کیست تخمدان یک بیماری در بین زنان تا قبل از رسیدن به دوران یائسگی است. در واقع، کیست‌ها کیسه‌های حاوی مایع یا جامد در تخمدان‌های شما هستند. در این مطلب به بیان علت و نشانه‌های کیست‌های تخمدان پرداخته‌ایم.

اغلب کیست‌ها بی‌درد و بی‌ضرر محسوب می‌شوند. ممکن است در هر دوره از عادت ماهانه‌ی خود ، یک کیست در شما شکل بگیرد و شما از وجود آن، بی‌اطلاع باشید. چرا که معمولا بدون نیاز به درمان برطرف می‌شوند. از طرفی کیست‌ها در هنگام بارداری هم رایج هستند.

یک کیست وقتی تبدیل به مشکل می‌شود که بزرگ‌تر شده یا از بین نرود. در این صورت، وجود کیست می‌تواند دردناک هم باشد. در مواقع نادر، امکان سرطان هم وجود دارد. با بالاتر رفتن سن احتمال ابتلای به کیست بیشتر هم می‌شود.

علائم کیست چیست؟

بیشتر کیست‌های تخمدان کوچک هستند و هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کنند. با این حال، بعضی از آن‌ها ممکن است با علائمی چون احساس فشار، نفخ، ورم، دردهای زیر شکمی در سمت کیست همراه باشند. این نوع دردها می‌توانند شدید و کلافه کننده بوده یا گذرا باشند.

گاهی اوقات ممکن است کیست نیاز به مراقبت اضطراری داشته باشد. در صورت مشاهده‌ی این علائم به پزشک خود مراجعه کنید:

  • درد ناگهانی و شدید شکم
  • درد با تب و استفراغ
  • سرگیجه، ضعف و احساس غش
  • تنفس سریع

این علائم می‌تواند نشان از این داشته باشد که کیست شما، ناراحتی‌هایی را در تخمدان ایجاد کرده است.

آیا علت هر دردی کیست است؟

گاهی اوقات پزشک طی بررسی داخل لگن یا همان معاینه‌ی pelvic متوجه وجود کیست می‌شود. به این ترتیب دکتر سوالاتی از شما در خصوص درد یا علائم مشکل‌تان خواهد پرسید.

در این موارد ممکن است پزشک برای تشخیص کیست از روش سونوگرافی استفاده کند. سونوگرافی دستگاهی است که با استفاده از امواج صوتی از داخل بدن عکس می‌گیرد و می‌تواند جزئیات کیست را نشان دهد.

از طرفی ممکن است پزشک به سراغ آزمایش‌های خون برود تا مشخص کند:

  • آیا شما حامله هستید
  • آیا مشکلات شما منشای هورمونی دارند
  • چنانچه در معرض یائسگی هستید، وضعیت سرطان را بررسی کند

انواع کیست‌ها چگونه هستند؟

اکثر کیست‌ها از نوع عملکردی یا همان functional هستند. در واقع ان‌ها جزئی از سیکل ماهانه‌ی شما محسوب می‌شوند.

کیست فولیکولی

تخمدان‌ها هر ماه یک تخمک آزاد می‌کنند. این تخمک داخل محفظه ای به نام فولیکول رشد پیدا می‌کند. وقتی تخمک آماده شد، فولیکول شکسته شده و تخمک درون آن آزاد می‌شود. چنانچه این کیسه (فولیکول) باز نشود، به این حالت کیست فولیکول می‌گویند. این نوع کیست اغلب در عرض ۱ تا ۳ ماه از بین می‌رود.

کیست لوپوس کبد

 هنگامی که تخمک آزاد می‌شود، فولیکول خالی و معمولا چروکیده می‌شود تا برای تخمک بعدی آماده شود. در هنگام بسته شدن فولیکول ممکن است مایعاتی در آن جمع شده و ان را به کیست تبدیل کنند. ممکن است این فرآیند چند هفته طول بکشد. اما همچنان که کیست رشد می‌کند، درد و خونریزی هم ممکن است شکل بگیرد.

کیست غیر فعال

 در تخمدان‌های بعضی زنان، کیست‌های کوچک زیادی وجود دارد. به این حالت سندرم تخمدان پلی‌کیستیک گفته می‌شود. این مسئله می‌تواند بارداری را با مشکل مواجه کند. از طرفی این نوع کیست‌های غیر فعال ممکن است باعث وقوع بیماری سرطان شوند. احتمال سرطانی بودن این کیست‌ها در زنان، پس از دوران یائسگی بیشتر است.

درمان کیست تخمدان چگونه است؟

اکثر کیست‌ها به درمان نیاز ندارند. بلکه خودشان از بین می‌روند. چنانچه یک کیست بزرگ‌تر شود یا مشکلی برای آن به وجود بیاید، ممکن است پزشک بخواهد آن را بررسی و مشاهده کند.

ممکن است پزشک شما برای درد کیست‌تان دارو هم تجویز کند. گاهی اوقات پزشک در این حالت داروی ضد بارداری تجویز می‌کند. هورمون‌های قرص‌های ضد بارداری باعث از بین بردن کیست‌ها نمی‌شوند اما می‌توانند از بروز عوازض جدید آن جلوگیری کنند.

برخی از کیست‌های تخمدان به جراحی نیاز دارند. این مورد شامل کیست‌های بزرگی هستند که از بین نمی‌روند یا علائمی هم از خود نشان نمی‌دهند. کیست‌های زنان در دوران یائسگی ممکن است به عمل جراحی نیاز داشته باشد. چرا که همان طور که گفتیم، احتمال سرطانی بودن آن‌ها بیشتر است. به طوری که جراح یا کیست را برداشته یا کل تخمدان را در عمل جراحی بر می‌دارد. این شرایط بستگی به نوع کیست شما دارد.

انواع عمل‌های جراحی برای برداشتن کیست

لاپاروسکوپی

 این نوع عمل برای کیست‌های کوچک‌تر کاربرد دارد. به این ترتیب پزشک برش کوچکی در بالا یا پایین شکم شما ایجاد می‌کند. یک ابزار کوچک با دوربین اجازه می‌دهد تا پزشک داخل بدن شما را ببیند و با ابزار دیگر کیست تخمدان را خارج کند. البته در طی این عمل مجبور نیستید که یک شب در بیمارستان بستری شوید.

لاپاراتومی

لاپاراتومی مخصوص کیست‌های سرطانی است. این عمل جراحی با برش بزرگتری در شکم انجام می‌شود.