بسیاری از افراد متوجه تفاوت بین پروبیوتیک و پریبیوتکی را نمی‌دانند. شاید بخاطر نزدیک بودن کلماتشان به هم چنین سوءتفاهمی پیش می‌آید؛ اما درواقع این دو از هم تفاوت دارند. در عین تفاوت‌هایی که دارند، مصرف هردوی آنها برای حفظ سلامتی بسیار مهم است. در این مطلب قصد داریم ضمن معرفی و اشاره به تفاوت‌های پروبیوتیک و پریبیوتیک، به خواص هر یک و اهمیت مصرف هرکدام بپردازیم. با ما همراه باشید.
پروبیوتیک چیست؟
برای درک تفاوت ابتدا بهتر است پیشوند اسم این دو را درنظر بگیرید: Pro و Pre؛ اصطلاح “pro-biotic” می‌تواند "برای زیستن" معنی دهد؛ به این دلیل که پروبیوتیک‌ها به ارتقای سلامت و زندگی سالم کمک می‌کنند. معنی رسمی پروبیوتیک‌ها براساس اعلام سازمان سلامت جهانی به شرح زیر است:
میکرواورگانیسم‌ها زنده، زمانی که به اندازه کافی وجود داشته باشند و مصرف شوند، به‌نفع سلامتی میزبان آنها است.
این به سادگی نشان می‌دهد، باکتری‌های پروبیوتیکی که در روده شما زندگی می‌کنند، به تجزیه غذایی که می‌خورید و جذب مواد مغذی و آنزیم‌ها کمک می‌کنند. پس همانطور که می‌بینید، پروبیوتیک‌ها علی‌رغم اینکه باکتری به شمار می‌روند، اما برای سلامت بدن مفید هستند.
موارد که میزان سطح حضور باکتری‌های خوب در بدن را مختل می‌کنند، شامل سن، ژنتیک، بیماری‌های مشخص، الکل و رژیم غذایی می‌شوند. دیس بیوسی (عدم تعادل باکتری‌ها) هنگامی رخ می‌دهد که تعداد باکتری‌های بد نسبت به باکتری‌های خوب بسیار بیشتر می‌شود. این عامل می‌تواند سبب بیماری‌های روده‌ای مانند کولیت، سندروم روده تحریک‌پذیر، بیماری سلیاک و بیماری‌های مربوط به کرون (بیماری التهاب روده) شود. پروبیوتیک‌ها را می‌توان به‌راحتی از طریق موادغذایی و مکمل‌ها تأمین کرد. این باکتری‌ها بطور طبیعی در مواد غذایی همچون ماست، کیمچی (غذای سنتی کره جنوبی)، کلم‌پیچ، خمیر سویا و انواع ترشیجات موجود است. درصورتی که طبع غذایی خاص و سخت‌گیرانه‌ای دارید، بهتر است از مکمل‌های پروبیوتیک استفاده کنید. می‌توانید این مکمل‌ها را به راحتی از داروخانه‌ها تهیه نمایید.
مطلب مرتبط: به رژیم غذایی خود رنگ و لعاب بدهید
پریبیوتیک چیست؟
معنای دیگر پریبیوتیک را می‌توان "قبل از زندگی" دانست؛ زیرا آنها غذای باکتری‌های خوب هستند. پریبیوتیک‌ها نوعی از فیبر هستند که انسان نمی‌تواند آنها را هضم نماید. درواقع آنها متعلق به گروهی از فیبرهای رژیمی ملقب به الیگوساکاریدها هستند. این گروه از ترکیبات در بسیاری غذاها و انواع مختلفی از فرم‌های غیرقابل هضم همانند فروکتولیساچارید، اینولین و پلی‌ساکارید‌ها موجود است. چنین موضوعی سبب می‌شود که پریبیوتیک‌ها از روده کوچک عبور می‌کنند و در انتهای روده بزرگ جایی که تخمیر می شوند قرار می‌گیرند. این فرایند تخمیر باکتری‌ها در کولون انجام می‌شود؛ به همین دلیل است که فیبرهای پریبیوتیک بعنوان غذا برای باکتری‌های پروبیوتیک لحاظ می‌شوند. اساساً پریبیوتیک‌ها باکتری‌های سالم بدن را تغذیه می‌کنند. این روند تخمیر یک راه عالی برای پشتیبانی و حمایت از میکروبیوم موجود در سیستم گوارش است. درواقع در سال‌های اخیر، پریبیوتیک‌ها بعنوان فیبر (بدلیل رفتار مشابه) طبقه‌بندی شده‌اند.
محققان دریافته‌اند که کربوهیدرات‌های پریبیوتیک‌ها عمدتاً شامل فروکتان‌ها و گالاکتان‌ها می‌شود. هر دوی این‌ها بوسیله باکتری‌های بی‌هوازی در روده بزرگ شکسته و تجزیه می‌شوند. فیبر پریبیوتیک می‌تواند به سادگی در رژیم غذایی شما لحاظ شوند. این فیبرها در بسیاری از موادغذایی همچون سیر، پیاز، موز، تره‌فرنگی، مارچوبه، جو دوسر، لوبیا و سیب‌زمینی ترش یافت می‌شوند. خوردن غذاهای سرشار از فیبرهای پریبیوتیک روش خوبی برای حفظ سلامت روده و دستگاه گوارش است. می‌توان این فیبرها را به منزله کودهای طبیعی برای باکتری‌های پروبیوتیک درنظر گرفت.
مطلب مرتبط: با ترفندهای طب چینی هضم غذای خود را سریع تر کنید
چگونه پروبیوتیک‌ها و پریبیوتیک‌ها به سلامت روده کمک می‌کنند؟
مزایای پروبیوتیک‌ها
همانطور که گفته شد، پروبیوتیک‌ها همان باکتری‌های خوب هستند که در روده ما زندگی می‌کنند و سلامت روده را از روش‌های مختلفی پشیتبانی می‌کنند که شامل موارد زیر می‌شود:
- تجزیه و هضم مواد غذایی
- پشتیبانی از سلامت روده بصورت کلی
- حفظ سلامت سیستم ایمنی بدن
پروبیوتیک‌ها همچنین بر روی تفکر و احساس ما نیز تأثیر می‌گذارند. باکتری‌های روده بر روی تولید و تنظیم هورمون‌هایی همچون انسولین و لپتین نقش دارند. آنها همچنین در تولید نوروترنسمیترهایی همچون سروتونین، دوپامین و GABA که مسئولیت حالات رفتاری را برعهده دارند موثر هستند. پروبیوتیک از سیستم گوارش برای هضم غذا پشتیبانی می‌کند، زمان انتقال مواد به روده را تسریع می‌کند و به کاهش اسهال کمک می‌کند. آنها همچنین به بهبود علائم بیماری التهابی روده، سندروم روده تحریک‌پذیر، بیماری کرون (یک بیماری خودایمنی) و دیگر مشکلات روده کمک می‌کنند. تقویت سیستم ایمنی یکی دیگر از مزایای مهم پروبیوتیک‌ها است. میکروبیوم روده سالم به محافظت از شما در برابر باکتری‌های بد، بویژه مخمر کاندیدا ، قارچ و ویروس‌ها کمک می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که استرپتوکوک ترموفیلوس و لاکتوباسیلوس (باکتری‌های خوب) از عفونت‌هایی که بوسیله باکتری E.coli تولید می‌شوند، محافظت می‌کنند. تحقیقات دیگری نشان می‌دهد که زنانی که باکتری لاکتوباسیلوس می‌گیرند، خطر ابتلا به عفونت‌های مجاری ادرار در آنها کاهش می‌یابد.
درجهت افزایش سلامت روان تحقیقاتی صورت گرفت که نشان می‌دهد باکتری‌های روده بطور مستقیم با مغر در ارتباط هستند. به همین دلیل است که به شکم (بخصوص سیتسم عصبی روده) مغز دوم گفته می‌شود و درحال حاضر پروبیوتیک‌ها برای بهبود اختلالات روان‌شناسی مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از پروبیوتیک‌ها به کاهش اضطراب، افسردگی، اختلال طیف اوتیسم، اختلال وسواس فکری و حتی مشکلات حافظه کمک می‌کنند. پروبیوتیک‌ها همچنین می‌توانند شدت و مدت اسهال عفونی و اسهال مرتبط با استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها را کاهش دهند. در زیر می‌توانید ۱۲ ماده غذایی که از پروبیوتیک سرشار هستند را مشاهده کنید؛ می‌توانید هرکدام را که می‌شناسید و به آنها دسترسی دارید به رژیم غذایی خود اضافه کنید:
- ماست
- کفیر
- کلم ترش
- کیمچی (خوراک تخمیر شده سنتی کره‌ای متشکل از سبزیجات و ادویه‌جات گوناگون)
- کامبوچا (حاصل تخمیر چای سبز یا سیاه)
- ترشی
- سرکه سیب
- نان گندم
- ناتو (سویا با باکتری تخمیر شده)
- میسو (خمیر سویا تهیه شده از تخمیر غلات)
- زیتون
- کواس (نوشیدنی که از نان گرفته می‌شود – معروف به نوشابه روسی)
مطلب مرتبط: ۱۱ خاصیت چای سیاه که از آن بی خبر بودید
مزایای پریبیوتیک‌ها
گرچه مصرف مکمل‌های پروبیوتک و غذاهای تخمیر شده برای سلامت سیستم گوارش بسیاری مهم است، اما پریبیوتیک‌ها نیز به همین مقدار اهمیت دارند. پریبیوتیک‌ها می‌توانند سبب رشد پروبیوتیک‌ها در بدن شوند و آنها را تغذیه کنند. ترکیب پریبیوتیک‌ها با پروبیوتیک‌ها می‌تواند بطور ویژه‌ای به سلامت سیستم روده و شکم شما بهبود بخشد. همانطور که پروبیوتیک‌ها در سراسر دستگاه گوارش حرکت می‌کنند، همانند غذاها توسط اسیدهای معده یا آنزیم‌های هضم شکسته نمی‌شوند. درعوض آنها را بعنوان منابع سوختی و مواد مغذی مصرف می‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهد که پریبیوتیک‌ها نقش مهمی در حفظ تعادل و تنوع باکتری‌های روده‌ای ایفا می‌کنند. بطور خاص، آنها به افزایش شمار باکتری‌های خوبی همچون لاکتوباسیلی و بی‌فیدوباکتری کمک می‌کنند. اضافه کردن فیبرهای پریبیوتیک به رژیم غذایی می‌تواند بعنوان یک مزیت برای بهبود سلامت دستگاه گوارش لحاظ شود؛ زیرا میکروبیوم شما توانایی استفاده از فیبرهای پریبیوتیک را برای زنده ماندن و تولید اسیدهای چرب زنجیره کوتاه که بدن از آنها برای بهبود زخم‌های روده استفاده می‌کند، را دارا است. این اتفاق می‌تواند سبب کاهش خطر ابتلا به سندورم روده تحریک‌پذیر و دیگر مشکلات روده شود. در ادامه می‌توانید منابع غذایی سرشار از فیبرهای پریبیوتیک را مشاده کنید؛ بهتر است هرکدام از آنها که در دسترستان قرار دارد را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
- مارچوبه
- موز
- سیر
- کیوی
- حبوبات (نخود، لوبیا)
- تره فرنگی
- پیاز
- کاسنی
- برگ قاصدک
مطلب مرتبط: علائم سرطان روده
جمع‌بندی
اکنون شما باید با تعریف پروبیوتیک و پریبیوتیک آشنا شده باشید، همچنین می‌توانید تفاوت بین این دو را درک کنید. همانطور که گفته شد هر دوی آنها برای سلامت روده و دستگاه گوارش بسیار مفید هستند. هرگز عبارت باکتری خوب و بد را از یاد نبرید. باکتری‌های خوب شامل پروبیوتیک‌ها می‌شوند. سعی کنید با مصرف مواد مغذی که سرشار از پروبیوتیک‌ها و فیبرهای پریبیوتیک است روده و دستگاه گوارش خود را از بیماری‌ها شایع و مزمن دور کنید.
انیمه
#سریال خاندان اژدها
#آشپزی
#خراسان جنوبی