نوشیدنی‌های کافیین‌دار مانند چای، قهوه و نوشابه‌های انرژی‌زا به علت اثراتی که در رفع خستگی و تجدید انرژی دارند، مورد استقبال افراد قرار می‌گیرند. حال آن که کافیین در کنار آثار مطلوبش، یک ماده‌ی اعتیادآور است که باید در مقدار مصرف آن دقت کرد.
بعضی از افراد بدون نوشیدن اولین قهوهی خود در روز، قادر به انجام هیچ گونه فعالیتی نیستند.
در حالی که وابستگی به کافیین معمولا امر خطرناکی تلقی نمی‌شود و مثل دیگر داروهای مخدر سلامت شما را تهدید نمی‌کند، اما احساس وابستگی به آن اصلا خوب نیست. ضمن این که معتاد شدن به کافیین هم از آنچه شما تصور می‌کنید، ساده‌تر است.
"ریچل سالاس" دانشیار دانشگاه مغز و اعصاب دانشگاه پزشکی جان هاپکینز می‌گوید:
در حال حاضر کافیین در چیزهای زیادی وجود دارد که به هیچ عنوان فکرش را هم نمی‌کنیم. برای مثال اکثر ما فکر می‌کنیم که کافیین تنها در قهوه یا نوشابه وجود دارد؛ حال آن که این ماده در بعضی چای‌ها، نوشابه‌های انرژی‌زا و خوراکی‌هایی مثل آدامس و پن‌کیک هم موجود است. ضمن این که شکلات را هم می‌توان به این فهرست اضافه کرد. البته بدن انسان در اغلب موراد میزان کمی از کافیین را به عنوان یک هنجار(!) شناسایی میکند.
مانند هر داروی مخدر دیگری، روشن‌ترین شواهد، وقتی خود را نشان می‌دهند که بدن شما به مدتی نسبتا طولانی آن را دریافت نکرده است. در ادامه، بعضی از نشانه‌های این وابستگی را مرور می‌کنیم:
۱. با نخوردن فنجان قهوهی صبح‌گاهی احساس سر درد می‌کنید
کافیین باعث گشادسازی عروق می‌شود. از این رو وقتی رگ‌های خونی کمی باریک‌تر می‌شوند، عبور جریان خون محدودتر خواهد شد. از این رو کافیین می‌تواند برای رفع سر درد موثر باشد. ( بنابراین وقتی عادت به مصرف مقدار ثابتی از کافیین داشته باشید، با توقف ناگهانی احساس سر درد خواهید کرد. بنا به گزارش واحد تحقیقات فارماکولوژی هاپکینز، حدود ۵۰ درصد از افرادی که مصرف کافیین را قطع می‌کنند، با تجربه‌ی سر درد مواجه خواهند شد. در مقابل، این عارضه در مورد عده‌ای دیگر ممکن است اتقاق نیفتد. در حال حاضر، علم پاسخی برای این تفاوت رفتار ندارد.
۲. قبل از نوشیدن قهوه، خلق‌تان تنگ است
کافیین یک محرک است که مرکز لذت را تحریک میکند. دکتر "دانا هونز" در این خصوص می‌گوید: "کافیین پذیرنده‌های دوپامین را در مغز تحریک میکند. در حالی که کوکایین و دیگر داروهای مخدر در مقدارهای برابر، اثری نزدیک به این حالت هم ایجاد نمی‌کنند. ضمن این که کافیین می‌تواند، آدرنالین را تحریک کند. "از این رو مصرف کافیین اعتیادآور است؛ چرا که حس خوبی در شما ایجاد خواهد کرد. پس اگر زمان طولانی از مصرف چای و قهوهی شما گذشته است و احساس عصبانی بودن دارید، می‌تواند نشان از اعتیاد شما به کافیین باشد.
۳. بدون مصرف کافیین نمی‌توانید بر روی کارها تمرکز کنید
کافیین با افزایش آدرنالین خون، به بالا بردن هشیاری و تمرکز شما کمک خواهد کرد. پس اگر عادت به مصرف هر روزه‌ی آن داشته اید، بدون آن با مشکل عدم تمرکز در انجام وظایف مواجه می‌شوید.
۴. برای دریافت اثرات قبلی کافیین، باید میزان مصرف خود را افزایش دهید
به این مسئله «مقاومت دارویی» می‌گویند. اگر هر روز مقدار زیادی کافیین مصرف کنید، بدن شما برای نشان دادن اثرات آن نیاز به کافیین بیشتری پیدا میکند. از این رو، اگر یک فنجان قهوه تاثیری بر سطح انرژی شما نمی‌گذارد یا قهوهی قبل از خواب باعث ایجاد بی خوابی در شما نمی‌شود، به این دلیل است که بدن شما در مقابل کافیین مقاوم شده است.
۵. کمی ناآرام و بی‌قرار هستید
دوزهای بالای کافیین می‌تواند در بعضی افراد ایجاد استرس کند. ضمن این که می‌تواند منجر به افزایش احساس وحشت‌زدگی در افرادی که مستعد ابتلا به بیماری‌های روانی هستند، شود. پس اگر فکر می‌کنید که نگرانی شما بیش از حد معمول است، سعی کنید مصرف کافیین را کم کرده تا حال روحی شما بهتر شود.
۶. تحمل خداحافظی با قهوه را ندارید!
ترک هر عادتی سخت و دشوار است. اگر جزو آن دسته از افرادی هستید که نمی‌توانند روز خود را بدون قهوه شروع کنند، یا بدون آن احساس جالبی ندارند، حداقل از نظر ذهنی، در گروه معتادان کافیین قرار دارید. پس به جای ترک کامل قهوه، مقدار مصرف آن را کاهش دهید. اگر این روند را به آرامی انجام دهید، در نهایت موفق به ترک آن خواهید شد. هر چند که قهوه اثراث مثبتی هم بر روی سلامت افراد دارد و بودنش در زندگی ایده‌ی بدی نیست! پس بیشتر سعی کنید تا مقدار مصرف خود را متعادل کنید. هونز در این خصوص پیشنهاد میکند که مصرف قهوه نباید بیشتر از دو تا سه فنجان در روز باشد. سالاس در ادامه می‌گوید: "مهم این است که هر چیز در حد اعتدال مصرف شود. فقط باید نسبت به شرایط بدنی خود آگاه باشیم و بدانیم که هر محرک یا دارویی می‌تواند اثرات متفاوتی در بدن ایجاد کند."
اسکار
#آشپزی
#خراسان جنوبی