کمال‌گرایی چطور می‌تواند ما را نابود کند؟

کمال‌گرایی می‌تواند به شکل‌های ظریفانه‌ی دیگری هم ظاهر شود:

• جوانب کار باید بیش از حد لازم چک شود
• زمان مناسب شروع این کار هنوز فرا نرسیده است
• همیشه اولین نفر کار را اشتباه انجام می‌دهد

کمال‌گرایی بیشتر از آنچه که فکر می‌کنیم بر زندگی ما تاثیر می‌گذارد و می‌تواند یک موهبت یا یک نفرین باشد!

در واقع، کمال‌طلبی یا کمال‌گرایی، مفهومی جدا از رسیدن به یک هدف به بهترین شکل ممکن است. بلکه بازتابی از یک اضطراب درونی است.

به عبارت دیگر، کمال‌گرایی بیشتر از این که به معنای خوب انجام شدن یک کار باشد، ناشی از ناخوشایند بودن اوضاع، نگرانی و شک و تردید است.

روانشناسی کمال‌گرایی

چرا برخی از مردم کمال‌گرا هستند؟ دلایل متعددی در این خصوص وجود دارد که این ویژگی شخصیتی در بعضی افراد قوی‌تر از سایرین است.

در حالی که بعضی افراد از اشتباهات خود درس می‌گیرند، کمال‌طلب‌ها، اشتباهات‌شان را ضعف‌های شخصی تلقی می‌کنند. از این رو پس از مواجهه با هر شکست یا اشتباه، از لحاظ ذهنی، خود را شکست خورده احساس می‌کنند و همین ترس از شکست، باعث شکل‌گیری کمال‌گرایی در آن‌ها می‌شود.

عامل دیگر کمال‌گرایی مسئله‌ی ایگو یا نهاد است. بسیاری از افراد می‌خواهند تا در همه چیز کامل باشند چرا که به طرز فکر دیگران اهمیت زیادی می‌دهند و به این فکر می‌کنند که اگر عملکردشان بالاتر از یک استاندارد به خصوص نباشد، مورد قضاوت منفی دیگران قرار خواهند گرفت.

تجربه‌های دوران کودکی هم می‌تواند باعث شکل‌گیری کمال‌گرایی در شخصیت شما شود. به خصوص اگر زیر دست پدر و مادری بزرگ شده باشید که به شما آموخته‌اند تنها در صورت بی‌عیب و نقص بودن دوست داشتنی هستید. از این رو، این شیوه‌ی تفکر به دوران بزرگسالی و نگرش کاری شما هم سرایت خواهد کرد. البته قوانین سخت‌گیرانه‌ی دوران تحصیل هم در شکل‌گیری کمال گرایی بی‌تاثیر نیست.

چگونه کمال گرایی به طور مخفی فاتحه‌ی زندگی شما را می‌خواند؟

بسیاری از مردم از این که کمال‌طلب تلقی شوند لذت می‌برند. در حالی که بی‌عیب و نقص بودن کار کمال‌طلب‌ها افسانه‌ای بیش نیست!

چرا که بیش از حد زمان گذاشتن بر روی موضوعی که ظاهرا روبراه است، باعث کاهش بازدهی شما خواهد شد.

این ذهنیت که صرف زمان بیشتر بر انجام یک کار می‌تواند نتیجه‌ی بهتری فراهم کند، اغلب اوقات در حد یک توهم است. حتی صرف زمان بیش از حد می‌تواند باعث محدودیت شما هم بشود.

به عنوان مثال، به شما گفته می‌شود روی پروژه‌ای کار کنید که در طی ۴ ماه، ۱۵ درصد آمار فروش داشته باشید. در حالی که همکار دیگر شما پروژه را در یک ماه تمام می‌کند و تنها ۷ درصد آمار فروش دارد. هر چند که همکارتان فروش را تا سقف درصد نهایی نرسانده است اما می‌تواند از فرصت باقی مانده فروش را به ۲۱ درصد برساند.

این مثال، نمونه‌ای از ایده‌ای است که می‌گوید شکست خوردن سریع بهتر از موفقیت تدریجی است! هنگامی که سریع، کار می‌کنید، در دوره‌ی کوتاه‌تری برای موفقیت‌های آینده آماده می‌شود و این نقطه همان جایی است که کمال‌گرایی مانع ان می‌شود.

چگونه خود را از کمال‌گرایی نجات دهید؟

اگر احساس می‌کنید که کمال‌گرایی باعث به عقب نگه داشتن شما شده است، زمان آن رسیده تا برخی از عادت‌ها و تفکرات خود را تغییر دهید. استراتژی‌های متعددی وجود دارد که می‌تواند ذهنیت کمال‌گرای شما تغییر داده و باعث بهبود موفقیت‌های شما در زندگی شود.

نگرش «یا همه یا هیچ » را کنار بگذارید

یکی از ذهنیت‌های مرسوم یک کمال‌گرا این است که می‌گوید یا یک کار به بهترین نحو ممکن انجام شود یا اصلا انجام نشود! مشکل این دیدگاه این است که اهمیت روند کار نایده گرفته می‌شود. بهترین دستاوردها زمانی حاصل می‌شود که اجازه‌ی تجربه کردن داشته باشید تا فرصت پیاده‌سازی نتایج بهتر را داشته باشید. چنین روندی، ذاتا احتمال شکست را کاهش می‌دهد اما ذهن کمال‌گرا سعی در انکار این واقعیت دارد.

به قانون‌های ۸۰/۲۰ و ۷۰ درصد پایبند باشید

گاهی اوقات نیازی به این نیست که ۱۰۰ درصد جنبه‌های یک کار کامل و بی‌نقص باشد. تنها ۷۰ درصد روبراهی اوضاع می‌تواند به نتایج خوبی منجر شود. در واقع وقتی تصویری از نتیجه‌ی نهایی داشته باشید، می‌توانید به وضوح مسائل بالقوه را ارزیابی کنید.

در قانون ۸۰/۲۰ ، ۸۰ درصد نتایجی که به ان می‌رسید حاصل ۲۰ درصد تلاش‌های شما است. هر چه این اختلاف درصدی بیشتر شود، تفاوت قابل ملاحظه‌‌تری مشاهده نخواهد شد.

به صورت فعالانه بازخورد بخواهید

دریافت بازخورد، بدترین کابوس هر کمال‌گرا است. در حالی که بازخورد چه مثبت باشد و چه منفی، حالت ایده‌آلی محسوب می‌شود و کمال‌گراها از این که با نقایص و کاستی‌های خود مواجه شوند دوری می‌کنند. بنابراین، درخواست بازخورد به صورت منظم می‌تواند به مقابله با این مسئله کمک کند.

«لازم‌ها» و «مهم‌ها» را از هم جدا کنید

بسیاری از ایده‌ها می‌توانند عالی باشد مگر این که سایه‌ی شوم کمال‌گرایی در سرنوشت ما رخنه کرده باشد! در این حالت، اولویت‌بندی یک موضوع کلیدی است. اما برای یک کمال‌گرا خیلی سخت است که بعضی از ایده‌های خود را کنار بگذارد. با این حال، خط نزدن بعضی ایده‌ها از فهرست باعث لطمه زدن یا ایجاد فشار اضافی خواهد شد.

قبل از شروع هر پروژه، مطمئن شوید که فهرستی از «لازم‌ها» و «مهم‌ها» را تهیه کرده‌اید. طبیعتا ابتدا بایستی «لازم‌ها» را لحاظ کرده و بعد به سراغ «مهم‌ها» بروید.

پیروزی‌های کوچک خود را جشن بگیرید

ذهنیت یک فرد کمال‌گرا معمولا منفی است بنابراین باید خود را عادت به نوشتن فهرست کارهای روزانه دهد تا بتواند ذهنیت خود را نسبت به دستاوردهای کوچکش مانند به موقع بیدار شدن از خواب، رفتن به قرار ملاقات و دیگر موارد به ظاهر جزئی مثبت کند.

نتایج یک مطالعه نشان داده است که مواد شیمیایی در تعامل با سیستم پاداش مغز، اجازه می‌دهد که احساس لذت را دریافت کنیم. چنین احساساسی به ما انگیزه می‌دهد که کار را با انرژی پیش ببریم. فکر کردن به جنبه‌های مثبت روزمره، هر چند هم کوچک و جزئی، مغز ما را آموزش می‌دهد که مثبت‌تر فکر کنیم.

تعیین اهداف واقعی

تعیین اهداف غیرواقعی یکی از ویژگی‌های قطعی کمال گراها است و باعث ایجاد احساس نارضایتی در آن‌ها می‌شود چرا که رسیدن به آن‌ها سخت است. برای مثال شما تازه در کلاس بازیگری شرکت کرده‌اید و می‌خواهید در عرض یک سال به ستاره‌ی سینما تبدیل شوید. یا تصمیم گرفته‌اید که نویسنده‌ای موفق شوید اما ۶ ماه می‌گذرد و هنوز یک کلمه هم ننوشته‌اید. البته که هدف داشتن فوق‌العاده است اما هدف‌گذاری‌های بالاتر از توان، می‌تواند باعث فقدان انگیزه شود.

بر نتیجه‌ی نهایی تمرکز کنید

نمی‌توانید کمال‌گرایی را در خود خنثی کنید، اما می‌توانید این خصلت به شکل سالمی در درون خود تقویت کیند. از طرفی می‌توانید همیشه تصویری کلی از هدف نهایی در ذهن خود داشته باشید. هر گاه احساس کردید که به جزئیات بیش از حد گیر می‌دهید! به این پرسش پاسخ دهید که این موضوع تا چه اندازه در نتایج نهایی تاثیرگذار خواهد بود؟ چنانچه تاثیرش در حد ۲ درصد بود پس بی‌خیال آن شوید. چرا که تمرکز بر روی یک ایده باعث می‌شود که فرصت بررسی راهکارهای دیگر را از دست بدهید.

از این رو، اندکی عقب رفتن قبل از هر شیرجه کمک می‌کند تا بهتر تمرکز کنید و نتیجه‌ی بهتری بگیرید.