افسردگی از جمله اختلالات روحی است که می‌تواند عملکرد فرد را به شدت ضعیف کند و کیفیت زندگی او را تا حد قابل توجهی کاهش دهد. این بیماری روحی مانند بیماری‌های جسمی انواع مختلف دارد که در این مقاله به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

افسردگی فقط بی‌حال و بی‌حوصله بودن هر از گاهی نیست. بلکه اکثر افسردگی‌ها با احساساتی نظیر ناراحتی، ناامیدی، بی‌ارزشی و پوچی به صورت روزانه همراه است. افراد افسرده معمولا نمی‌توانند آینده‌ای برای خود تصور کنند و به نظر آن‌ها تمام در‌های جهان به روی آن‌ها بسته شده است.

علایم هشدار دهنده‌ی افسردگی

همه‌ی افرادی که مبتلا به افسردگی می‌شوند، تمام علایم آن را تجربه نمی‌کنند. در بعضی از آن‌ها علایم کم‌تری مشاهده می‌شود حال آن که بعضی دیگر علایم بیشتری از افسردگی را ابراز می‌کنند. شدت علایم هم در افراد مختلف متفاوت است و در طول زمان تغییر پیدا می‌کند. این نشانه‌ها اغلب برای اطرافیان فرد افسرده ملموس به نظر می‌رسند و وی ابدا طبیعی به نظر نمی‌رسد. به این ترتیب خانواده و دوستان، معمولا با مشاهده‌ی تغییرات خلق و خوی بیمار پی به وضعیت او می‌برند.

علایم شایع افسردگی:

  • ناراحتی مداوم، اضطراب یا احساس پوچی
  • احساس ناامیدی، بدبینی
  • احساس گناه، بی ارزشی، درماندگی
  • از دست دادن علاقه و لذت در سرگرمی‌ها و فعالیت‌هایی که قبلا برای فرد لذت بخش بوده‌اند مخصوصا میل جنسی.
  • کاهش انرژی و خستگی
  • اشکال در تمرکز، حافظه و تصمیم گیری
  • بی خوابی، صبح زود بیدار شدن یا خواب بیش از حد
  • کاهش وزن و اشتها یا افزایش آن‌ها
  • فکر کردن به مرگ یا خودکشی و اقدام به خودکشی
  • بی‌قراری، تحریک پذیری
  • علایم فیزیکی که به روش‌های معمول درمان پاسخ نمی‌دهند مانند سردرد، اختلالات گوارشی، و دردهای مزمن

در صورتی که فرد هر یک از این علایم را به مدت ۲ هفته از خود نشان داد، می‌توان افسردگی را در وی تشخیص داد.

انواع افسردگی

اختلالات افسردگی انواع مختلفی دارند که بعضی از آن‌ها مشابه هم بوده و بعضی منحصر به فرد محسوب می‌شوند!

شایع‌ترین نوع افسردگی «اختلال افسردگی اساسی» است که در این شرایط علامت‌های اولیه‌ی افسردگی، به مدت بیش از دو هفته خود را نشان می‌دهند. از این رو افسردگی همه‌ی جنبه‌های زندگی فردی از جمله کار، زندگی خانوادگی، دوستی‌ها و روابط را تحت تاثیر قرار می‌دهد. برای فرد مبتلا به این نوع افسردگی، انجام بسیاری از کارها سخت است و انگیزه‌ی چندانی به هیچ کاری ندارد. بنابراین لازم است که برای درمان حالت‌های خود اقدام کند.

نوع دیگر دیستایمیا، یا افسردگی مزمن است که شبیه به اختلال افسردگی اساسی بوده اما علایم آن به جای ۲ هفته در بیش از دو سال شکل می‌گیرند. در حال حاضر تمام روش‌های درمانی بر روی این نوع افسردگی پیاده‌سازی شده است. افراد مبتلا به این بیماری به نوعی از اختلال افسردگی اساسی هم رنج می‌برند.

نوع سوم افسردگی «اختلالات سازگاری» است. این حالت زمانی تشخیص داده می‌شود که فرد با تغییراتی در زندگی خود مواجه می‌شود که باعث شکل‌گیری استرس در او خواهد شد. حتی گاهی اوقات دیده شده است که در اثر تغییرات خوب و مثبتی مانند ازدواج یا تولد فرزند این نوع افسردگی بروز پیدا کرده است. چرا که فرد در یک بازه‌ی زمانی محدود، نیاز به حمایت بیشتری احساس می‌کند.

در کنار دیگر انواع افسردگی، بعضی از افسردگی‌ها مربوط به تغییرات روز یا فصل هستند. افسردگی فصلی که به عنوان اختلال عاطفی فصلی یا SAD هم شناخته می‌شود. افرادی که مبتلا به این نوع افسردگی هستند در زمان‌های خاصی از سال مثلا زمستان حال روحی خوبی ندارند. علت این امر می‌تواند کوتاه شدن روزها یا کمبود نور خورشید در بسیاری از کشورها باشد.

افسردگی علامت دیگری به نام اختلال دو قطبی هم دارد. اختلال دو قطبی گاهی اوقات به عنوان «اختلال خلقی» در نظر گرفته می‌شود اما شکلی از افسردگی نیست. در اختلال دو قطبی خلق و خوی فرد بین دو حالت افسردگی و جنون متغیر است. به طوری که در بعضی لحظات آن قدر احساس انرژی می‌کند که خود را در اوج جهان می‌بیند و احساس می‌کند که هر کاری را می‌تواند انجام دهد. این تغییر حالت از جنون به افسردگی و بر عکس در بعضی افراد بسیار سریع است اما در اغلب موارد روندی تدریجی دارد.

تغییرات هورمونی پس از بارداری هم می‌تواند باعث ایجاد علایم افسردگی شود. بیش از نیمی زنان از افسردگی پس از زایمان رنج می‌برند که پس از تولد هر فرزند تکرار می‌شود. درمان به موقع این نوع افسردگی در اوایل شروع آن بسیار حیاتی است. در طول دوران بارداری، مقدار دو هورمون زنانه‌ی پروژسترون و استروژن در بدن افزایش پیدا می‌کند. در ۲۴ ساعت اول پس از زایمان، مقدار این هورمون به سرعت به سطح عادی می‌رسد و به حالت قبل از بارداری بر می‌گردد. پژوهشگران معتقد هستند که این تغییرات سریع هورمونی می‌تواند به افسردگی منجر شود. همان طور که در دوران قبل از قاعدگی تغییرات کمی در سطح هورمون‌ها رخ می‌دهد و همین تغییر کم هم باعث افسردگی زنان در این دوران می‌شود.

مانند دیگر اختلال‌های روانی، افسردگی هم بهتر است که تحت نظر پزشک متخصص مانند روانشناس یا روانپزشک درمان شود. هر چند که پزشک عمومی هم قادر به تشخیص افسردگی است، اما درمان آن نیاز به نظر یک متخصص حرفه‌ای دارد.