بیماری‌های قلبی و عروقی یکی از عوامل مهم مرگ و میز در اقصی نقاط جهان است. در این میان عواملی در بروز و تشدید این بیماری خطرناک نقشی مؤثر دارند که از آن جمله باید به بالا بودن میزان کلسترول خون اشاره کرد. اگرچه داروهایی شیمیایی برای پایین نگاه داشتن میزان کلسترول تجویز می‌شود، اما آیا راهی وجود دارد که به صورت طبیعی کلسترول خون را پایین نگه داشته و از عوارض جانبی داروهای شیمایی در امان بمانیم؟ با ۷۲۴پرس همراه باشید.
مثل هر بیماری دیگری، در بروز بیماری‌های قلبی و عروقی هم ردپای عواملی دیگر قابل مشاهده است که در صورت بی‌توجهی به درمان و رفع آنها، در نهایت افراد را با یکی از کشنده‌ترین بیماری‌ها مواجه می‌کند. اگر قرار باشد به مهم‌ترین شیوه‌های درمانی مکمل و طبیعی برای رفع مشکلات قلبی اشاره کنیم، به فهرستی با چند عامل اصلی می‌رسیم. کاهش سطح کلسترول و پایین آوردن میزان فشار خون در کنار کاهش وزن و افزایش تحرک عمده‌ترین عواملی است که می‌توانند سلامت قلب را تضمین کنند.
با این حال درمان با طب سنتی و استفاده از گیاهان هم می‌تواند در کنار استفاده از داروهای شیمیایی تأثیرگذار باشد؛ اما متأسفانه هنوز آنگونه که باید و شاید به این درمان‌های مکمل توجه نشده و تحقیقات صورت گرفته روی آنها به شدت محدود است. اگرچه به صورت کلینکی معدود محصولاتی طبیعی به عنوان کاهنده کلسترول شناسایی شده و تأثیرات آنها به صورت علمی ثابت شده است، اما هنوز هیچ مدرک قابل استنادی که نقش و اهمیت درمان‌های گیاهی مژثر در زمینه کاهش ریسک ابتلا به نارسائی قلبی را تأیید کند، وجود ندارد.
مطلب مرتبط: بهترین مواد غذایی برای سلامت قلب
با این حال نمی‌توان این نکته را نادیده گرفت که بسیاری از مردم تجربه‌های موفقی در این زمینه داشته و به تأثیرگذاری آنها شهادت می‌دهند. به طوری که حتی «مایو کلینیک» (Mayo Clinic) یکی از معتبرترین و شناخته شده‌ترین مراکز علمی و دانشگاهی پزشکی در جهان، در یادداشت‌هایی به اثرگذاری تعدادی از مکمل‌های کاهنده کلسترول و دستورهای طبیعی مؤثر در این زمینه اشاره کرده و آنها را کمک کننده توصیف کرد.
با این حال بهتر است قبل از امتحان کردن این روش‌های درمانی جایگزین، حتماً با پزشک خود مشورت کرده و اطمینان حاصل کنید که انجام این کارها و پیروی از روش‌های درمانی طبیعی، سلامت شما را در معرض خطر قرار نمی‌دهند؛ چرا که تعدادی از این روش‌ها ممکن است با داروهای خاصی تداخل ایجاد کرده و باعث بروز اثرات جانبی مضری شوند.
گیاه آستراگالوس (Astragalus)
آستراگالوس یا «گون» گیاهی است که بیشتر به عنوان حمایت کننده سیستم ایمنی بدن شناخته شده و به خصوص در طب سنتی چین پرکاربرد است. این گیاه دارای خواص آنتی باکتریال و ضد تورمی است که باعث شده به عنوان یک گیاه آداپتوژن (adaptogen) شناخته شود. این مسئله به این نکته اشاره دارد که بنابر یک سری باورها، این گیاه از بدن در مقابل عوامل متعدد تنش‌زا محافظت کرده و باعث شادابی جسمانی می‌شود.
با این حال نتایج به دست آمده از معدود تحقیقات انجام شده، نشان می‌دهد که این گیاه در عین حال ممکن است دارای اثرات درمانی و مفید روی قلب انسان نیز باشد. با این حال طبق داده‌های «مرکز ملی پزشکی مکمل و جایگزین» (National Center for Complementary and Integrative Health) موسوم به «NCCIH» هنوز آزمایشات کلینیک قابل استنادی در این زمینه روی انسان انجام نشده و از این نظر نقش این گیاه هنوز کاملا تأیید شده نیست.
ما هنوز نیازمند انجام آزمایشات بیشتری روی تأثیرات گون بوده و به خصوص باید درک کنیم چگونه این گیاه روی میزان کلسترول خون انسان و بالطبع سلامت قلب او تأثیرگذار است.
گیاه ولیک یا زالزالک وحشی (Hawthorn)
زالزالک وحشی، گیاهی بوته‌ای و نزدیک به خانواده رز است. قدمت استفاده از این گیاه به قرن‌ها قبل باز می‌گردد؛ به طوری که از زمان امپراتوری روم تاکنون از میوه، برگ و گل‌های این گیاه برای درمان مشکلات قلبی استفاده می‌شده است.
طی چندین تحقیق علمی مشخص شد که استفاده از زالزالک وحشی، درمانی مؤثر به ویژه برای مداوای بیماری و نارسایی‌های قلبی ملایم است. با این حال این نتایج هنوز به سختی قابل اطمینان بوده و هنوز مدارک کافی برای فهم شیوه اثرگذاری این گیاه و نیز کارایی آن برای درمان دیگر مشکلات قلبی وجود ندارد.
تخم کتان (Flaxseed)
تخم کتان از گیاه کتان به دست می‌آید. تخم و نیز روغن کتان دارای سطوح بالایی از «آلفا لینئیک اسید» (alpha-linolenic acid) هستند؛ نوعی اسید چرب امگا ۳ که ممکن است به کاهش ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی، کمک کند.
محققان در زمینه بررسی خواص تخم کتان روی سلامت قلب تحقیقاتی انجام دادند که ماحصل آن تعدادی منبع قابل اطمینان برای درک صحت و سقم اثرات درمانی این گیاه است. براساس مطالعات انجام شده به نظر می‌رسد تخم کتان ممکن است به کاهش سطح کلسترول خون به ویژه در افراد مبتلا به کلسترول بالا و نیز زنان در شرف یائسگی یا زنانی که وارد این دوران از زندگی خود شده‌اند، کمک کند.
تخم کتان را می‌توانید از عطاری‌ها یا فروشگاه‌های محلی تهیه کرده و استفاده کنید.
ماهی با اسیدهای چرب امگا ۳
همانطور که مطلع هستید، اسیدهای چرب امگا ۳ اثرات درمانی قابل توجهی دارند و یکی از منابع برای دریافت این نوع اسید چرب، استفاده از ماهی و نیز روغن ماهی است. در این میان ماهی‌های چربی همچون ماهی سالمون، ماهی تن، قزل‌آلای دریاچه، ساردین، شاه ماهی و دیگر ماهی‌های روغنی به خصوص از این نظر ارزش غذایی قابل توجهی داشته و غنی از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند.
برطبق داده‌های علمی به دست آمده، کارشناسان باور دارند اسیدهای چرب امگا ۳ موجود در ماهی می‌تواند به کاهش آمار مرگ و میر افراد براثر بیماری‌های قلبی کمک کند. در عین حال بیشتر مطالعات اخیر پیشنهاد می‌دهند که در کنار اسیدهای چرب، دیگر مواد مغذی موجود در ماهی می‌توانند سلامت قلب را تضمین کنند. براین اساس کافی است در طول هفته یک یا دو وعده ماهی روغنی مصرف کنید تا شانس مرگ براثر حمله قلبی را تا حد زیادی کاهش دهید.
مطلب مرتبط: علائم کمبود امگا ۳ در بدن
البته اگر شما متأسفانه جزو مبتلایان به بیماری قلبی هستید، تنها تمرکز خود را روی ماهی نگذاشته و در کنار آن از مواد خوراکی مغذی دیگری همچون گردو، روغن کانولا و دانه سویا نیز استفاده کنید که منابع خوبی از اسیدهای چرب هستند. با این حال مدارک موجود هنوز نشان دهنده نقش مؤثرتر ماهی برای تأمین این نوع اسید چرب در مقایسه با دیگر مواد خوراکی و مکمل‌های موجود است. پس حتماً جایی برای این غذای لذیذ دریایی در برنامه غذایی روزانه خود باز کنید.
سیر
سیر، این حبه خوراکی مفید و پرخاصیت از دیرباز در بسیاری از دستورهای پخت و پز و البته نسخه‌های درمانی حضوری پررنگ داشته و برای هزاران سال مورد توجه بوده است. سیر را می‌توانید یا به صورت خام و پخته یا به شکل انواع مکمل‌های خوراکی همچون قرص یا کپسول مصرف کنید.
تعدادی از بررسی‌های علمی انجام شده نشان دادند که سیر ممکن است به کاهش فشار و نیز کاهش سطح کلسترول خون کمک کرده و از این راه جلوی روند گرفتگی عروق و بالطبع یکی از خطرات موجود یعنی سکته را بگیرد. با این حال به دلیل وجود درمان‌های جایگزین دیگر، این مطالعات به صورت تلفیقی ارائه شده و کاملاً محکم نیست. به عنوان نمونه در پاره‌ای از تحقیقات صورت گرفته چنین استدلال شد که استفاده از سیر به صورت مرتب به مدت یک الی سه ماه به کاهش کلسترول خون کمک می‌کند. این درحالی است که انجام آزمایشات دیگر این مسئله را رد کرده و نشان دارد استفاده از سیر تأثیر چندانی روی سطح کلسترول خون ندارد.
برنج قرمز تخمیر شده (Red yeast rice)
تجویز مخمر برنج قرمز یکی از درمان‌های معمول در طب سنتی چین است؛ هرچند که این مخمر در دستورهای آشپزی این کشور نیز حضور پررنگ دارد. این نوع برنج محصول پرورش و کشت برنج با مخمر است.
تعدادی از محصولات حاوی این مخمر شامل مقادیر ثابتی «موناکولین» (monacolin K) است؛ ماده‌ای که به عنوان یکی از عناصر فعال به کار رفته در داروهای شیمیایی کاهنده کلسترول همچون «لوواستاتین» (lovastatin) شناخته می‌شود. با این حساب به نظر می‌رسد دیگر موادی که به نحوی در ترکیبات خود حاوی این ماده هستند نیز می‌توانند به کاهش سطح کلسترول خون کمک کنند که برنج قرمز تخمیر شده یکی از آنها است.
اما دیگر محصولات به دست آمده از مخمر برنج قرمز شامل مقادیر کمتری موناکولین بوده یا اصولاً فاید آن هستند؛ دراین میان تعدادی نیز حاوی ترکیبی به نام «سیترینین» (citrinin) هستند که مصرف آن ممکن است باعث عوارضی همچون نارسائی کلیه شود. در بسیاری از موارد هیچ راهی وجود ندارد که مصرف‌کننده متوجه شود که محصول مصرفیش حاوی موناکولین K است یا سیترینین دارد؟ در نتیجه مشکل است بگوییم کدام محصول کاهنده کلسترول بوده و کدام یک باعث مسمومیت فرد می‌شود.
مکمل‌های استرول و استانول گیاهی (Plant sterol and stanol supplements)
استرول و استانول گیاهی موادی هستند که در خوراکی‌هایی همچون انواع میوه، سبزیجات، آجیل و خشکبار، دانه‌ها، غلات و دیگر محصولات گیاهی یافت می‌شوند. همچنین می‌توان خوراکی‌هایی همچون ماگارین، آب پرتغال یا ماست را با آنها تقویت کرد.
محققان به این نتیجه رسیدند که این مواد ممکن است به کاهش ریسک ابتلای افراد به بیماری‌های قلبی مؤثر باشند. در همین راستا گزارشات ارائه شده از سوی کلینیک کلیولند (Cleveland Clinic) اذعان دارد که این دو ماده به کاهش جذب کلسترول در روده کوچک کمک کرده و از این راه سطح کلسترول بد خون موسوم به LDL را کاهش می‌دهند. در کنار استفاده از منابع گیاهی حاوی این مواد، افراد می‌توانند از مکمل‌های تولید شده نیز استفاده کنند.
اما گاهی برای بهبود وضعیت جسمانی خود به جز خوردن مواد غذایی مفید، باید تغییرات اساسی‌تری در زندگی ایجاد کنیم که در نهایت ما را به سمت سلامتی پیش ببرند. همین مسئله در مورد لزوم تغییر رژیم و عادات غذایی و نیز سبک زندگی افراد مبتلا به کلسترول بالا نیز صدق می‌کند. اما سؤال این است: چگونه؟
رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی
پیروی از راهکارهایی ساده می‌تواند باعث اصلاح سبک زندگی و حتی برنامه غذایی روزانه شده و در کنار بیشمار فایده دیگر، کلسترول خون را نیز کنترل کند. در همین زمینه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
از استعمال دخانیات پرهیز کنید. اگر چاق هستید، تا حد ممکن از وزن خود بکاهید. اغلب روزهای هفته را انجام یک تمرین ورزشی منظم اختصاص دهید. مقدار بیشتری غذاهای سالم و مقوی را در برنامه غذایی خود بگنجانید؛ از جمله مصرف میزان غذاهای غنی از فیبرهای قابل حل و اسیدهای چرب امگا ۳ را افزایش دهید. مصرف چربی‌های اشباع شده را تا حد ممکن کاهش دهید؛ مثلاً به جای استفاه از روغن‌های مضر از روغن زیتون استفاده کنید. چه بهتر که تا حد امکان چربی‌های نوع ترانس را از رژیم غذایی روزانه خود حذف کنید. نوشیدنی‌های مضر را کنار بگذراید؛ در کنار آن از میزان استرس و نگرانی‌های روزمره کم کنید. مراجعه به پزشک متخصص را پشت گوش نیندازید و در کنار تمام این کارها، حتماً از داروهای شیمیایی کنترل کننده چربی خون نیز استفاده کنید.
مطلب مرتبط: با استرس های خود چگونه روبرو شویم؟
تنوعی از داروهای پرکاربرد وجود دارد که اغلب توسط پزشکان برای کاهش سطح کلسترول خون تجویز می‌شود. ممکن است همزمان مصرف چندین دارو برای درمان این بیماری لازم باشد. این داروها شامل:
- لوواستاتین یا آتورواستاتین (atorvastatin)
- کلستیرامین (cholestyramine) که باعث جلوگیری از جذب کلسترول می‌شود
- داروهای تزریقی همچون اولوکوماب (evolocumab)
در پایان شاید بد نباشد یک بار دیگر اطلاعات خود در مورد کلسترول را مرور کنیم:
کلسترول یکی از انواع چربی موجود در خون است که اگرچه بخش عمده آن توسط بدن انسان تولید می‌شود، اما می‌توان با مصرف مواد غذایی نیز آن را دریافت کرد. عواملی همچون ژنتیک، سن، نوع رژیم غذایی، میزان فعالیت روزانه و دیگر فاکتورها می‌توانند روی ریسک ابتلای افراد به کلسترول بالا تأثیرگذار باشند.
کلسترول یکی از فاکتورهای خطر برای بیماران قلبی است؛ همچنین این مسئله روی شانس ابتلای افراد به بیماری قلبی و حتی احتمال حمله قلبی تأثیرگذار است. کلسترول همچنین باعث افزایش خطر سکته قلبی می‌شود. حتی در موارد خاص وجود «لیپوپروتئین کم چگالی» (low-density lipoprotein) یا آنگونه که بیشتر در بین عموم جا افتاده یعنی «کلسترول بد» شما را در معرض خطرات بیشتری قرار می‌دهد.
پس اگر از زندگی لذت می‌برید و دوست دارید بدور از بیماری و با قلبی سالم از مواهب آن بهره‌مند شوید، حتماً به صورت مرتب سطح کلسترول خون خود را چک کرده و در صورت ابتلا به کلسترول بالا، به پزشک مراجعه کنید. مصرف مرتب داروهای تجویز شده، کاهش وزن، افزایش فعالیت‌های فیزیکی و کنار گذاشتن غذاهای چرب و مضر در کنار عدم مصرف دخانیات می‌تواند بهبودی شما را سرعت ببخشد.
در پایان این مطلب امیدواریم ذکر این نکات برای شما نیز مفید بوده باشد.
انیمه
#سریال خاندان اژدها
#آشپزی
#خراسان جنوبی