مضرات استفاده از شکر چیست؟

این روزها قند و شکر یکی از اجزای ثابت میز صبحانه است، اما این حضور به معنای زنگ خطری برای سلامت ما است. شاید باورش سخت باشد اما این مواد به ظاهر بی‌خطر می‌توانند آسیب‌های جدی به سلامت ما وارد کنند. واضح‌ترین مثال در این میان ابتلای افراد به بیماری دیابت است که به عنوان مرگ خاموش شناخته می‌شود.

مطلب مرتبط: چگونه علائم دیابت را تشخیص دهیم؟

بنابراین اگر دوست دارید از ابتلا به انواع بیماری‌های خطرناک درامان باشید، بهتر است فکر به حال مواد جایگزین دیگری باشید که طعم شیرین زندگی‌تان را به تلخی نکشانند.

در ادامه با ۷۲۴پرس (724press.com) همراه باشید تا ببینیم دورنمای زندگی بدون مصرف قند و شکر چگونه است و ایا اصولاً می‌توان به این هدف دست یافت؟ در این بررسی با «اولیویا جادسون» (Olivia Judson) همراه می‌شویم که تجربیات خود را از این چالش بیان می‌کند. همچنین در کنار آن کمی بیشتر با تاریخچه شکر، ساختار و مضرات آن آشنا می‌شویم.

اولیویا چنین می‌گوید:

سه سال قبل، خوردن شکر را متوقف کردم. تصمیم من این بود که دست کم برای یک ماه، زندگی بدون شکر را تجربه کنم. هدف از این کار این بود که ببینم آیا حذف شکر از برنامه غذایی روزانه باعث تغییری در وضعیت سلامت و سبک زندگیم خواهد شد یا خیر؟ پیش از این نیز چنین چیزی را تجربه کرده و به مدت یک ماه از مصرف کافئین، مصرف نوشیدنی‌های مضر و مطالعه اخبار آنلاین دور کرده و نتایج آنها را به چشم دیده بودم. اما در مجموع به جز خوردن شکلات، مصرف شکر من چندان زیاد نبود و به همین خاطر انتظار نداشتم شاهد تغییر و تحولات چشمگیری باشم. اما خیلی زود نظرم عوض شد.

رها کردن مصرف شکر به نوعی باعث آزادی من شد؛ تجربه‌ای ارزشمند که به من زندگی دوباره بخشید. در واقع من به طریقی تغییر کردم که اصلاً انتظار آن را نمی‌کشیدم. البته یادآوری می‌کنم که این کار به حرف ساده است، اما در عمل سختی‌های خاص خود را دارد. به عنوان مثال در روزهای اول به طرز عجیبی بدخلق و ترشرو شده بودم. همچنین اشتهای زیادی برای خوردن داشتم؛ به همین خاطر همیشه کیسه‌ای پر از بادام یا میوه‌های خشک به همراه داشتم تا حالم بهتر شود. در گذشته و زمانی که هنوز از شکر استفاده می‌کردم، صبح‌ها حوصله ورزش کردن نداشتم و اگر احیاناً قصد دویدن می‌کردم، خیلی زود خسته می‌شدم؛ به طوری که گویی پاهایم از سنگ ساخته شده بود. همچنین بعدازظهرها حتماً باید می‌خوابیدم، وگرنه ذهنم از کار می‌افتاد. از سوی دیگر اگر باید کارهایم را از منزل هماهنگ می‌کردم، یک چرت کوتاه بخش جدایی ناپذیر از برنامه روزانه بود. در مجموع خلق و خوی ثابتی نداشتم و گاهی حس ناراحتی و افسردگی می‌کردم. 

البته در آن زمان فکر می‌کردم این احساسات و این دمدمی مزاج بودن بخشی از روال عادی زندگی و امری کاملاً طبیعی است، اما حالا تمامی این حالات از بین رفته‌اند و برای همین اکنون احساس رهایی می‌کنم.

اولیویا ادامه می‌دهد:

در طول دو هفته اولی که مصرف شکر را کنار گذاشته بودم، اوضاع کمی سخت بود. در ابتدا روزهای زمستان بسیار تاریک و دلگیر بودند، اما کم کم همه چیز تغییر کرده و رو به بهتر شدن گذاشت. اکنون من احساس آرامش، شادی و سرزندگی بیشتری می‌کردم، اما همیشه صدایی در وجود تکرار می‌کرد که آیا کار درستی انجام می‌دهم؟ واقعیت این است که تصمیم من برای متوقف کردن مصرف شکر خیلی ناگهانی بود. کل دانش من در مورد مضرات شکر این بود که مصرف آن باعث خرابی دندان می‌شود ولی از دیگر اثرات آن روی سلامت انسان اطلاعات چندانی نداشتم. اما وقتی بدون مصرف آن حال خوبی را تجربه کردم، کنجکاو شده و تصمیم گرفتم کمی بیشتر در مورد این مسئله تحقیق کنم.

به گزارش ۷۲۴پرس دات کام، از منظر شیمایی هر مولکول شکر از عناصری همچون هیدروژن، کربن و اکسیژن ساخته شده است؛ البته می‌دانید که انواع مختلفی از آن وجود دارد که بعضاً دارای نقش‌های زیستی هستند. به عنوان نمونه لاکتوز در شیر یافت می‌شود با «دئوکسی ریبوز» (deoxyribose) در ارتباط است که در شکل‌گیری DNA نقش آفرینی می‌کنند. اما در زندگی روزانه مواد قندی اغلب از نوع گلوکز، فروکتوز و ساکاروز هستند. هر مولکول ساکاروز خود از یک گلوکز ساخته شده که با یک فروکتوز پیوند برقرار کرده است. دیگر نکته جالب این است که دو قند ساده دارای فرمول شیمایی یکسانی هستند؟ ۶ اتم کربن، ۱۲ اتم هیدروژن و ۶ اتم اکسیژن؛ با این حال ساختار شیمایی آنها با یکدیگر متفاوت است. اما زبان انسان به خوبی قادر است فرق آنها را تشخیص دهد؛ چرا که فروکتوز مزه شیرین بیشتری دارد.

از سوی دیگر گلوکز به نوعی با میزان قند خون در ارتباط است. گلوکز با جریان خون جابجا شده و سوخت مورد نیاز سلول‌ها را فراهم می‌کند؛ با این حال برای دریافت گلوکز حتماً نیازی نیست از مواد قندی مضر استفاده کنید. در واقع میوه و سبزیجات نیز حاوی گلوکز و نیز فروکتوز هستند. ساکاروز از نیشکر یا چغندر قند استخراج می‌شود و در نهایت به کریستال‌های سفیدی تبدیل می‌شود که روی میز آشپزخانه ما جاخوش کرده‌اند. با این حساب وقتی اکثر مردم در مورد شکر صحبت می‌کنند منظورشان همان ساکاروز است. شربت ذرت درصد بالایی فروکتوز دارد که در ساخت انواع نوشیدنی‌های شیرین غیر رژیمی مورد استفاده قرار می‌گیرد. شیرینی بعدی که می‌شناسیم عسل است که البته معجونی از ترکیبات متنوع است.

مطلب مرتبط: فواید شگفت انگیز مصرف عسل و دارچین

اما شاید برای‌تان جالب باشد که بدانید تاریخ شکر مملو از تاریکی است. اشتهای اروپاییان برای این شیرینی باعث به راه افتادن تجارت برده شد؛ به طوری که برپایه یک تخمین به نظر می‌رسد در آن زمان در آمریکا حدود دو سوم بردگان آفریقایی در مزارع نیشکر مشغول کار بودند. اما آیا می‌دانید شکر با سرطان ریه هم در ارتباط است؟ بله، درست شنیدید. تنباکوی به کار رفته در سیگار به صورت معمول در شربتی از شکر خیسانده می‌شود، چون این کار باعث می‌شود که دود راحت‌تر به سمت ریه کشیده شود.

اما مضرات شکر تنها در این ارتباط خلاصه نمی‌شود؛ در واقع تعداد رو به رشدی از پزشکان و متخصصان مصرف شکر را یکی از عوامل مهم ابتلا به لیستی بلندبالا از انواع بیماری‌ها می‌دانند که از آن جمله می‌توان به دیابت، چاقی، بیماری‌های قلبی، رماتیسم، کبد چرب، بسیاری از انواع سرطان و البته آلزایمر اشاره کرد. از سوی دیگر به گفته شماری از چشم پزشکان مصرف شکر در کودکی می‌تواند باعث ابتلای افراد به نزدیک بینی شود. دست کم تحقیقات جدید پیرامون این مسئله از تأثیرات مخرب قند و شکر روی سلامت چشم‌ها پرده برداشته که زنگ خطر را برای مصرف کنندگان این مواد مضر به صدا درآورده است.

مطلب مرتبط: دیابت و چاقی، دو علت پنهان سرطان

با این حال بهتر است بدانید منابع اصلی مواد شیرین در طول تاریخ بشری مواد خوراکی همچون شیر، عسل و میوه‌ها بوده‌اند و وقتی نزدیک به هزار سال قبل نیشکر برای نخستین بار سر از قاره سبز درآورد؛ در واقع مصرف درمانی داشته و به عنوان ادویه استفاده می‌شد. از طرف دیگر در سال ۱۷۰۰، میانگین مصرف شکر یک فرد در طول سال ۲ کیلوگرم بوده است؛ این درحالی است که امروزه این میزان ده برابر شده است. در طول سیصد سال گذشته شکر از یک کالای لوکس و تجملی تبدیل به یکی از ترکیبات کلیدی رژیم غذایی غربی شده است. واقعیت این است که ما جهان را تغییر دادیم تا مطابق ذائقه ما باشد، اما بدن ما قادر به تطبیق با این تغییر نبوده است.

به گزارش ۷۲۴پرس (724press.com)، غذاهای مختلف تأثیرات مختلفی روی بدن ما دارند. به عنوان نمونه مصرف گلوکز به صورت مستقیم باعث تحریک تولید هورمون انسولین در بدن می‌شود؛ این درحالی است که فروکتوز چنین تأثیری ندارد. اما در سوی دیگر ماجرا فروکتوز در کبد متابولیزه شده و تبدیل به چربی می‌شود و با این حساب برپایه شماری از مدارک موجود، فروکتوز نقش مهمی در شماری از بیماری‌های متابولیک بازی می‌کند. حالا تصور کنید با مصرف قند و شکر شما همزمان از هردوی این مواد استفاده می‌کنید و باید با مضرات هردو مواجه شوید. (چون در ساختار ساکاروز از هر دو استفاده شده است)

به همین خاطر در زندگی جدید بدون قند و شکر، تمام تلاش من بر این بود تا خوردن هر نوع مواد قندی چه به صورت مستقیم و چه غیرمستقیم را به صفر برسانم. بنابراین در گام نخست مصرف انواع کیک، کلوچه، بستنی، دونات، مافین و آبنبات را محدود کردم. همچنین سرکه که حاوی قند است و به همین خاطر قید ترشی را هم زدم. شربت افراد و حتی میوه‌های بسیار شیرینی همچون انگور، خرمالو و البته آبمیوه‌ها صنعتی حاوی شیرین کننده‌های مصنوعی یا شکر.

شکلات همچنان بخشی از رژیم غذایی روزانه من بود؛ منتها از نوع خالصی که صدردصد از کاکائو تهیه شده بود. البته پیدا کردن این نوع شکلات کار سختی است، اما اکنون می‌توانستم طعم واقعی شکلات بدون شکر را حس کنم. اما در عین حال اکنون حساسیت من نسبت به انواع شیرین کننده‌های استفاده شده در مواد غذایی شدیدتر شده بود. از طرف دیگر اکنون باید بیشتر مراقب سبد خرید خود بودم، چون شاید باورتان نشود اما بسیاری از محصولات فروشگاهی در ترکیبات خود شکر دارند. حتی حین پختن مواد غذایی در رستوران‌ها هم شکر استفاده می‌شود. مثلاً خود من در گذشته هنگام پخت ذرت شیرین، لوبیا سبز و نخود هم به آب آنها یک قاشق پر شکر اضافه می‌کردم؛ کاری که اکنون بابت آن شرمنده هستم.

مطلب مرتبط: ۱۴ تاثیر کاهش مصرف قند بر بدن را بدانید

دنیای امروز ما لبریز از محصولاتی است که شما را به خوردن مواد قندی ترغیب می‌کنند. از صبحانه‌های ارائه شده در کشورهای مختلف تا انواع فستیوال‌ و جشنواره‌های شیرینی و شکلات، آبنبات‌های رنگی، کاپ کیک‌های تزئین شده و بستنی‌های خوش آب و رنگ. به همین خاطر وسوسه شدن امری طبیعی است. اما اگر به معایب مصرف این سم سفید و خطرناک واقف شوید، می‌بینید که مصرف نکردن آن سلامتی را به شما هدیه می‌دهد.

پس چه بهتر که کمی سخت بکشید اما در عوض، یک عمر آسوده و به دور از بیماری‌های مهلک از سلامت خود لذت ببرید. حتی اگر این کار را سخت و مشکل می‌بینید هم مشکلی نیست؛ به جای قطع مصرف قند و شکر به صورت کامل، آرام آرام آنها را از برنامه غذایی خود و عزیزان‌تان حذف کنید. باور کنید یک پارچ آب گوارا خیلی بهتری از یک لیوان نوشابه گازدار و شیرین است. آب میوه‌های طبیعی سالم و خوشمزه‌تر از انواع کارخانه‌ای هستند و می‌توان از طعم بستنی در موارد خاص لذت برد. 

به پایان این مطلب رسیدیم. امیدوارم از مرور تجربیات زندگی بدون شکر لذت برده باشید. آیا شما هم به فکر حذف مواد غذایی مضر یا عادات ناخوشایند خود بوده‌اید؟ آیا شما هم می‌توانید یک ماه بدون شکر زندگی کنید؟ نظرات خود را با ما در ۷۲۴پرس در میان بگذارید.