چگونه جلوی افکار منفی را بگیریم؟

درگیر بودن با افکار و تصورات منفی مشکلی بسیار رایج‌تر از چیزی است که تصورش را بکنید. بسیاری از افراد هر روز از زندگی‌شان با این مشکل دست به گریبان هستند. به همین خاطر مهم است که شما درک درستی از این وضعیت داشته باشید، منشأ این افکار را شناخته و در نهایت راه‌های غلبه برآن را بشناسید.

وجود افکار منفی یا حس منفی نگری همان چیزی است که باعث ایجاد بدبینی در افراد می‌شود؛ به طوری که ذهن آنها به جای توجه به نقاط مثبت، به صورت ناخودآگاه به سمت بدترین جنبه‌های ممکن از یک موقعیت خاص می‌رود. این افکار تلخ باعث می‌شوند که ما احساساتی همچون استرس، نگرانی و اندوه را حتی به صورت طولانی مدت تجربه کرده و زندگی‌مان را برمبنای آنها برنامه‌ریزی کنیم.

مطلب مرتبط: روش‌های مبارزه با عوارض استرس

در ادامه به مرور مثال‌هایی در این زمینه می‌پردازیم که بسیار متداول بوده و به شما در درک بهتر این وضعیت کمک می‌کنند:

• من به دنبال رؤیاهایم نرفتم، چون می‌دانستم تنها تعدادی انگشت شمار در این راه موفق بودند و متأسفانه من به اندازه‌ای خوب نیستم که یکی از آنها باشم؛ بنابراین چرا باید برای رسیدن به آنها تلاش کرده و خودم را آزار می‌دادم؟
• دوست دارم یک موقعیت شغلی جدید را امتحان کنم، اما آیا از عهده‌ی مدیریت آن برخواهم آمد؟ اگر تلاش کنم و شکست بخورم در نگاه دیگران چگونه انسانی به نظر می‌رسم؟ به علاوه دنبال کردن آن به معنای کار سخت‌تر است و این باعث کاهش رضایت خاطر من می‌شود.
• دوست دارم مثل یک شخص به خصوص صحبت کنم اما در سخنرانی کردن در جمع اصلاً خوب نیستم و این باعث ترس و وحشت من می‌شود. فکر نمی‌کنم این بخشی از توانایی‌های من باشد، چون نمی‌توان بر ترسم غلبه کنم.

اگر در طول زندگی‌تان با مواردی از این دست برخورد داشته و از ترس‌هایی مشابه رنج برده‌اید، شاید این مطلب همان چیزی باشد که در جستجوی آن هستید.

واقعیت این است که هیچ کس از احساس ترس لذت نمی‌برد و تعداد کمی از مواجه شدن با ترس‌هایشان لذت می‌برند. اما ترس منبع اصلی افکار منفی است؛ ترس جلوی ما را می‌گیرد تا به اهداف‌ و خواسته‌های قلبی‌مان نرسیم. افکار منفی نه تنها جلوی ما را می‌گیرند که حتی زندگی ما را فلج می‌کنند. اما عامل اصلی ترس چیست؟ ترس از عدم شناخت می‌آید؛ یعنی وقتی نمی‌توانیم نتایج یک وضعیت خاص را پیش‌بینی کنیم، ترجیح می‌دهیم در زمین امن خودمان باقی بمانیم. از سوی دیگر افکار منفی ناشی از ترس نیز ما را به سمت بدبینی سوق می‌دهند.

افکار منفی به ما اجازه امتحان کردن قلمروهای تازه را نمی‌دهند، مثلاً کسی علیرغم تمایل قادر نیست بلند شده و در میان جمع سخنرانی کند. این افکار ما را از رسیدن به ظرفیت‌های وجودی‌مان باز داشته و در ادامه باعث بروز ناخشنودی‌های بیشتری می‌شود. چون بسیاری بعدها با فکر کردن به موقعیت‌هایی که به همین دلیل از دست داده‌اند دچار تأسف و پشیمانی شده و بر نارضایتی‌شان از زندگی اضافه می‌شود. اینجا است که اهمیت و لزوم مثبت اندیشی بهتر مشخص می‌شود.

مطلب مرتبط: ۴ گام ساده برای داشتن یک زندگی مثبت

از سوی دیگر نمی‌توان یک نسخه مشخص را برای همه‌ی افراد درگیر این مشکل تجویز کرد، چراکه هرکدام از ما خاص و منحصربفرد هستیم. این به این معنا است که در یک موقعیت خاص ممکن است فردی تشویق به منفی نگری شود؛ در حالی که دیگری دیدی مثبت به قضیه دارد. بنابراین لازم است هرکس بسته به خصوصیات فکری و شخصیتی خود راهکارهای مناسب را بررسی کرده و بهترین‌شان را برگزیند. اما در این میان پرسش اصلی چیست؟

با این ۷ راهکار قدرتمند به جنگ افکار منفی بروید

پیدا کردن راهی برای به چالش کشیدن افکار منفی کار ساده‌ای نیست. این کار نیازمند برنامه ریزی دقیق و البته صرف وقت است. اگر واقعا در تصمیم خود برای مقابله با منفی‌بافی جدی هستید، پس باید مهارت‌ها و البته میزان شناخت از خودتان را افزایش دهید، باید راهی برای کنترل ذهن‌تان پیدا کرده و از این مسیر برای غلبه به افکار منفی استفاده کنید. البته که این کار آسانی نیست، اما نتیجه نهایی به اندازه‌ای شیرین است که ارزش این سختی‌ها را دارد.

اما باید بدانید که درست همان زمانی که در حال تلاش برای غلبه برافکار منفی هستید آنها می‌توانند به سادگی جلوی‌تان را گرفته و سد راه پیشرفت‌تان شوند؛ پس صبر و حوصله عنصر مهمی در پیشبرد این مسیر است. نباید ناامید شوید، باید ذهن خود را مثبت نگه دارید و مهارت‌های‌تان را توسعه دهید و تمام این‌ها، نیازمند صرف زمان و تمرین کافی است. اولین و مهمترین گام برای غلبه بر هر مشکلی، شناخت دقیق آن است و در اینجا مهم است که شما عامل اصلی شکل‌گیری افکار منفی در ذهن‌تان را مطالعه کنید. آیا مکان‌ها، اتفاقات یا اشخاص خاص عامل شروع آنها هستند. از ایده‌های‌تان یادداشت برداری کنید؛ این کار به شما اجازه می‌دهد با الگوی افکار منفی در زندگی‌تان بهتر آشنا شوید.

بعد از شناخت نوبت طرح‌ریزی نقشه و راهکار مناسب است که به شما کمک می‌کند به جنگ افکار منفی بروید. در نهایت وقت آزمودن ایده‌ها و به چالش کشیدن مهارت‌هایتان است، هدف خود را روی پیشرفت و حرکت رو به جلو گذاشته و با امتحان کردن شیوه‌های مختلف، بهترین‌ها را جدا کرده و از آنها برای غلبه بر افکار منفی استفاده کنید.

در ادامه با ۷۲۴پرس دات کام همراه باشید تا به مرور چند روش مفید بپردازیم که می‌توانند یاور شما در این مسیر باشند. 

سعی نکنید افکار منفی را به صورت کامل متوقف کنید

حتماً پیش‌تر این نکته را شنیده‌اید که وقتی روی چیزی تمرکز می‌کنیم، به واقعیت تبدیل می‌شود. بنابراین تصور کنید اگر بیشتر زمان خود را صرف چگونگی متوقف کردن افکار منفی کنید، چگونه قادر خواهید بود به صورت عملی آنها را کنار بزنید؟ چراکه اکنون فکر و ذکر شما معطوف همان افکاری منفی شده که قرار بود به آنها توجه نکنید. از سوی دیگر این وضعیت باعث افزایش تنش و نگرانی شده و حتی ممکن است به وخامت حال‌تان ختم شود.

هرچقدر بیشتر ذهن‌تان را درگیر شیوه‌های توقف افکار منفی کنید، به همان اندازه شاهد تأثیرات عمیق‌تر آنها روی عملکرد روزانه‌تان خواهید بود؛ بنابراین مهم است که توجه خود را روی حذف کامل افکار منفی متمرکز نکنید، بلکه بهتر است به جای آن شروع به شناخت ریشه‌های اصلی این مشکل کنید. این کار باعث می‌شود مبارزه شما با منفی بافی حالتی کارآمدتر به خود بگیرد و بار بعدی که شروع به آزار دادن‌تان کردند، با قدرت بیشتری به مقابله با آنها بپردازید.

به عبارت ساده اگر شما افکار منفی در ذهن نداشته باشید، راهی نیز برای غلبه برآنها نخواهید یافت. این مسئله شاید در کوتاه مدت یک راهکار خوب و مناسب به نظر برسد، اما در دراز مدت مشکل‌آفرین خواهد بود. هیچ انسانی نمی‌تواند ادعا کند در طول زندگیش دستخوش افکار تلخ و ناراحت‌کننده نبوده است؛ بنابراین متوقف کردن آنها به صورت کامل امری غیرممکن است. پس این شیوه تنها جلوی فرصت‌هایی را می‌گیرد که می‌توانستید با کمک آنها سیستم مقابله با افکار منفی‌تان را توسعه دهید. به عبارت دیگر شما زمان کافی برای آموزش روش‌های مقابله را از دست داده‌اید و آنها دوباره به سادگی برشما و ذهن‌تان غلبه خواهند کرد.

سبک فکری خود را بشناسید

اگر با شیوه استدلال و نوع تفکرات خود آشنا شوید، ممکن است موفق به پیدا کردن روشی برای کنترل کردن آنها و تأثیراتی شوید که از خود به طرق مختلف روی زندگی شما برجا می‌گذارند. بنابراین گاهی در لحظه به خود نگاه کرده و افکار و اندیشه‌های خود را ارزیابی کنید و ببینید آیا درگیر تمایلات مثبت هستید یا نه، ذهن‌تان روی نکات منفی متمرکز شده است؟ آیا منفی نگر هستید یا به مثبت اندیشی را مد نظر قرار دادید؟ این پرسش‌ها می‌توانند به روشن کردن سبک فکری‌تان کمک کنند. 

اگر مشخص شد افکار منفی ذهن شما را اشغال کردند باید در مورد چرایی این موضوع بیندیشید. آیا قرار گرفتن در موقعیت‌های خاص در مقایسه با اوقات دیگر بیشتر شما را مستعد درگیر شدن با افکار منفی می‌کند؟ آیا یک وضعیت خاص، یک شخص به خصوص یا حتی مکانی مشخص جرقه آغاز افکار منفی در ذهن شما است. بعد از مشخص کردن منابعی که سرچشمه‌ی افکار منفی‌تان هستند، گام بعدی را برای رفع مشکل بردارید. دراین وضعیت کافی است جهت افکارتان را تغییر داده و اختیار ذهن‌تان را به دست بگیرید. 

افکار منفی را به چالش بکشید

بعد از اینکه کمی با خطوط فکری خود آشنا شده و عمده تفکرات منفی که ذهن‌تان را اغلب اشغال می‌کنند شناختید، زمان آن رسیده است تا راهی برای به چالش کشیدن این افکار پیدا کنید.

برای شروع با طرح چند پرسش می‌پردازیم. به عنوان مثال از خود بپرسید آیا این افکار جنبه واقعیت دارند؟ آیا آنها ترسیمی درست از وضعیتی که شما در آن قرار دارید را ارائه می‌کنند؟ یا تنها ترس و تجربیات منفی باعث شده است که به این افکار ناخوشایند و ناامید کننده بال و پر داده و حتی گاهی دراین کار راه اغراق را در پیش بگیرید؟

حالا به سؤال دیگری پاسخ دهید. اگر این افکار متعلق به کس دیگری بود هم شما آنها را تأیید می‌کردید؟ به عنوان مثال اگر یکی از نزدیک‌ترین دوستان‌تان به شما می‌گفت که به اندازه کافی برای موفق بودن در زندگی خوب نیست هم افکارش را تشویق می‌کردید؟ یا نه، به جای تشویق این تفکرات منفی، به او یادآوری می‌کردید که استحقاق پیشرفت و موفقیت را دارد؟ به همین خاطر مهم است که ازاین استراتژی برای خودتان نیز استفاده کرده و به افکار منفی فرصتی برای ابراز وجود ندهید.

قضاوت و پیش داوری را رها کنید

به گزارش ۷۲۴پرس (724Press.com)، یکی از ویژگی‌ها و چه بسا واقعیات انسان بودن، قضاوت دیگران و پیش داوری کردن است. در واقع همه‌ی ما درگیر این فرضیه‌های ذهنی یا همان پیش داوری و تمایلاتی هستیم که باعث می‌شود دیگران را براساس تجربیات خود مورد قضاوت قرار دهیم. از سوی دیگر این نوع رفتارها شالوده و اساس چیزهای دیگری همچون کلیشه و تبعیض است. اگر از زاویه درست به ماجرا نگاه کنیم به سادگی در می‌یابیم که در اکثر موارد وقتی ما در حال مقایسه کردن خود با دیگران هستیم خود را در جایگاهی پایین‌تر در نظر گرفته و این خط فکری را ناخودآگاه در زندگی خود نیز پیاده می‌کنیم.

وقتی هدف ما در زندگی توجه به دیگران باشد، تمایل ما برای توجه کردن به زندگی آنها بیشتر و بیشتر می‌شود. ما به آنها نگاه می‌کنیم که اهداف خود را به سرانجام رسانده‌اند و اینجا این مسئله در ذهن‌مان شکل می‌گیرد که آنها بهتر از ما هستند. این پرسش ذهن ما را درگیر خود می‌کند که چرا این افراد قادر به رسیدن به اهداف خود هستند؛ اما ما هرگز به این موفقیت دست پیدا نمی‌کنیم؟ اما نتیجه این نوع نگاه باعث می‌شود این افکار منفی همچنان به سمت‌تان هجوم آورده و رفته رفته شما را خسته و فرسوده کنند. اما راه حل برون رفت از این دام خطرناک ذهنی چیست؟

ساده است، باید جلوی قضاوت و پیش داوری را گرفته و دست از مقایسه خود با دیگران بردارید. با در پیش گرفتن این روش احساس آزادی خود را بازیافته و به آرامش خواهید رسید. اما برای این کار باید روی خودآگاهی‌تان کار کنید، اینکه چه زمانی افکار منفی به شما هجوم می‌آورند؟ کدام یک از احساسات شما ناشی از تبعیض یا درگیر شد در کلیشه‌های رایج است؟ و چه زمانی این افکار زندگی شما را تحت تأثیر خود قرار می‌دهند؟ با درک این شرایط بهتر می‌توانید آنها را مدیریت کرده و راه‌هایی برای تغییر دادن این خط فکری پیدا کنید.

چگونگی مواجه شدن با انتقادات را بیاموزید

در واقع هیچ چیز غلطی وجود ندارد اگر گاهی اوقات روی پاهای‌تان ایستاده و از خود در شرایط خاصی دفاع کنید. باور کنید همه ما می‌توانیم روی خود کار کرده و در مقابل انتقادات مطرح شده رفتار بهتری از خود نشان دهیم، به ویژه وقتی که این انتقادات در خدمت اهدافی سازنده هستند.

بسیار از افکار منفی وقتی شکل می‌گیرند که فردی ما یا اعمال و رفتارمان را مورد نقد قرار می‌دهد. حتماً شما هم متوجه شدید که در بسیاری از موارد زمانی که از ما انتقاد می‌شود، تمرکز ما ناخودآگاه تنها معطوف تمام چیزهای منفی می‌شود که به آن اشاره شده است. در ادامه به این فکر می‌کنیم که چرا به اندازه کافی خوب نیستیم! اما باور کنید که می‌توان به سادگی جلوی شکل گرفتن این گونه افکار را گرفت؛ تنها کافی است یاد بگیرید چگونه از عهده‌ی پاسخگویی به انتقادها برآیید.

مطلب مرتبط: ترس از اشتباه کردن را کنار بگذارید

یکی از راه‌های مناسب این است که به انتقادات مطرح شده بیش از نمایشی کلامی از کاستی‌ها و نقایص موجود، به عنوان یک فرصت نگاه کنید. اگر فرضاً کسی به من بگوید نوشته‌هایم فاقد احساسات کافی است، این به این معنا نیست که من نویسنده‌ی بدی هستم. بلکه به سادگی به من نشان می‌دهد باید تمرکز بیشتری روی این بخش از کار داشته و رفته رفته توانایی خود را در این زمینه گسترش دهم. از زاویه دیگر باید گفت که این انتقاد فرصتی فراهم آورده است تا من در آینده نویسنده بهتری باشم. 

در واقع شاید باید گفت گاهی اوقات شنیدن انتقاد از تعریف و تمجید بهتر است و شما را به موفقیت‌های بیشتری می‌رساند. به شرط آنکه به جای جبهه گرفتن یا احساس ناراحتی، از آنها همچون سکویی برای رسیدن به موفقیت‌های بیشتر استفاده کنید.

روی قدرت و توانمندی‌های خود تمرکز کنید

اطمینان دارم اگر برای یک دقیقه به بازتاب تمامی صحبت‌ها و نکاتی که دیگران تاکنون در مورد شما به آنها اشاره کرده‌ و در حافظه شما ذخیره شده‌اند فکر کنید، اغلب موارد منفی را به خاطر می‌آورید. البته این تنها مشکل شما نیست؛بلکه این در مجموع تمایلی است که در ذات نوع بشر نهادینه شده است. واقعیت این است که ما ترجیح می‌دهیم روی نقاط منفی متمرکز شده و نقاط مثبت زندگی خود را عامدانه نادیده بگیریم. ما همیشه روی اشتباهات‌ و نقایص‌مان مکث کرده و آنها را بزرگنمایی می‌کنیم؛ درحالی که به سادگی از روی دیگر سکه، یعنی تلاش‌های مثبت و موفقیت‌های خودچشم‌پوشی می‌کنیم.

بنابراین اگر دوست دارید از چنگال منفی‌بافی نجات پیدا کنید، خیلی ساده جهت‌گیری افکار خود را تغییر بدهید. البته ممکن است تا رسیدن به موفقیت راهی بس طولانی پیش رو داشته باشید، اما از تلاش بیشتر نهراسید.  هربار که نکات منفی ذهن‌تان را اشغال می‌کند، بلافاصله تمرکزتان را آنها برداشته و معطوف امتیازات و ویژگی‌های مثبت خود کنید. اگر دوست دارید این کار را به جز جنبه ذهنی به صورت عملی هم انجام دهید که چه بهتر، زودتر به نتیجه دلخواه می‌رسید. اما چگونه؟

برای شروع همین الان تعدادی از نکات مثبت شخصیتی خود را روی کاغذ بنویسید و این فهرست را جایی نگه دارید. سپس بار بعدی، وقتی که افکار منفی ذهن‌تان را اشغال کرد این یادداشت را برداشته و مجدداً مرور کنید. حتی می‌توانید چند ویژگی مثبت دیگر در خود یافته و آنها را نیز به فهرست قبلی اضافه کنید. آن زمان متوجه می‌شوید که هنوز چیزهای بسیاری برای شادی کردن دارید.

در مواقع لازم به دنبال حمایت حرفه‌ای باشید

نکته‌ی پایانی که لازم است در مورد راهکارهای مقابله با افکار منفی به آن اشاره کنیم، نوع مواجه شدن با آنها است. شما نباید، تکرار می‌کنم، نباید هرگز تنها به خود برای غلبه بر این مشکل اتکا کنید.

اگر از این مشکل رنج می‌برید و افکار منفی نظم زندگی‌تان را بهم زده‌‌اند، لازم است برای مقابله با آنها از هر نوع کمک موجود استفاده کنید. پس اگر فکر می‌کنید برای غلبه براین معضل نیازمند کمک هستید، برای دریافت آن درنگ نکنید. باور کنید افراد زیادی وجود دارند که مشتاق کمک به شما برای حل این مشکل هستند، پس از حمایت آنها بهره‌مند شوید.

این کمک و حمایت‌های فکری می‌تواند زندگی نه فقط شما که زندگی بسیاری را تغییر دهد، بنابراین اگر احساس می‌کنید این حمایت‌ها می‌تواند برای‌تان مفید واقع شود، پس حتماً از دریافت کمک حرفه‌ای در زمان مناسب اطمینان حاصل کنید.

سخن پایانی

پرداختن به تفکرات منفی زیبنده هیچ شخصی نیست و نباید افراد به صورت مداوم انرژی خود را صرف آنها کنند، فراموش نکنید زندگی شاد حق مسلم هر انسانی است. بنابراین اگر از این مشکل رنج می‌برید، حتماً توصیه‌های فوق را در نظر گرفته و هرچه سریع‌تر خود را از دام تفکرات منفی برهانید. اجازه ندهید افکار منفی کنترل زندگی‌تان را به دست گرفته و شما را از حرکت رو به جلو، پیشرفت و در نهایت از درآغوش گرفتن خوشبختی بازدارند.

مطلب مرتبط: ۱۰ راهکار عملی برای فراموش کردن غم و غصه

در پایان امیدوارم مرور این توصیه‌های کلیدی برای شما عزیزان نیز مثمرثمر بوده باشد. فراموش نکنید روزهای خوب و بد بخشی جدائی ناپذیر از زندگی همه ما انسان‌ها هستند. اما اینکه اجازه دهیم نکات یا باورهای منفی دیگران یا حتی تلقین‌های شخصی، زندگی‌مان را عمیقاً تحت تأثیر قرار داده و ما را از چشیدن طعم شیرین خوشبختی، شادی و موفقیت باز دارند، کاری است اشتباه که مسئولیت آن با خود ما است. بنابراین  لازم است هرچه سریع‌تر برای جبران این اشتباه تلاش کرده و مسیر درست را در پیش بگیریم.

شما برای غلبه بر افکار منفی چه راهکارهایی را مورد استفاده قرار می‌دهید؟ ما در ۷۲۴پرس همچنان مشتاق شنیدن نظرات و تجربیات شما عزیزان هستیم.