آشنایی با ویروس کرونا، علائم ابتلا، عوارض و راه های درمان

 کشور چین از دیرباز با طبخ انواع مختلف غذاهای عجیب تهیه شده از جانوران غیرمعمول شناخته شده است؛ امری که به نظر می‌رسد سرانجام منجر به بروز یک فاجعه سلامتی در این کشور شده است. ظاهراً همه چیز از یک بازار فروش حیوانات در ووهان آغاز شد. ویروسی از خانواده‌ای شناخته شده که این روزها اسباب مشکلات بسیاری در این کشور شده است. اگرچه چین خیلی زود دست به کار شده و تمهیدات لازم برای محدود کردن و مقابله با ویروس کرونا را به مرحل اجرا گذاشته است، اما آمارها نشان از وخیم‌تر شدن اوضاع و گسترش این بیماری به کشورهای دیگر جهان دارد. 

از آنجایی که چین یک مقصد گردشگری و نیز یک بازار تجاری بالقوه برای ایرانیان است، این روزها شاهد نگرانی مردم از شیوع این بیماری در کشورمان هستیم. به خصوص که همچنان ایران یکی از مقاصد توریستی گردشگران چینی است. اما با این حساب چگونه می‌توانیم از خود و خانواده‌مان در مقابل این ویروس محافظت کنیم؟

برای پاسخ به این پرسش بهتر است ابتدا کمی بیشتر با این ویروس خطرناک آشنا شویم. در ادامه این مطلب ۷۲۴پرس (724press.com) را همراهی کنید.

ویروس کرونا یا کروناوایرس (coronavirus)، خانواده‌ای از ویروس‌های معمولی است که باعث ایجاد عفونت بینی، سینوس‌ها و بخش فوقانی گلو می‌شود. اغلب ویروس‌های این خانواده خطرناک نیستند؛ بااین وجود برخی از آنها از قابلیت ایجاد مشکلات جدی برای سلامت افراد برخوردار هستند. شاید خودتان ندانید، اما مطمئنا پیش از این با نام تعدادی از ویروس‌های خطرناک این خانواده آشنا شده‌اید. به عنوان مثال در سال ۲۰۱۲ حدود ۸۵۸ نفر در اثر ابتلا به «سندرم تنفسی مرس» یا «نشانگان تنفسی خاورمیانه» موسوم به (MERS) در خاورمیانه جان باختند؛ ویروسی که برای نخستین بار در کشور عربستان سعودی مشاهده شد. اما این ویروس خیلی زود به دیگر کشورهای منطقه خاورمیانه، آفریقا، آسیا و اروپا راه یافت و در نهایت در سال ۲۰۱۷ اولین آمریکایی در ایالت ایندیانا به دلیل ابتلا به این ویروس راهی بیمارستان شد. مدتی بعد بیماری در فلوریدا نیز مشاهده شد و وجه تشابه هر دو بیمار این بود که به تازگی از عربستان سعودی به آمریکا بازگشته بودند. اما در ماه می سال ۲۰۱۵ شیوع گسترده ویروس مرس در کره جنوبی زنگ‌های خطر را به صدا درآورد؛ به طوری که این واقعه را بزرگترین میزان گسترش بیماری بعد از شیوع آن در شبه جزیره عربستان معرفی کردند.

اما مرس تنها عضو خطرناک این خانواده نیست؛ در سال ۲۰۰۳ حدود ۷۷۴ نفر به دلیل ابتلا به نوع دیگری از بیماری‌های حاد تنفسی جان باختند، علت این مرگ و میر ابتلای افراد به بیماری به نام سارس (SARS) بود؛ البته از سال ۲۰۱۵ تاکنون دیگر موردی از ابتلا به سارس گزارش داده نشده است. با این حال بهتر است بدانید مرس و سارس هر دو از نتایج ابتلا به ویروس‌های خانواده کرونا هستند.

مطلب مرتبط: آنفولانزا: علائم، عوارض و راه های درمان

اما ظاهرا کروناویروس همچنان آماده غافلگیر کردن انسان است؛ چرا که در اوایل ژانویه سال جاری میلادی، سازمان بهداشت و سلامت جهانی نوعی جدیدی از این ویروس موسوم به «کروناویروس ناول» (novel coronavirus) را در کشور چین شناسایی کرد. هرچند موارد ابتلا خیلی زود سیر صعودی به خود گرفت؛ به طوری که تا آن‌زمان دست‌کم سیصد مورد ابتلای جدید گزارش شده و آماری از مرگ و میر مبتلایان منتشر شد. به گزارش ۷۲۴پرس (724press.com)، آمار تلفات بیماری هنوز بسیار ناچیز و تک رقمی بود، اما با این حال رفته رفته برتعداد قربانیان این بیماری افزوده شد. درنهایت این ویروس هم به کشور چین محدود نشده و رد پای آن در کشورهای دیگر نیز مشاهده شد. به عنوان نمونه یک مسافر این بیماری را با خود به ایالات متحده آورد و به تازگی موردی از ابتلا به این بیماری در کانادا نیز گزارش شده است. 

همچون دیگر انواع ویروس کرونا، این بیماری نیز باعث ایجاد مشکل و عفونت در مجاری تنفسی فوقانی شده و علائمی همچون گرفتگی بینی، سرفه و گلودرد را به همراه دارد. شیوه درمان آن نیز مشابه دیگر بیماری‌های سرماخوردگی با منشأ ویروسی است: استراحت کافی، نوشیدن مایعات به میزان لازم و البته استفاده از داروهای بدون نسخه که به سادگی در داروخانه‌ها در دسترس افراد است. از سوی دیگر کروناویروس می‌تواند باعث ایجاد عفونت در گوش میانی در کودکان شود. 

چرا کرونا ویروس؟

کرونا ویروس نخستین بار در اوایل دهه‌ی ۱۹۶۰ شناسایی شد. ما به درستی در مورد منشأ این ویروس اطلاعات چندانی نداریم، اما آنها به خاطر شکل تاج مانندشان به این نام خوانده می‌شوند. در مواردی -نه همیشه- ویروس کرونا می‌تواند هم روی انسان و هم حیوان اثر گذاشته و هردو را به بیماری مبتلا کند.

راه‌های انتقال کرونا

 در اغلب موارد ویروس کرونا از همان راه‌هایی منتقل می‌شود که دیگر ویروس‌های عامل ایجاد سرماخوردگی از فردی به دیگری انتقال پیدا می‌کنند: از طریق ترشحات آلوده به ویروس در هنگام سرفه و عطسه کردن، لمس کردن دست یا صورت فرد مبتلا یا به وسیله لمس کردن وسایلی همچون دستیگره‌ی در که قبلاً توسط فرد مبتلا آلوده شده است.

بهتر است بدانید تقریباً هر فردی در طول زندگی خود دست‌کم یک مرتبه با عفونت‌های ناشی از ویروس کرونا دست به گریبان بوده است؛ به ویژه بسیاری از مردم در سنین کودکی به این نوع بیماری‌های ویروسی مبتلا شده‌اند. در ایالات متحده موارد ابتلا به ویروس کرونا بیشتر در فصول پاییز و زمستان شایع است؛ با این حال نمی‌توان به قطعیت زمان خاصی را برای بیمار شدن درنظر گرفت. به عبارت دیگر هرکسی در هر زمان از سال ممکن است به این بیماری‌ها دچار شود.

مطلب مرتبط: آداب درست شستن دست

علائم اغلب بیماری‌های ناشی از ویروس کرونا مشابه هم بوده و همگی باعث عفونت مجاری فوقانی تنفسی می‌شوند. همانگونه که گفتیم مشکلاتی همچون آبریزش بینی، سرفه، گلودرد و گاهی اوقات تب از جمله علائم یکسان این بیماری‌ها است. با این اوصاف چگونه می‌توان ابتلا به ویروس کرونا را تشخیص داد؟

روش تشخیص کرونا

در بیشتر موارد شما نمی‌دانید آیا بیماری‌تان ناشی از ویروس‌های خانواده کرونا است یا یک ویروس سرماخوردگی متفاوت همچن راینوویروس (rhinovirus) عامل بروز بیماری است.

بهترین راه برای تشخیص صحیح نوع ویروس، استفاده از تست‌های آزمایشگاهی، از جمله بررسی مخاط و ترشحات بینی و گلو و نیز انجام آزمایش خون است تا مشخص شود عامل اصلی بیماری سرماخوردگی کدام نوع ویروس است. اما معمولاً دلیلی برای این کار وجود ندارد، چون نتیجه تست هرچه باشد در نهایت تأثیر خاصی روی شیوه درمان بیماری نداشته و علائم و عوارض سرماخوردگی رفته رفته به مرور زمان از بین می‌روند.

چه زمان ابتلا به بیماری کرونا خطرناک است؟

اگرچه درحالت عادی این نوع بیماری شاید سخت‌تر از یک سرماخوردگی ساده نباشد، بااین‌حال اگر عفونت ناشی از ویروس کرونا پخش شده و باعث بروز مشکل در مجاری تحتانی تنفسی یعنی نای، ریه و مجرای هوایی شود، اوضاع سخت می‌شود. در این‌صورت فرد مبتلا در معرض بیماری ذات‌الریه قرار دارد که بسیار خطرناک‌تر است. این مسئله به خصوص برای افراد مسن، افرادی با مشکلات قلبی یا آن‌دست از مردم که دارای ضعف سیستم ایمنی بدن هستند، حائز اهمیت بوده و می‌تواند جان آنها را به صورت جدی در معرض خطر قرار دهد.

برای مقابله با کروناویروس چکار باید کرد؟

به گزارش ۷۲۴پرس دات کام، هنوز هیچ واکسنی برای جلوگیری از مبتلا شدن به ویروس کرونا در دسترس نیست. به همین خاطر شاید بهترین راه جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های ناشی از ویروس کرونا انجام همان کارهایی است که برای جلوگیری از ابتلا به یک سرماخوردگی شایع انجام می‌دهید. مواردی همچون:

• شستن دست‌ها. شستشوی درست دست‌ها نقش مهمی درجلوگیری از انتشار بیماری دارد. فراموش نکنید دست‌های خود را به صورت مرتب با آب گرم و صابون بشورید. در نبود آب می‌توانید از انواع شوینده‌ها الکلی برای تمیز و ضدعفونی کردن دستان خود استفاده کنید.
• از آن‌جایی که یکی از راه‌های شایع انتقال بیماری از طریق تماس با فرد آلوده است، بهتر است تاحد ممکن از دستمالی کردن چشم، بینی و دهان خود پرهیز کنید.
• از تماس نزدیک با افراد مبتلا دوری کنید. به عبارت دیگر بهتر است افراد در صورت مبتلا شدن به بیماری‌های تنفسی ولو یک سرماخوردگی ساده نیز در منزل استراحت کرده و تاحدامکان از لوازم شخصی خود استفاده کنند تا میزان شیوع بیماری کاهش پیدا کند.

اما به جز موارد فوق اگر بیماری شیوع پیدا کرد چگونه می‌توانیم از مبتلا شدن به آن جلوگیری کنیم؟ درادامه توجه شما را به توصیه‌های ارائه شده از سوی کارشناسان حوزه سلامت جلب می‌کنیم:

• پوشیدن دستکش را فراموش نکنید. فرقی نمی‌کند از دستکش‌های پشمی استفاده می‌کنید یا دستکش‌های ساده پارچه‌ای، به هرحال آنها از تماس مستقیم دستان شما با دستگیره یا میله‌های اتوبوس و مترو و فضاهای عمومی جلوگیری می‌کنند.
• اگر شما در یک موقعیت خاص قرار داشته و ناگزیر از بیرون آوردن دستکش هستید، تنها کافی است مراقب باشید با دستان خود صورت یا چشمان خود را لمس نکنید. مهم نیست چقدر احساس خارش می‌کنید یا لازم است لب‌های خود را پاک کنید؛ دستمال‌های یک بار مصرف هم می‌توانند این کار را انجام دهند. به هرحال حواس‌تان باشد به هیچ عنوان صورت خود را لمس نکنید. همچنین قبل از پوشیدن مجدداً دستکش‌ها بهتر است ابتدا دستان خود را با آب گرم و صابون شسته و فضای بین انگشتان را نیز کاملا تمیز کنید. 
• تعویض مرتب و روزانه دستکش‌ها را فراموش نکنید. اگر یک جفت دستکش دارید، هر روز بعد از بازگشت به خانه آنها را شسته و برای استفاده روز بعد کنار بگذارید.
• بهتر است بدانید که ماسک‌های معمولی نه تنها برای استفاده در محیط بیرون، که حتی برای استفاده داخل خانه هم چندان کارآمد و کمک کننده نیستند. اغلب ماسک‌ها بعد از یکی دوبار استفاده از بین رفته و بی استفاده می‌شوند و اگر از همان ماسک روزها و روزها استفاده کنید، عملاً هیچ فایده‌ای برای تضمین سالم ماندن شما ندارند. همچنین بخار تنفس‌تان باعث بدبو شدن تدریجی آن شده و حتی ممکن است مخاط یا آب دهان و بینی داخل ماسک ریخته و خود باعث تجمع باکتری شود. اما چاره چیست؟ ساده‌ترین راه این است که از مکان‌های شلوغ پرهیز کنید و حتی از یک نفر هم به اندازه نیم متر فاصله بگیرد که فاصله استاندارد و مناسبی است. اگر کسی را در حال سرفه یا عطسه کردن دیدید از آنها بخواهید از ماسک یا دستمال کاغذی برای جلوگیری از انتشار ویروس استفاده کنند و اگر به حرف‌تان توجهی نشد به اندازه یک متر از شخص مورد نظر فاصله گرفته یا کلاً محیط را ترک کنید. همچنین در مدت شیوع یک بیماری مسری بهتر است از دست دادن یا بغل کردن افراد پرهیز کنید.
• اما در خانه چه کارهایی مثمر ثمر است؟ درگام اول بهتر است همه حوله و دستمال‌های پارچه‌ای موجود در سرویس بهداشتی و آشپزخانه را جمع کرده و همه آنها را با حوله‌های تمیزی که اسم هر عضو خانواده روی آن نوشته شده است جایگزین کنید. از همه اعضای خانه بخواهید تنها از حوله مخصوص به خود استفاده کرده و به حوله شخصی دیگران دست نزنند. هفته‌ای دو مرتبه حوله و دستمال‌ها را بشویید. بد نیست حوله‌ها درخانه‌های شلوغ و پررفت و آمد یکی از بهترین محل‌ها برای تجمع انواع عوامل بیماری‌‌زای شایع همچون سرماخوردگی، آنفولانزا و بله، ویروس کرونا هستند.

• مراقبت دستگیره‌های در باشید. شاید بهتر است به جای استفاده مستقیم از دستان خود، از شانه یا آرنج برای باز کردن درها استفاده کنید. پوشیدن دستکش هم راه دیگری برای پرهیز از لمس دستگیره‌ است و در نهایت اگر امکان هیچ کدام از راه‌های فوق نبود، بهتر است بلافاصله بعد از باز کردن در، دستان خود را با آب و صابون شسته یا از محلول‌های شوینده الکلی استفاده کنید. اگر کسی در خانه مریض شد هم بهتر است دستگیره درها را به صورت مرتب تمیز کنید. همین مسئله در مورد نرده پله‌ها، گوشی‌های تلفن، اسباب بازی، لپ‌تاپ و دیگر وسایل مشترک صدق می‌کند. استفاده از لوازم شخصی موردی ندارد ولی اگر قرار است از یک وسیله مشترک استفاده کنید مراقبت باشید که دست‌تان را به صورت نکشیده و در اولین فرصت دستان‌تان را بشویید.
• هنگام سرو غذا بهتر است از همه بخواهید از یک چنگال یا کفگیر مشترک استفاده کرده و قاشق و چنگال خود را داخل ظرف نزنند. از کودکان بخواهید از لیوان شخصی خود استفاده کنند، همچنین هنگام آب نوشیدن از کلمن از لیوان‌های تمیز و تازه استفاده کنید. در زمان شیوع بیماری بهتر است برای هر فرد یک قاشق مخصوص سرو در نظر بگیرید تا بدون دست زدن به قاشق یا چنگال دیگری غذا را از داخل ظرف برداشته و داخل بشقاب خود بگذارند. همچنین بهتر است در این مدت از صرف غذا در رستوران یا غذاخوری‌هایی که کیفیت بهداشتی پایینی دارند پرهیز کرده و حتی الامکان در منزل یا اماکن کاملاً تمیز و بهداشتی غذا میل کنید.
• در مدت شیوع بیماری بهتر است از خرید، کشتن یا مصرف هرگونه جانور یا ماهی زنده پرهیز کنید، مگر آنکه به خوبی از منابع اصلی ویروس اطلاع داشته باشید.
• هرزمان وضعیت آب و هوایی اجازه داد، درها و پنجره‌های خانه یا محل کار را باز کرده و اجازه دهید هوای تازه وارد محیط شود. بد نیست بدانید ویروس‌ها قادر به زنده ماندن در محیط‌هایی با تهویه خوب نیستند. البته اگر هوا سرد بوده یا وضعیت هوا متغییر بود، بهتر است درها را ببندید تا محیط خانه گرم شود.

مطلب مرتبط: تشدید علائم بیماری سرماخوردگی را جدی بگیرید

• و سرانجام، اگر عضوی از اعضای خانواده و عزیزان‌تان بیمار شدند باید چکار کنید؟ همواره هنگامی که در اتاق یا محل بستری شدن آنها هستید از ماسک استفاده کنید و بهتر است آنها نیز از ماسک استفاده کنند، مگر اینکه دچار حالت تهوع باشند. بهتر است ماسک‌های کثیف و آلوده را هرچند وقت یک‌بار تعویض کنید. اگر قرار است شما این کار را انجام دهید، بهتر است از دستکش‌های لاتکس استفاده کرده و ماسک را داخل یک کیسه پلاستیکی سالم انداخته، در آن را به خوبی گره زده و در انتها آن را داخل سطل زباله بیندازید. هنگامی که دستکش به دست دارید، صورت بیمار را با آب گرم و صابون شسته و از دستمال‌های یک بار مصرف برای خشک کردن آن استفاده کرده و مجدداً از همان روش دورانداختن ماسک برای این دستمال‌ها نیز استفاده کنید. بهتر است هنگام انجام دادن این کارها از لباس‌های بلند با آستین‌های بلند و پوشیده استفاده کنید. بعد ازانجام این کارها لباس‌های خود و فرد بیمار و هرچیزی که با آن تماس داشته است از جمله ملحفه و حوله‌ها را با آب صابون داغ شستشو دهید.

• اگر از فضای مجزا و مناسب برخوردار هستید، بهتر است فرد بیمار را دور از دیگر افراد خانواده نگهداری کنید. اگر هوا معتدل است بهتر است در طول روز برای مدتی پنجره اتاق را باز بگذارید تا هوا به آرامی در فضا جریان پیدا کند. البته مراقب هوای سرد باشید؛ چون ممکن است به جای بهتر کردن، باعث وخامت حال فرد بیمار شود.

رعایت این نکات می‌تواند تاحد زیادی از شیوع بیماری به شکل گسترده‌تر جلوگیری کرده و ضامن سلامت افراد باشد. 

درمان بیماری کرونا

همانگونه که پیش‌تر اشاره کردیم روش‌های درمان عفونت‌های تنفسی ناشی از ویروس کرونا همان روش‌های درمانی سرماخوردگی عادی است. پس به مقدار کافی مایعات گرم بنوشید، تاحد ممکن استراحت کنید و از داروهای ساده برای کنترل تب و درمان گلودرد که بدون نسخه در داروخانه‌ها دردسترس هستند استفاده کنید. فراموش نکنید از دادن آسپرین به کودکان و نوجوانان اجتناب کرده و به جای آن از داروهای دیگری همچون ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کنید.

مطلب مرتبط: بهترین سوپ برای سرماخوردگی

دوش آب گرم یا استفاده از دستگاه‌های بخور برای مرطوب نگه داشتن هوای اتاق نیز راهکار مناسبی است که می‌تواند باعث تسکین گلودرد یا خشکی حنجره باشد. در نهایت فراموش نکنید حتی زمانی که ویروس‌هایی همچون مرس یا سارس قربانی می‌گرفتند، هنوز هم بسیاری از موارد قابل درمان بوده و تهدید جدی برای افراد و به ویژه بزرگسالان سالم محسوب نمی‌شدند. اما درعین حال اگر احساس می‌کنید سرماخوردگی شما چیزی فراتر از حالت عادی بوده و رفته رفته حال‌تان بدتر می‌شود، بهتر است در اسرع وقت به پزشک مراجعه کرده و نسبت به درمان بیماری اقدام کنید.

به پایان این مطلب رسیدیم. نظر شما در مورد راه‌های پیشگیری بیماری یا انجام غربال‌گری مسافران حین ورود به کشور چیست؟ آیا این روش‌های جلوی شیوع بیماری را خواهند گرفت. فراموش نکنید نظرات و ایده‌های خود را با ما در ۷۲۴پرس دات کام نیز درمیان بگذارید.