راز سلامتی چای سبز و سیاه چیست؟

فلاوونوئید چیست؟

بد نیست بدانید یکی از مواد شیمایی موجود در گیاهان موسوم به «فلاوونوئید» (flavonoids) شاید همان چیزی باشد که خواص نوشیدن انواع چای همچون سیاه و سبز را توجیه کند. همان ماده‌ای که به ویژه از انسان در مقابل ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی محافظت می‌کند. فرقی نمی‌کند چای سبز بنوشید یا چای سیاه، همچنین فرقی نمی‌کند چای داغ مصرف کنید یا از انواع آیس تی لذت ببرید؛ به هر حال از خواص این ماده بهره‌مند خواهید شد.

شاید به همین خاطر است که در بسیاری از شهرها شاهد افتتاح انواع فروشگاه و مغازه‌هایی هستیم که به ویژه روی ارائه انواع چای تمرکز کرده و روی قفسه‌های آنها ظرف‌های حاوی چای‌های گوناگون جاخوش کرده است. همچنین چایخانه‌ها و فروشگاه‌های عرضه کننده انواع چای آماده نیز پررونق شده‌اند؛ به طوری که به نظر می‌رسد هنوز هم این فروشگاه‌ها فرصت بزرگ شدن، رشد و پیشرفت دارند. بهرحال خواص چای چیزی نیست که بتوان بی‌تفاوت از کنار آن عبور کرد.

مطلب مرتبط: ۷ نوع چای درمانگر گیاهی

خواص مختلف چای برای سلامتی از کسی پوشیده نیست که بخش قابل توجهی از آن به سلامت قلب و عروق خونی مرتبط است. اما پرسش اصلی این است که واقعا چای چگونه می‌تواند به سلامت قلب شما کمک کند و مدارک موجود در این زمینه تا چه حد محکم و قابل استناد هستند؟

خواص چای چیست؟

برای شروع بد نیست اشاره کنیم چای منبع خوبی از انواع ترکیبات شناخته شده همچون «کتچین» یا «کاتچین» (catechins) و «اپی‌کتچین» (epicatechins) است که به نظر می‌رسد دلیل اصلی خواص شگفت‌انگیز چای هستند. دست کم این نظر دکتر «هاوارد سیسو» (Howard Sesso) پرفسور و عضو فعال  دانشکده پزشکی هاروارد و نیز عضو بخش اپیدمولوژی یا همه گیر شناسی بیمارستان زنان بریگهام  است. این ترکیبات متعلق به گروهی از مواد شیمایی گیاهی هستند که از آنها با عنوان «فلاوونوئید» یاد می‌شود. تحقیقات صورت گرفته نشان داده‌اند که فلاوونوئیدها باعث فروکش کردن احتباس آب در بدن می‌شود و از این طریق جلوی شکل گیری لخته‌ها در عروق خونی را می‌گیرند. چای سبز به صورت نامحسوس حاوی درصد بیشتری از این مواد مفید است؛ امری که باعث شده است این روزها بسیاری از پزشکان و فعالان حوزه سلامت مردم را به نوشیدن بیشتر چای سبز در طول روز تشویق کنند. از سوی دیگر هم چای سبز و هم چای سیاه هر دو حاوی مقادیر متناسبی کافئین هستند؛ چیزی در حدود ۲۰ الی ۴۵ میلی‌گرم که تقریباً معادل نیمی از مقدار کافئین موجود در قهوه است.

چه زمانی برای نوشیدن چای مناسب است؟

به گزارش ۷۲۴پرس دات کام، مطالعات کوتاه مدت انجام شده نشان داده است که نوشیدن چای ممکن است باعث بهبود عملکرد عروق خونی شده و بدین ترتیب در مقابله با استرس‌های عاطفی و شرایط فیزیکی بازخورد بهتری از خود نشان دهد. همچنین مدارکی وجود دارد که نشان می‌دهند هر دو نوع چای ممکن است باعث کاهش سطوح کلسترول بد خون یا LDL شوند. البته تحقیقات مشترک دیگری نشان دادند که نوشیدن چای ممکن است همچنین باعث کاهش فشار خون نیز شود.

تحقیقات انجام شده روی چندین گروه بزرگ از داوطلبان نشان داد افرادی که به صورت مرتب از انواع چای سیاه و سبز در برنامه غذایی روزانه خود استفاده می‌کنند، کمتر در معرض خطر سکته و حمله قلبی قرار دارند؛ هرچند شاید این تفاوت بین افرادی طرفدار نوشیدن چای و آن دسته که چای مصرف نمی‌کنند چندان مشخص نیست.

به عبارت دیگر به گفته محققان نمی‌توان با اطمینان خاطر گفت که آیا فقط نوشیدن چای در این میان مؤثر است یا این دسته از افراد از مواد خوراکی خاص یا فعالیت‌های فیزیکی دیگری نیز برای کاهش ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی بهره برده‌اند یا خیر؟ برخی از کارشناسان باور دارند که چای میتواند در این زمینه خواص قابل توجهی از خود نشان دهد؛ با این حال همچنان به کمبود شواهد کافی در این زمینه اشاره می‌شود.

مطلب مرتبط: ۱۱ خاصیت چای سیاه که از آن بی خبر بودید

عوارض مصرف چای چیست؟

اما در این میان یک نکته حائز اهمیت است و آن توجه به این مسئله است که برای دریافت فلاوونوئید‌ها از مصرف دوزهای غلیظ چای سبز یا دیگر ترکیبات دوری کنید؛ چرا که به گفته دکتر سیسو استفاده محدود از این مواد هم به همان اندازه کارایی داشته و در عین حال سالم‌تر است. به عنوان مثال تاکنون هیچ جنبه منفی یا عوارض جانبی ناخوشایندی با مصرف یک الی دو فنجان چای در طول روز گزارش نشده است. اما مقادیر بیشتر ممکن است باعث صدمه دیدن کلیه‌ها شود؛ دست کم این نتایج تازه‌ترین بررسی‌ها است که در ژورنال پزشکی نیوانگلند به چاپ رسیده است. برای مثال چای سیاه منبعی غنی از «اگزالات» (oxalates) است که می‌تواند باعث شکل‌گیری سنگ‌های کلیوی شود.

اگر دوست دارید، چای بنوشید اما فراموش نکنید که در این کار از افراط کردن پرهیز کنید و در عین حال این کار را تنها به خاطر جنبه‌های درمانی آن انجام ندهید. همچنین حین نوشیدن چای اضافه کردن مقادیر اندکی شکر مسئله چندانی ندارد، اما بهتر است از مصرف بیش از اندازه شیرین کننده‌هایی همچون قند و شکر یا شیرین کننده‌های مصنوعی پرهیز کنید که خود باعث بروز بیماری می‌شوند. در عین حال فراموش نکنید که ممکن است در شماری از چای‌های عرضه شده در فروشگاه‌ها مقادیری شکر نیز وجود داشته باشد که گاهی اوقات به اندازه نوشابه یا دیگر نوشیدنی‌های سبک است و عوارض خاص خود را دارد. به همین خاطر هنگام خرید این گونه محصولات حتماً برچسب کالا را به دقت مطالعه کرده و از انواع خالص و بدون افزودنی آن استفاده کنید.

تفاوت انواع چای سیاه، سبز و گیاهی در چیست؟

چای سیاه و سبز هر دو از یک نوع گیاه به عمل می‌آیند که «Camellia sinensis» نام دارد. یک بوته سبز که در نواحی کوهستانی شماری از کشورها همچون چین، هند و دیگر کشورها کشت می‌شود. تفاوت بین این دو نوع به فرآیند تولید و اتفاقی که برای برگ‌های چیده شده گیاه رخ می‌دهد، برمی‌گردد.

برای تهیه چای سبز، برگ‌های سبز گیاه به سرعت بخار دیده یا گرم می‌شوند تا فرآیند اکسیداسیون در آنها متوقف شود؛ عاملی که باعث قهوه‌ای رنگ شدن آنها می‌شود. این درحالی است که برای تهیه چای سیاه برگ‌ها خرد و تکه تکه شده و به آنها اجازه می‌دهند قبل از خشک شدن تا حدممکن اکسیده شوند. این همان مراحلی است که باعث می‌شود درجه فلاوونوئید‌های موجود در این دو نوع چای با هم متفاوت باشند؛ به طوری که چای سیاه درصد کمتری از این ماده را در ترکیبات خود دارد.

به گزارش ۷۲۴پرس (724press.com)، چای‌ها و دمنوش‌های گیاهی از انواع مختلف گیاهان مخلوط با ادویه‌های گوناگون تهیه می‌شود که به عنوان نمونه می‌توان به نعناع، دارچین، زنجبیل، گل سرخ و شیرین بیان اشاره کرد. درحالی که این نوع دمنوش‌ها هم حاوی مواد شیمیایی مشابه و خواص مثبتی هستند که در نوع چای‌های مرسوم وجود دارد، اما هنوز تحقیقات جامع و کاملی در مورد آنها انجام نشده که نشان دهد این چای‌های گیاهی نیز از پتانسیل سلامتی مشابه با چای سبز و سیاه بهره‌مند هستند. 

به پایان این مطلب رسیدیم اما آیا شما پیش از این نیز از راز سلامتی این نوشیدنی‌های گوارا اطلاع داشتید؟ شما کدام یک را ترجیح می‌دهید، چای سبز یا سیاه؟ خوشحال می‌شویم شنونده‌ی نظرات شما در ۷۲۴پرس باشیم.