علت و درمان جوش زیر بغل

با توجه به گرمی هوای روز و شب‌های تابستانی، استفاده از انواع مختلف دئودورانت‌ و ضد تعریق دغدغه‌ی ذهنی ما شده؛ چرا که امروزه رعایت بهداشت نه یک انتخاب، بلکه یکی از مسئولیت‌های فردی حساب می‌شود. از طرفی استفاده از روش‌های مو زدایی مخصوصاً استفاده از تیغ می‌تواند درکنار ایجاد طراوت و زیبایی مشکلاتی هم به همراه داشته باشد. بنابراین، چه کنیم که این نظافت و توجه منجر به بروز آسیب نشود.

می‌دانید که پوست زیر بغل نازک و بسیار ظریف است. این ناحیه‌ دارای تعداد زیادی فولیکول مو و غدّه‌ی ترشح کننده‌ی عرق بوده که به هر دلیلی می‌توانند مسدود شده و پوست را مستعد بروز جوش، کورک و دیگر ضایعات پوستی کنند. مهم این است که هر کدام از این مشکلات پوستی به اندازه‌ی خودشان باعث ناراحتی فرد می‌شوند؛ به خصوص که این مشکلات در فصل گرم تابستان ایجاد شوند و شخص مبتلا، با حالت ناخوشی بیشتری دست و پنجه نرم خواهد کرد. بنابراین علاوه بر حساست طبیعی پوست زیر بغل که می‌تواند مشکل‌ساز شود؛ عوامل دیگری هم وجود دارد که می‌توانیم به عنوان فاکتورهای تحریک کننده‌ی سلامت پوست برشمریم؛ مانند سایش پوست بر روی همدیگر، موهای زیر پوستی، التهاب فولیکول‌های مو یا فولیکولیت، استفاده از تیغ و عوامل باکتریایی.

اگرچه ظاهر قرمز و متورم تمام بثورات جلدی در ناحیه‌ی زیربغل می‌تواند شبیه هم باشد، اما تفاوت‌های قابل تشخیصی بین آن‌ها وجود دارد که فقط پزشک متخصص با معاینه‌ی دقیق آن‌ها می‌تواند به نوع مشکل و راه درمان آن پی ببرد. اغلب درمان دارویی و مراقبت خانگی می‌تواند این مشکلات پوستی را به طور کامل برطرف کند.

سایش پوست

 پوست زیر بغل که به دلیل وجود غدد تعریق به هنگام فعالیت بدنی مرطوب هم می‌شود، در هنگام حرکات آونگی یا جلو و عقب رفتن مداوم دست، در معرض سائیدگی پوست بر روی پوست قرار می‌گیرد و به اصطلاح عرق‌سوز می‌شود. همین سایش و اصطکاک پوستی باعث ایجاد قرمزی، التهاب و حتی عفونت در زیر بغل می‌شود.

از طرفی مواردی همچون پوشیدن یک لباس تنگ و چسبان، تماس مداوم بند لباس زیر یا حتی بند یک کیف یا رکاب کوله‌پشتی هم می‌تواند با اصطکاک پی در پی با سطح پوست زیر بغل، این ناحیه را تحریک کرده و فرد را با مشکل مواجه کند. سایش پوست می‌تواند به یک التهاب و تحریک جدّی در ناحیه‌ی زیربغل منجر شده و در نهایت باعث انسداد غدد تعریق و فولیکول‌های پوست شده و جوش‌‌ها یکی بعد از دیگری ظاهر شوند. به علاوه از آن‌جا که دئودورانت‌ها و ضد تعریق‌های مختلفی را در طول روز استفاده می‌کنیم که بیشتر آن‌ها باعث خیس شدن پوست می‌شوند، حالت مرطوب به وجود آمده وضعیت التهابی را تشدید می‌کند.

زخمی شدن پوست به دلیل استفاده از تیغ

معمولاً استفاده از تیغ برای زدودن موهای ناحیه‌ی زیر بغل ریسک ایجاد التهاب و تحریکات پوستی را زیادتر می‌کند؛ چرا که پوست این منطقه بسیار ظریف و لطیف است. گاهی تراشیدن موهای زیر بغل با تیغ باعث ایجاد بثورات جلدی قرمز، تورم و تحریک پوست می‌شود. در این حالت پوست به شدت خارش داشته و فرد را بی‌قرار و ناآرام می‌کند؛ هرچند که بعد از چند روز مشکل برطرف خواهد شد.

مطلب مرتبط: چگونه در نبود فوم اصلاح از صابون استفاده کنیم؟

به این مشکل، مشکل دیگری هم افزوده می‌شود اگر فرد از یک تیغ مصرف شده و کُند استفاده کند یا بدون این‌که پوست را مرطوب کند شروع به تراشیدن مو کند. به این ترتیب با یک خراش کوچک باکتری‌ها وارد زخم شده و در نتیجه باعث عفونت‌های پوستی مثل فولیکولیت، دُمل یا بثورات جوش مانند خواهند شد. در کل در نظر داشته باشید که استفاده از تیغ باعث افزایش تعداد موهای زیرپوستی هم در محل می‌شود.

موهای زیرپوستی

موی زیر پوستی، مویی است که در خارج از فولیکول مو رشد کرده و در زیر پوست شروع می‌کند به پیچ خوردن و حلقه شدن و دوباره به داخل پوست برمی‌گردد. در حالتی مشابه موی در حال رشد قبل از اینکه سر از پوست بیرون بیاورد دوباره به داخل فولیکول مو در زیر پوست برمی‌گردد.

مشکل موهای زیر پوستی باید به تنهایی بررسی و رفع بشود. مهم است که سعی نکنید برای خارج کردن موها از زیر پوست، روی آن را خراش یا شکاف بدهید چرا که باعث ورود باکتری به آن قسمت شده و زمینه را برای فولیکولیت یا بیماری التهابی فولیکول مو فراهم می‌کند.

بیماری التهاب فولیکول‌های مو

فولیکولیت زمانی رخ می‌دهد که فولیکول‌های مو عفونت می‌کنند. در نتیجه هر فولیکول آلوده، در کنار یا در رأس یک موی روئیده شده مثل یک جوش، ملتهب و قرمز شده و بعضاً این ورم جوش مانند حاوی چرک یا خون خواهد بود.

اگر علت بروز فولیکولیت عوامل باکتریایی باشد احتمالاً فرد با مصرف آنتی بیوتیک بهبود پیدا می‌کند. شستشو با صابون‌های آنتی‌باکتریال نظیر بنزوئیل پراکساید هم می‌تواند کمک کننده باشد. هر چند برای بعضی افراد باعث تحریک پوست در محل می‌شود.

برای بیماری التهاب فولیکول مو دلایل دیگری هم به غیر از عفونت باکتریایی وجود دارد که باید تحت نظر پزشک متخصص شناسایی و درمان شود.

به هر حال بهتر است قبل از مصرف خودسرانه‌ی دارو و شروع یک درمان خانگی به یک متخصص پوست مراجعه کنید تا با بررسی دقیق ضایعات پوستی بتواند بهتر به شما کمک کند؛ چرا که گاهی اوقات حساسیت‌های پوستی در نتیجه‌ی تماس با یک ماده‌ی حساسیت‌زا عامل اصلی بروز جوش و بثورات جلدی است.

برای ممانعت از بروز مجدد عفونت باکتریایی عاقلانه این است که تا جای ممکن از تیغ‌های نو برای موزدایی زیربغل استفاده کرده و این قسمت از بدن را تمیز و بدون باکتری نگه دارید. تراشیدن موها در جهت رویش‌شان و نه در خلاف جهت، می‌تواند تا حد زیادی مانع از بروز فولیکولیت بشود.

بیماری آماس پوستی حساسیتی

اگر فردی به دلیل حساسیت به یک مادّه‌ی آلرژی‌زا دچار ضایعات پوستی شد یا شک کرد که مشکلات پوستی‌اش به دلیل تماس پوستی با یک مادّه‌ی حساسیت‌زا است، باید با پزشک متخصص پوست گفتگو کند. این وضعیت به دلیل حساسیت به یک محصول خاص که در آن منطقه استفاده شده ایجاد شده و در نتیجه شاهد بروز علائم حساسیتی در آن منطقه هستیم. در مورد ناحیه‌ی زیر بغل معمولاً دئودورانت‌ها، ضد تعریق‌ها، حتی یک صابون یا مادّه‌ی مصرفی برای شستشوی لباس‌ها عامل اصلی ایجاد حساسیت به حساب می‌آید.

مطلب مرتبط: انواع سوختگی پوست و روش‌های درمان آن‌ها

بیماری آماس پوستیِ آلرژیک به شکل بثورات قرمز و متورم خودش را نشان می‌دهد که خارش بسیار شدیدی دارد. در مراحل ابتدایی ممکن است تاول‌های پدیدار شده پر از مایع هم بشوند. در صورت ابتلا به این بیماری بهتر است که با پزشک مشاوره داشته و در این حین از مصرف هر گونه ماده‌ی حساسیت‌زا پرهیز کنید. ممکن است پزشک آزمایش تشخیصی به منظور تعیین نوع مادّه‌ی حساسیت‌زا را برای‌تان تجویز کند. برای درمان بیماری هم داروهایی را توصیه می‌کند که به بهبود علائم آلرژیک کمک می‌کند. به عنوان مثال داروهای آنتی‌هیستامین که خارش پوستی را تسکین می‌دهد و کِرِم‌های استروئیدی که برای التهابات حساسیتیِ متوسط کارگشا خواهد بود.

ادامه مطلب: با انجام آزمایش خون از داشتن آلرژی مطلع شوید

کورک یا دُمل

کورک‌ها نقاط متورم، قرمز و دردناکی در پوست هستند که به دلیل عفونت باکتریایی ایجاد می‌شوند. معمولاً در نواحی خاصی از پوست که مرطوب است و در معرض سایش قرار دارد، ایجاد می‌شوند مانند پوست زیربغل و کشاله‌ی ران که احتمال ابتلا در آن‌ها بالاست.

نکته‌ی مهمی که در مورد دمل وجود دارد این است که اگر درمان نشده و به حال خود رها بشود، رشد می‌کند و بزرگتر و دردناک‌تر می‌شود؛ اگرچه روی هم رفته معمولاً کورک‌ها خودشان ترکیده و بهبود پیدا می‌کنند.

اگر متوجه شدید که کورک در پوست‌تان ظاهر شده بهتر است برای درمانش از دست‌کاری کردن آن به شدت بپرهیزید؛ چرا که عفونت آن‌ بدتر می‌شود. سعی کنید یک کیسه‌ی آب گرم را چند مرتبه در طول روز روی دمل قرار دهید. این کار کمک می‌کند که روند سر باز کردن آن تسریع بشود. بعد از این‌که دمل سر باز کرد هم تا زمانی که التیام کامل پیدا کند می‌توانید با کمی وازلین رویش را پوشانده و یک گاز استریل روی آن قرار بدهید.

اگر یک کورک بعد از چند هفته نه تنها بهتر نشد، بلکه روز به روز بزرگتر و دردناک‌تر نیز شد و یا اگر فرد دچار تب و یا حس ناخوشی شد، بهتر است که هرچه سریع‌تر نزد یک پزشک برود. در چنین مواقعی پزشک برش کوچکی را در مقطع سطحی کورک ایجاد کرده و کمک می‌کند تا مایع چرکی خارج شده و دمل زودتر بهبود پیدا کند.

عفونت قارچی

پوست قسمت‌هایی از بدن که بیشتر از سایراندام‌ها مرطوب است و در معرض نور یا جریان هوای آزاد نیست بیشتر در معرض رشد قارچ‌ها و مخمرها-قارچ‌های تک سلولی-قرار دارد. در واقع قارچ‌ها در محیط‌های مرطوب به صورت تصاعدی رشد کرده و بیماری کاندیدیازی یا قارچی را ایجاد می‌کنند.

عفونت قارچی به دفعات ناحیه را درگیر می‌کند و منجر به بروز جوش‌های چرکی و نقاط متورم قرمز رنگ می‌شود. جوش‌هایی که متورم، ملتهب و قرمز رنگ و حاوی مواد ترشحی چرکی هستند. در هر صورت بهتر است که یک پزشک فرد را معاینه کند؛ چرا که ظواهر بیماری می‌تواند مشابه با بیماری‌های دیگر پوستی باشد که البته هر یک، درمان خاص خودش را می‌طلبد.

افرادی که گرفتار بیماری قارچی پوستی می‌شوند باید از کرم‌های ضد قارچ طبق تجویز پزشک استفاده کنند.

بیماری هیدرآدنیت چرکی

این بیماری یک عارضه‌ی پوستی است که طولانی مدت پوست را درگیر می‌کند و باعث بروز دمل‌های چرکی و دردناک فراوان و وسعیی در سطح پوست می‌شود. این بیماری علت مشخصی ندارد. در کل از آنجا که آبسه‌ها در نزدیکی فولیکول‌های مو یا غدد تعریق پدیدار می‌شوند در نتیجه نواحی خاصی مثل زیر بغل و کشاله‌ی داخلی ران را گرفتار مشکل می‌کند؛ هرچند ممکن است به سایر قسمت‌های بدن هم برسد.

اگر بیماری هیدروآدنیت چرکی درمان نشود و توجهات لازم به آن نشود شروع به گسترش کرده و در عمق بیشتری از پوست فرو می‌رود. در نتیجه دردناک‌تر می‌شود و در چنین حالتی حرکت اعضای بدن فرد هم با مشکل روبه رو خواهد شد. به علاوه رشد بیماری باعث تغییر ناهنجار وضعیت ظاهری پوست می‌شود. با پیشرفت بیماری بر روی سطح پوست مسیرهای تخلیه‌ی چرک تشکیل می‌شود که ظاهر شبکه‌ای و نازیبایی به پوست می‌بخشند.

مطلب مرتبط: با روش‌های سریع درمان جوش‌های صورت آشنا شوید

بنابراین بهتر است هر شخصی که چنین ضایعات پیش‌رونده‌ای در پوست خود مشاهد کرد، هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کند. معمولاً پزشک متخصص بعد از معاینه‌ی دقیق بیمار چند روش درمانی را در پیش می‌گیرد. این روش‌ها شامل ارائه‌ی توصیه‌هایی در خصوص تغییر سبک زندگی نظیر کاهش وزن و ترک سیگار، درمان دارویی نظیر استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها، عمل جراحی نواحی درگیر و شستشوی محل با داروهای آنتی‌باکتریال نظیر کلرهگزیدین ۴% و بنزوئیل پراکساید ۱۰%  می‌باشد.

گاهی اوقات اقدامات درمانی فوق جواب نمی‌دهد و پزشک داروهای بیولوژیکی ضد التهابی با عنوان آدالیمومب (adalimumab) یا هومیرا (Humira) را در محل ضایعات تزریق می‌کند. به هر ترتیب بیمار باید توصیه‌های پزشک متخصصش را جدی گرفته و آن‌ها را مرتب انجام بدهد.

خلاصه

بروز جوش در زیر بغل به هیچ‌وجه یک امر غیرطبیعی نیست و شاید هر کسی را درگیر خودش کند. از آن‌جا که در زیر بغل غدد تعریق زیادی وجود دارد و در نتیجه محلی مرطوب به شمار می‌آید، امکان هر گونه تحریک و التهابی هم وجود دارد که همه‌ی آن‌ها می‌توانند باعث پدیدار شدن جوش و دانه‌های قرمز و متورم پوستی بشوند. به علاوه تراشیدن موی این ناحیه هم می‌تواند باعث تحریک و عفونت‌های ثانویه‌ی فولیکول‌های پوستی بشود.

در بسیاری از مواقع هر شخصی می‌تواند مشکلات پوستی ناحیه‌ی زیر بغل را با رسیدگی صحیح، بهبود ببخشد؛ اما در موارد شدیدتر و طولانی مدت‌تر مراجعه به پزشک امری واجب به نظر می‌رسد.