است به آنها آلرژی داشته باشند تهیه کرده و آن را با افرادی که با آنها همخانه هستند در میان بگذارند. دراین صورت اگر کسی قرار است مسئولیت طبخ غذا برای جمع را قبول کند با مطالعه این فهرست بهتر می‌تواند پخت غذا را کنترل کرده و استفاده از مواد خطرناک و آلرژی زا را کنار بگذارد.

آلرژی به مواد غذایی در هر سن یا مرحله از زندگی چالش‌های خاص خود را پیش روی افراد می‌گذارد و فرقی نمی‌کند فرد مبتلا کودک باشد یا یک بزرگسال. خوشبختانه برچسب و لیبل‌های مواد خوراکی شانس اشتباهات ناخواسته و نگرانی در مورد آلرژی را تاحد زیادی پایین آورده‌اند. بااین‌حال بهتر است اگر خودتان یا یکی از عزیزان‌تان مبتلا به حساسیت غذایی هستید، درمورد روش‌ها و داروهای مناسب اطلاعات کافی داشته باشید. همچنین اگر فردی به تازگی از وضعیت بیماری خود مطلع شده است هم می‌تواند با مشورت با یک متخصص تغذیه، اطلاعات و توصیه‌های کافی در این زمینه را دریافت کند.

مطلب مرتبط: انواع آلرژی، علائم و روش‌های پیشگیری از حساسیت

به گفته دکتر سیمس تغییر رژیم غذایی می‌توانید راهی موفق برای مدیریت بهتر حساسیت غذایی باشد. شاید دراین راه مجبور به حذف یا محدود کردن شماری از مواد غذایی شوید، اما سلامتی و لذتی که از خوردن غذا بدون استرس خواهید برد ارزش این فداکاری را دارد. از طرف دیگر به گفته این متخصص شاید شرایط فعلی زمان خوبی برای امتحان غذاهایی با پایه گیاهی باشد، چون میوه و سبزیجات اغلب فاقد فاکتورهای خطری همچون باکتری‌هایی هستند که در محصولات تهیه شده حیوانی یافت می‌شوند. 

درنهایت با توجه به تمام تفاسیر اعم از نگرانی بابت شیوع بیماری کرونا یا ابتلا به دیگر بیماری‌های ناشی از مواد غذایی، بهتر است آشپزخانه خود را چطور مدیریت کنیم که زندگی سالم‌تری داشته باشیم؟

به گزارش ۷۲۴پرس، و به گفته دکتر هانز بهترین کار استفاده از موادی با پایه گیاهی است؛ چرا که منشأ بسیاری از بیماری‌ها غذایی به موادی با منشأ حیوانی همچون گوشت و تخم مرغ بازمی‌گردد. همچنین بهتر است افراد به ویژه آشپزهای تازه کار به دنبال دستورهای آشپزی باشند که مدت طبخ آنها حداقل پانزده دقیقه باشد. از طبخ مواد غذایی که خیلی سریع و بدون حرارت کافی تهیه می‌شود پرهیز کنید؛ چون همانگونه که می‌دانید ویروس کرونا با گرما از بین می‌رود. راه دیگر استفاده از دستورهای آشپزی است که از مواد یکسان و مشترکی در تهیه آنها استفاده می‌شود. بدین ترتیب شما یکبار خرید کرده و می‌توانید چندین مرتبه آشپزی کنید.

درنهایت همان نکاتی کلیدی ارائه شده برای مراحل آماده‌سازی، تمیز کردن و فریز کردن مواد غذایی به ویژه گوشت را همواره مدنظر داشته باشید. فراموش نکنید استفاده از انواع غذاهای دریایی خام یا نیم‌پز، گوشت و تخم‌مرغ می‌تواند به شیوع عوامل بیماری‌زایی همچون ای-کولای کمک کند. حفظ سلامت مواد غذایی را در اولویت خود قرار دهید. 

به پایان این مطلب رسیدیم، این روزها که سایه سنگین بیماری کرونا روی زندگی تمام ساکنان این سیاره سنگینی می‌کند، بهتر است با رعایت اصولی ساده همچون استفاده از ماسک، حفظ پاکیزگی و شستشوی مرتب دست‌ها، به کمک کادر درمان رفته و آینده بهتری را برای خود و عزیزان‌مان رقم بزنیم.

امیدوارم از مرور این توصیه‌ها لذت برده باشید. فراموش نکنید نظرات، پیشنهادات و انتقادات سازنده خود را با ما در ۷۲۴پرس دات کام درمیان بگذارید.