پس از لغو تحریم‌های اقتصادی، ایران توانسته است نسبت به دوران گذشته گردشگران بیشتری را به خود جذب کند. این کشور به عنوان یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌های جهان، کمبودی از جهت جاذبه‌های دیدنی ندارد. تا کنون ۱۹ میراث جهانی فرهنگی مربوط به ایران در سازمان یونسکو ثبت شده است.
کاخ‌ها، بازارها، عبادتگاه‌ها، سیستم‌های آب‌رسانی باستانی، و بقایای امپراتوری بزرگ فارسی از جمله گزینه‌های حاضر در این فهرست هستند. در این مطلب به معرفی ۱۰ سایت برتر میراث جهانی یونسکو در ایران می‌پردازیم:
میدان امام، اصفهان
گذراندن نصف روز در میدان امام (یا نقش جهان) کار خیلی راحتی است. تماشای معماری‌های خارق‌العاده و چانه زدن با کسبه‌ی زرنگ بازار! می‌تواند هر گردشگری را به خود مشغول کند. جای تعجب نیست که اصفهان به عنوان نصف جهان شناخته شده است. میدان امام از اولین مکان‌های فرهنگی ایران است که در فهرست یونسکو در سال ۱۹۷۹ (اردیبهشت ۱۳۵۸) ثبت شد. این میدان در دوران شاه عباس صفوی در قرن هفدهم بنا شده است. در هر سمت میدان یک بنای تاریخی بزرگ قرار گرفته است که توسط گذرگاه‌های طاق‌دار دو طبقه به یکدیگر راه دارند. مسجد امام، بزرگ‌ترین گنبد را در شهر دارد. کاشی کاری‌های مسجد شیخ لطف الله هم چشمان بازدید کنندگان زیادی را به خود خیره کرده است. اتاق موسیقی، پله‌های موزاییکی و چشم‌انداز میدان در کاخ عالی قاپو هم توجه زیادی به خود جلب می‌کند. سمت دیگر هم، بازار اصفهان قرار دارد که یکی از قدیمی‌ترین بازارهای منطقه‌ی خاورمیانه است. تنوع جاذبه‌های دیدنی در این میدان آن قدر زیاد است که در پایان روز احساس می‌کنید واقعا به تماشای نصف جهان رفته‌اید!
کاخ گلستان
کاخ گلستان به تازگی در سال ۲۰۱۳ (تیر ماه ۱۳۹۲) در فهرست یونسکو قرار گرفت. این بنا در نزدیکی بازار بزرگ تهران قرار دارد و در گذشته مقر دولتمرادان سلسله‌ی قاجار بوده است. در طراحی این بنا می‌توان ترکیبی از معماری ایرانی و غربی را مشاهده کرد. استخرهای باشکوه، فضاهای سبز و نماهای موزاییک در سراسر این مجموعه واقع شده و فضای داخلی ساختمان دارای سالن‌های بزرگ روشن و کم نور است که دیوارهای آینه‌ای و شیشه‌های رنگی دارند. شاهکارهای نقاشی کمال‌الملک در سراسر ساختمان‌های این بنا به چشم می‌خورند. گردشگران می‌توانند با پوشیدن لباس‌های شاهزادگان قجری عکس‌های یادگاری در پس زمینهای با فضای ایرانی اصیل بگیرند.
بم و منظر فرهنگی آن
شهر بیابانی و باستانی بم در جنوب استان کرمان قرار دارد که در سال ۲۰۰۴ (۱۳۸۳ شمسی) در یونسکو ثبت شده است. ارگ بم، شناخته شده‌ترین بنای تاریخی است که قدمت آن به بیش از ۲۰۰۰ سال پیش در دوران امپراتوری اشکانی می‌رسد. این بنای خشتی در سده‌ی پنجم پیش از میلاد به عنوان یک بخش فرماندهی ساخته شد. پس از زلزله‌ی ویران‌گر بم در دی ماه ۱۳۸۲ و کشته شدن ۲۶۰۰۰ نفر، این بنا مجددا بازسازی شد. خرما محصول صادراتی مخصوص بم است که به لطف سیستم گسترده‌ی قنات‌های اطراف، همچنان شکوفایی خوبی دارد.
پاسارگاد
مانوئل باندریا شعری به نام Vou-me embora pra Pasargada (به معنای به پاسارگاد فرار می‌کنم) منتشر کرده است در این شعر ماجرای مردی ناراضی از زندگی توصیف می‌شود که در مورد فرار به این شهر آرمانی سخن می‌گوید. ابن مکان دور افتاده که در ۵۰ کیلومتری شیراز واقع شده است، ممکن است به اندازه‌ی دوران اوج خود آرمان‌شهر به نظر نرسد با این حال پاسارگاد نخستین پایتخت امپراتوری هخامنشی در قرن ششم پیش از میلاد بوده است که توسط کوروش کبیر تاسیس شد. علاوه بر این که پاسارگاد در سال ۲۰۰۴ میلادی در یونسکو ثبت شد، به عنوان نخستین امپراتوری چند فرهنگی شناخته شده است که به تنوع فرهنگ‌ها احترام گذاشته است. ویرانه‌هایی از کاخ و ارگ در این منطقه باقی مانده است اما بنای اصلی، آرامگاه کوروش کبیر است. گفته شده است که اسکندر مقدونی پس از تخریب پرسپولیس از این بنا دیدن کرده است.
آرامگاه شیخ صفی‌الدین اردبیلی در اردبیل
این آرامگاه در شمال غربی اردبیل قرار دارد و در سال ۲۰۱۰ میلادی (۱۳۸۹ شمسی) توسط یونسکو به عنوان میراث جهانی ثبت شد. این مکان، مقبره‌ی شیخ صفی الدین، یکی از رهبران عرفان تصوف اسلامی است. بین قرون ۱۶ و ۱۸ بود که تلفیقی از سنت تصوف و سنت ایرانی در ساخت این بنا به کار گرفته شد. مسیر ورودی به آرامگاه شامل هفت بخش است که اشاره‌ای نمادین به هفت مرحله‌ی عرفان صوفی دارد و دیگر بخش‌ها به هشت دروازه تقسیم شده است که آینه‌ای از هشت نگرش است. این آرامگاه خدماتی چون کتابخانه، مسجد، مدرسه، حرم و آب انبار را در طول سال‌ها ارایه کرده است.
مجتمع بازار تاریخی تبریز
تبریز همواره به علت موقعیت استراتژیک خود در جاده‌ی ابریشم، یک مرکز تجاری مهم بوده است. در سال ۲۰۱۰، این بازار به عنوان یکی از قدیمی‌ترین بازارهای خاورمیانه به فهرست میراث جهانی یونسکو اضافه شد. بازار تبریز شامل مجموعه‌ای به هم پیوسته از ساختمان‌های آجر قرمز است که در ان‌ها محصولاتی چون طلا و جواهرات، کفش و لوازم مختلف خانگی فروخته می‌شود. شاید قابل توجه‌ترین بخش این بازار، بازار فرش باشد که در آن کسب و کارهایی چون فروش نخ‌های رنگی، دوخت ریشه‌های فرش و حمل و نقل فرش دیده می‌شود.
سلطانیه
گنبد سلطانیه در قرن چهاردهم به فرمان حاکم ایلخانی، اُلجایتو (محمد خدابنده) در تبریز ساخته شد. الجایتو که به عنوان یک مسیحی متولد شد در جوانی به مکتب بودا گرایش پیدا کرد و پس از آن مسلمان شد. این گنبد دو پوسته‌ی آجری دارد و در سال ۲۰۰۵ به ثبت یونسکو رسید. در حال حاضر این بنا آرامگاه الجایتو است. از دور که این بنا را می‌بینیم، کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ این گنبد زیر نور خورشید می‌درخشند و هشت مناره‌ی بلند و باریک این هشت ضلعی اطراف گنبد را تزیین کرده‌اند. طراحی پیچیده و دقیق این بنا نمودی از معماری برجسته‌ی اسلامی است.
سازه‌های آبی شوشتر
سازه‌های آبی شوشتر شاهکاری از نبوغ است که در سال ۲۰۰۹ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد. قدمت این سیستم آبیاری باستانی به دوران داریوش بزرگ در قرن پنجم پیش از میلاد می‌رسد. این سیستم شامل دو کانال اصلی بر روی رودخانه‌ی کارون است که آب شهرستان شوشتر را از طریق چند کانال فراهم می‌کند. آب به صورت آبشاری از این کانال‌ها خارج شده و داخل حوضچه‌ای جمع آوری می‌شود و سپس به زمینهای مسطح کشاورزی جریان پیدا می‌کند. دیگر سازه‌های مهندسی این مجموعه شامل پل، سد، و آسیاب‌های آبی است. این سازه نمونه‌ای از دانش بین‌النهرین در کنار نفوذ مهندسی روم است.
مجموعه آثار رهبانی ارامنه ایران
استان آذربایجان غربی در شمال غرب ایران جمعیت قابل توجهی از شهروندان مسیحی دارد. از این رو مشاهده‌ی تعدد کلیسا در این منطقه جای تعجب ندارد. سه کلیسای این مجموعه به نام‌های تادئوس مقدس یا قره کلیسا (قدیمی‌ترین کلیسای مجموعه که قدمت آن به قرن هفتم می‌رسد)، کلیسای استفانوس مقدس و کلیسای زور زور در سال ۲۰۰۸ در فهرست میراث جهانی جای گرفتند. اهمیت این کلیساها در این است که نمایان‌گر بخشی از تبادلات فرهنگ‌های منطقه نظیر بیزانس، ارتدوکس، و فارسی هستند. این مکان در طول قرن‌ها توانسته است در برابر فجایع متعدد و بلایای انسانی و طبیعی تاب بیاورد. استفانوس مقدس که در میان این ۳ کلیسا معروف‌تر است در دره‌ی عمیقی که به رودخانه‌ی ارس ختم می‌شود، بنا شده است. این کلیساها هنوز مکان زیارتی برای جامعه ارمنی هستند.
پرسپولیس (تخت جمشید)
پرسپولیس یا همان تخت جمشید یکی از سه موردی است که در سال ۱۹۷۹ توسط یونسکو به عنوان میراث جهانی ثبت شد. این شهر در قرن پنجم پیش از میلاد پایتخت تشریفاتی هخامنشیان بود و در دوران حکومت کوروش کبیر، داریوش اول و خشایارشاه ساخته شد. تمام آنچه از این تمدن کهن فارسی باقی مانده است، ستون‌های عظیم و کاخ‌هایی است که حجاری‌های برجسته بر روی آن‌ها نمایان است. پس از بالا رفتن از پله‌ها به بنای ورودی تخت جمشید یا همان دروازه‌ی ملل می‌رسیم که شکوه و بزرگی خود را در برابر چشمان بینندگان به نمایش می‌گذارد.
شب یلدا
#کریسمس
#آشپزی
#خراسان جنوبی