شاهی آبی (Watercress) که به اسم تره تیزک نیز شناخته میشود، سبزی است با برگهایی به رنگ سبز تیره که به صورت طبیعی در آب چشمهها رشد میکند. به صورت معمول مردم شاهی آبی را به صورت محدود و اغلب به عنوان دورچین استفاده میکنند. این درحالی است که این سبزی مغذی دارای خواص متعدد و ارزشمندی است که میتواند کیفیت سلامت شما را تاحد قابل توجهی بهبود ببخشد. درادامه با ما در ۷۲۴پرس همراه باشید تا نگاهی به گوشهای از این امتیازات گرانبها داشته باشیم.
شاهی آبی گیاهی با برگهای سبز رنگ است که خواص تغذیهای فوقالعادهای دارد. این سبزی کوچک دارای برگهای نسبتا گرد و ساقهی خوراکی است که طعم کمی تند و تیز و فلفلی دارد.
شاهی آبی عضوی از خانواده «Brassicaceae» بوده و با سبزیجات دیگری همچون کلم، کلم بروکسل و کلم پیچ هم خانواده است. به نظر میرسد این گیاه نخستن بار در اوایل دههی ۱۸۰۰ در انگلستان کاشته شده است؛ اما امروزه کاشت آن تقریبا در بسیاری از نقاط جهان مورد توجه کشاورزان قرار گرفته است. در ادامه به مرور تعدادی از خواص ارزشمند این گیاه که روی بهبود سلامت عمومی بدن تأثیرگذار هستند، خواهیم پرداخت. با ۷۲۴پرس همراه باشید.
وجود مواد مغذی متعدد از جمله ویتامین K
شاهی آب شاید کالری کمی داشته باشد، اما در عوض مملو از مواد مغذی مفید و گوناگون است. این مسئله باعث شده است که این سبزی یک گزینهی خوب به ویژه برای کسانی باشد که دوست دارند در عین کم کردن میزان کالری مصرفی روزانه، از مواد مغذی و مفید به بهترین شکل ممکن بهره ببرند.
به عنوان مثال یک فنجان شاهی آبی معادل ۳۴ گرم، حاوی این میزان مواد مفید است:
- ۴ کالری
- ۰.۴ گرم کربوهیدرات
- ۰.۸ پروتئین
- ۰ گرم چربی
- ۰.۲ گرم فیبر
- ویتامین A معادل ۲۲% از نیاز روزانه بدن انسان
- ٪۲۴ ویتامین C
- ٪۱۰۶ ویتامین K
- ٪۴ کلسیم مورد نیاز روزانه
- ٪۴ منیزیم مورد نیاز روزانه
همانگونه که میبینید، یک فنجان شاهی آبی قادر است بیش از صددرصد از نیاز روزانه بدن شما به ویتامین حیاتی K را مرتفع کند؛ ویتامینی محلول در چربی که وجودش برای سلامت استخوانها و نیز فرآیند انعقاد خون ضروری است.
شاهی آبی همچنین شامل مقادیر اندکی ویتامین E، تیامین، ریبوفلاوین، ویتامین B6، فولات، پانتوتنیک اسید، منگنز، فسفر، پتاسیم، سدیم و مس است.
وجود مقادیر بالای آنتی اکسیدان و درنتیجه کاهش ریسک ابتلا به بیماریهای مزمن
شاهی آبی مملو از یکی از قدرتمندترین ترکیبات مغذی موسوم به آنتی اکسیدان است که از بدن شما در برابر آسیبهای سلولی ایجاد شده توسط رادیکالهای آزاد محافظت میکند. همانگونه که میدانید این مواد مضر باعث تغییراتی در ساختار سلولی شده و درنهایت باعث ایجاد «استرس اکسیداتیو» میشود.
استرس اکسیداتیو با انواع مختلف بیماریهای مزمن از جمله دیابت، سرطان و بیماریهای عروق قلبی در ارتباط است. خوشبختانه رژیمهای غذایی مملو از مواد مغذی حاوی آنتی اکسیدان مثل شاهی آبی میتوانند در محافظت از بدن در مقابل استرس اکسیداتیو مفید واقع شده و درنتیجه ریسک ابتلا به این نوع بیماریها را تاحد قابل قبولی کاهش دهند.
مطلب مرتبط: از خواص تره فرنگی چه می دانید؟
به گزارش ۷۲۴پرس دات کام، درجریان یک مطالعه که روی دوازده نوع مختلف از گیاهان چلیپادار انجام گرفت، مشخص شد که گیاه شاهی آبی دارای بیش از چهار نوع فلاوونوئید منحصربفرد است. درحقیقت، شاهی آبی در این مطالعه جایگاه بهتری نسبت به دیگر گونههای گیاهی کسب کرده و از توانایی خوبی برای خنثی کردن اثرات رادیکالهای آزاد برخوردار است. این مطالعه همچنین به صورت غیرمستقیم از نقش ارزشمند این گیاه در مقابله با ابتلای افراد به بیماری سرطان نیز پرده برداشته و درنهایت ثابت شد که این گیاه برای بیماران مبتلا به دیابت و نیز افراد دارای بیماریهای قلبی و عروقی نیز مفید است.
شاهی آبی حاوی ترکیباتی است که از بروز انواع خاصی از سرطان جلوگیری میکنند
شاهی آبی دارای مقدار قابل توجهی مواد شیمایی گیاهی (phytochemicals) است که ممکن است باعث کاهش ریسک توسعه انواع خاصی از سرطان در بدن شود. شاهی آبی و دیگر سبزیجات چلیپادار حاوی گلوکوزینولات است که با جویده یا بریده شدن سبزی آزاد شده و در ادامه باعث فعال شدن ترکیباتی موسوم به ایزوتیوسیاناتها (isothiocyanates) میشوند.
ایزوتیوسیانات حاوی مواد شیمیایی همچون سولفورفان (sulforaphane) و فنتیل ایزوتیوسیانات (phenethyl isothiocyanate) است. این ترکیبات با حفاظت از سلامت سلولها و جلوگیری از آسیب دیدگی آنها از ایجاد سرطان جلوگیری کرده و از سوی دیگر باعث غیرفعال شدن مواد شیمیایی سرطان زا میشوند و از این طریق از رشد و گسترش تومورهای سرطانی جلوگیری میکنند.
ایزوتیوسیانات موجود در شاهی آبی از بروز انواع مشخصی از سرطان همچون سرطان روده، ریه، پروستات و پوست جلوگیری میکند. به علاوه تحقیقات ثابت کرده است که این ماده به همراه سولفورفان موجود در شاهی آبی، از گسترش سلولهای سرطان سینه نیز ممانعت به عمل میآورند.
مطلب مرتبط: با ۱۱ خاصیت درمانی گزنه آشنا شوید
حفظ سلامت قلب به طرق مختلف
مصرف شاهی آبی ممکن است به اشکال گوناگون از بروز بیماریهای قلبی جلوگیری کرده و سلامت قلب شما را تضمین کند. از جمله این راهها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
شاهی آبی یک گیاه چلیبادار است
شاهی آبی عضوی از خانواده سبزیجات صلیبی یا چلیپادار است. رژیم غذایی غنی از این گونه سبزیجات ممکن است برای سلامت قلب مفید باشند. به گزارش ۷۲۴پرس، درجریان یک مطالعه روی این نوع سبزیجات مشخص شد که مصرف آنها میتواند تا ۱۶% ریسک ابتلا به بیماریهای قلبی را کاهش دهد.
وجود آنتی اکسیدان و حفظ سلامت قلب
شاهی آبی حاوی آنتی اکسیدانهای گوناگونی همچون بتاکاروتن، زکسانتین و لوتئین است. سطوح پایین از این کاروتنوئیدها با وجود مشکلاتی همچون فشار خون بالا و نیز بیماریهای قلبی در ارتباط است. مطالعات نشان داد که سطوح بالای کاروتنوئیدها نه فقط جلوی پیشرفت بیماریهای قلبی را میگیرند، بلکه همچنین ریسک بروز حملات قلبی و سکته را نیز کاهش میدهند.
وجود نیتراتها به میزان بالا باعث حفظ سلامت عروق خونی میشود
شاهی آبی همچنین حاوی نیترات رژیمی است که از طریق کاهش تورم و احتباس آب در بدن روی سلامت عروق خونی تأثیرگذار بوده و باعث بهبود قدرت ارتجاعی و ضخامت رگها میشود. این ماده همچنین تأثیرات خوبی در کاهش فشار خون از خود نشان داده است که این کار را از طریق افزایش میزان اکسید نیتریک در خون انجام میدهد.
شاهی آبی میتواند باعث کاهش میزان کلسترول شود
از سوی دیگر ترتیزک میتواند به کاهش کلسترول خون کمک کرده و ازاین طریق سلامت قلب را تضمین کند. در یک مطالعه ده روزه روی موشهایی با میزان کلسترول بالا مشخص شد که درمان با عصاره شاهی آبی میتواند مجموع کلسترول خون را ۳۴% و میزان LDL یا کلسترول بد را تا ۵۳% کاهش دهد.
وجود مواد معدنی و ویتامین K تره تیزک باعث جلوگیری از ابتلا به پوکی استخوان میشود
شاهی آبی حاوی انواع گوناگونی از مواد معدنی است که برای سلامت استخوانها مفید هستند. از جمله این مواد میتوان به کلسیم، منیزیم، پتاسیم و فسفر اشاره کرد. دراین میان کلسیم عنصر شناخته شدهای است که اثراتی خوبی روی سلامت استخوان دارد؛ از سوی دیگر منیزیم، ویتامین K و پتاسیم نیز نقشی مهم در این زمینه ایفا میکنند.
مطلب مرتبط: فواید مصرف یک هفته ای کرفس روی بدن انسان
یک رژیم غذایی متعادل حاوی مقادیر مناسبی از مواد مغذی گیاهی درمجموع اثرات خوبی روی سلامت بافت استخوانی بدن دارد. براین اساس مصرف یک فنجان شاهی آبی بخش قابل توجهی از نیاز روزانه بدن به ویتامین کا را مرتفع میکند. این ویتامین یکی از ترکیبات استئوکلسین (osteocalcin) است؛ پروتئینی که بافت استخوانی را سالم نگاه داشته و چرخه استخوانی را تنظیم میکند. در یک بررسی مشخص شد افرادی که مقادیر بالایی ویتامین K مصرف میکنند تا ۳۵% کمتر از افراد دیگر درمعرض خطر شکستگی استخوان ران قرار دارند.
وجود سطوح بالای ویتامین C و بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن
هر فنجان شاهی آبی حاوی پانزده میلیگرم ویتامین C است که در مجموع بیست درصد از نیاز روزانه خانمها و ۱۷ درصد از نیاز روزانه آقایان به این ویتامین را مرتفع میکند. ویتامین C به خاطر تأثیرات مفید خود روی سیستم ایمنی بدن شناخته شده است. کمبود این ویتامین در بدن رابطهی تنگاتنگی با کاهش قدرت سیستم ایمنی بدن و در ادامه بروز مشکلاتی همچون احتباس آب در بدن و تورم دارد.
ویتامین C همچنین با افزایش تولید گلبولهای سفید خون در افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن نیز تأثیرگذار است، افزایش این سلولها به معنای بهبود توانایی بدن برای مقابله با عوامل عفونی و بیماریزا است. به گزارش ۷۲۴پرس دات کام، درطول مطالعات روی جمعیت عادی مشخص شده است مصرف ویتامین C باعش کاهش ریسک ابتلا به بیماری سرماخوردگی ساده شده و همچنین طول مدت بروز علائم بیماری را تا هشت درصد کاهش میدهد.
غلظت بالای مواد مغذی راهی خوب برای کاهش وزن مناسب است
هرچند مطالعه مشخصی روی این فرضیه انجام نشده است اما ممکن است تره تیزک خواص خوبی در برنامه کاهش وزن داشته باشد. ازآنجایی که این گیاه دارای مقدار بسیار بالایی مواد مغذی است و در مقابل میزان کالری آن بسیار پایین است؛ درنتیجه برای افرادی که به دنبال برنامههای مناسب رژیم لاغری هستند بسیار مناسب به نظر میرسد. یعنی با مصرف این سبزی پرخاصیت کالری کمی به بدن رسانده و در مقابل میزان قابل توجهی مواد مفید به بدن میرسانید، انتخابی که ارزش امتحان کردن را دارد.
وجود نیترات رژیمی میتواند برای ورزشکاران مناسب باشد
سبزیجات خانواده «Brassicaceae» همگی حاوی سطوح بالایی نیترات رژیمی هستند. نیتراتها ترکیباتی هستند که به صورت طبیعی در مواد خوراکی همچون چغندر، انواع ترب و سبزیجات با برگهای تیره همچون شاهی آبی یافت میشوند. آنها باعث تسکین عروق خونی و افزایش میزان اکسید نیتریک موجود در خون شما میشوند که درادامه روی بهبود انجام حرکات ورزشی تأثیرگذار است.
از طرف دیگر این نوع نیترات سطح فشار خون را کاهش داده و میزان اکسیژن مورد نیاز بدن حین انجام تمرینات ورزشی توسط ورزشکاران را کاهش میدهد. هرچند درجریان یک تحقیق کوچک روی شاهی آبی مشخص شد که مصرف صد گرم از این سبزی به صورت روزانه به مدت هفت روز باعث افزایش تولید دیاکسیدکربن در طول ورزش میشود که ممکن است تأثیری منفی روی آمادگی افراد برای اجرای حرکات ورزشی داشته باشد.
پس ضمن اینکه شاهی آبی میتواند تأثیرات خوبی روی بهبود انجام تمرینات ورزشی داشته باشد، ممکن است تاحدی ورزشکاران را تحت تأثیرات منفی نیز قرار دهد.
وجود میزان بالای کاروتنوئیدها در کنار ویتامین C میتواند باعث بهبود سلامت چشم شود
شاهی آبی حاوی لوتئین و زکسانتین است که هر دو ترکیبات آنتی اکسیدانی ارزشمندی هستند که در خانواده کاروتنوئیدها یافت میشوند. مطالعات متعدد ثابت کرده است که این دو ماده برای حفظ سلامت چشم بسیار مؤثر هستند. در یک مسیر مشخص آنها چشمان شما را در مقابل عوامل خطرآفرینی همچون نور آبی محافظت میکنند. لوتئین و زکسانتین همچنین روی مشکلات شبیکه و دژنراسیون ماکولا ناشی از افزایش سن نیز تأثیرگذار بوده و ریسک گسترش آنها را کاهش میدهند. به علاوه ویتامین C موجود در تره تیزک نیز باعث کاهش ریسک گسترش آب مروارید در افراد میشود.
چگونه این سبزی پرخاصیت را به رژیم غذایی خود اضافه کنیم؟
شاهی آبی را میتوان به طرق مختلف به هر وعده غذایی اضافه کرد. هرچند این سبزی نیز همچون دیگر سبزیجات بهترین تأثیرات خود را زمانی نشان میدهد که به صورت خام یا بخارپز شده به میزان اندک تهیه و طبخ شود.
مطلب مرتبط: خواص سبزی ریحان را بشناسید
در یک نگاه کلی روشهای مختلفی برای افزودن شاهی آبی به رژیم غذایی وجود دارد که از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- پاشیدن آن روی انواع سالاد
- ریختن آن در سوپ البته در مراحل پایانی پخت
- جایگزین مناسبی برای کاهو در تهیه انواع ساندویچ
- اضافه کردن به سس پِستو به همراه سیر و مقداری روغن زیتون
- سرو آن به همراه تخم مرغ
- استفاده به عنوان گارنیش و دورچین انواع خوراکها
سخن پایانی
در مجموع با توجه به تمام موارد فوق باید اذعان کرد شاهی یا تره تیزک آبی سبزی قدرتمندی است که دارای انواع مواد مغذی قدرتمند در مقادیر قابل توجه است و در کنار آن کالری کمی دارد که از اضافه وزن جلوگیری میکند. این سبزی حاوی انواع آنتی اکسیدان است که ریسک انواع سرطان و نیز بیماریهای قلبی و عروقی را کاهش میدهند. شاهی آبی درمجموع منبع خوبی از مواد معدنی است که از استخوانهای بدن در مقابل پوکی و نیز شکستگی محافظت میکنند.
به علاوه شاهی آبی طعم خوبی دارد که میتواند وعدههایی غذایی را خوشمزه کرده و به جای سبزیجاتی همچون کاهو یا اسفناج مورد استفاده قرار گیرد. اگرچه شاهی آبی به ندرت یکی از سبزیجات پرطرفدار حساب میشود، اما دریک نگاه باید آن را بمبی از مواد مغذی و ارزشمند دانست که جای خالیش همیشه در برنامه غذایی روزانه احساس میشود.
به پایان این مطلب رسیدیم؛ امیدواریم از این مرور کوتاه خواص شاهی آبی لذت برده باشید. آیا این سبزی جایی در برنامه غذایی روزانه شما را به خود اختصاص داده است؟ شما ترجیح میدهید به چه شکلی از این سبزی در برنامه غذایی خود استفاده کنید؟ فراموش نکنید نظرات و پیشنهادات خود را با ما در ۷۲۴پرس دات کام در میان بگذارید.
انیمه
#سریال خاندان اژدها
#آشپزی
#خراسان جنوبی