نابرابری ثروت، پدیده‌ای است که سال به سال در جوامع جهانی پررنگ تر می‌شود و طبیعتا این امر پدیده‌های نامطلوبی به دنبال خود خواهد داشت.

بنا به هشدار یک سازمان خیریه، ثروت هشت تن از میلیاردرهای دنیا معادل ثروت نیمی از فقرای جهان است. این گزارش همزمان با آغاز هفته‌ی مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوییس منتشر شد و موسسه‌ی آکسفام این پدیده را نوعی طنز سیاه نامیده است؛ چرا که ثروت بیل گیتس، بنیان‌گذار مایکروسافت معادل ۴۲۶ میلیارد دلار بوده که معادل ثروت ۳.۶ میلیارد نفر از مردم است.

این سازمان، خواهان شکل‌گیری یک مدل جدید اقتصادی است تا از گسترش این روند جلوگیری کند؛ چرا که مسائلی مثل برنده شدن ترامپ در انتخابات آمریکا و برکسیت را ناشی از وجود چنین نابرابری‌هایی می‌داند. آکسفام مواردی چون حقوق‌های نجومی، طفره رفتن از پرداخت‌های مالیاتی و فشار بر تولیدکنندگان را محکوم کرده است و همین امر را باعث افزایش ثروت عده‌ی معدودی دانسته است.

مجمع جهانی اقتصاد (WFF) هفته‌ی گذشته در جلسه‌ای اعلام کرد که افزایش نابربرای و چند قطبی شدن جوامع دو خطر بزرگی هستند که اقتصاد جهانی را در سال ۲۰۱۷ تهدید می‌کنند. آکسفام افزود دارایی ۵۰ درصد فقیرترین مردم جهان معادل ۴۲۶ میلیارد دلار است که معادل ثروت افرادی چون آمانسیو اورتگا، بنیان‌گذار شرکت اسپانیایی زارا، وارن بافت سرمایه‌گذار مشهور و مدیر اجرایی برکشایر هاتاوی است.

کارلوس اسلیم، سرمایه‌دار مکزیکی عرصه‌ی ارتباطات و صاحب کنگلومرا گروپو کارسو، جف بزوس مدیر عامل آمازون، مارک زاکربرگ بنیان‌گذار فیسبوک، لری الیسون مدیر اجرایی شرکت فناوری اوراکل در آمریکا و مایکل بلومبرگ شهردار سابق نیویورک و موسس سرویس اطلاعاتی مالی و خبری بلومبرگ از دیگر اشخاص صاحب این ثروت هستند.

سال گذشته آکسفام در گزارشی مشابه گفت که ثروت ۶۲ تن ار میلیاردرهای جهان با ثروت نیمی از جمعیت کره‌ی زمین برابری می‌کند. با این حال مشاهده می‌شود که این رقم در سال ۲۰۱۷ به هشت نفر کاهش پیدا کرده است؛ چرا که آمارها نشان می‌دهد که فقر در کشورهای پر جمعیتی چون چین و هند به مراتب بدتر از گذشته شده است و فاصله‌ی طبقاتی شدیدی در این کشورها شکل گرفته است.

جلسه‌ی این مجمع که در سوییس برگزار شد میزبان مهمان‌هایی چون شی جین پینگ، رییس جمهور چین و شکیرا ستاره پاپ بود. WEF در گزارش جامع خود اعلام کرد که در بین سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۳ در آمد ۲۶ کشور پیشرفته کاهشی به میزان متوسط ۲.۴ درصد داشته است.

در این میان کشورهایی چون نروژ، لوکزامبورگ، سوییس، ایسلند و دانمارک بالاترین شاخص‌های توسعه را داشتند و بریتانیا در جایگاه بیست و یکم و ایالات متحده هم در جایگاه بیست و سوم قرار داشت. شورای برگزاری این جلسه گفت: افزایش نابرابری نوعی «قانون مفرغ سرمایه داری» نیست؛ بلکه موضوعی است که نیاز به انتخاب سیاست گذاری‌های درست دارد.

WEF در گزارش خود عنوان کرد که ۵۱ درصد از ۱۰۳ کشوری که اطلاعات آن‌ها در دسترس بوده است با کاهش رشد شاخص توسعه در این پنج سال همراه بوده‌اند.

آکسفام منبع خود در دریافت این اطلاعات را بان کردیت سوییس معرفی کرده کرده است. در واقع این آمارها نشان می‌دهد که اکثریت قریب به اتفاق نیمه‌ی فقیر جمعیت جهان، روزانه برای زنده ماندن با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند و ۷۰ درصد آن‌ها در کشورهای کم درآمد زندگی می‌کنند.

آکسفام افزود: چهار سال از زمانی که WEF نابرابری را تهدیدی برای ثبات اجتماعی معرفی کرده، گذشته است. با این حال روز به روز شاهد شکاف طبقاتی بیشتر در جوامع هستیم.

در این گزارش آمده است: «از جریاناتی چون برکسیت گرفته تا موفقیت انتخاباتی دونالد ترامپ، نگرانی‌هایی چون افزایش دیدگاه‌های نژادپرستانه و سرخوردگی‌های گسترده در سیاست‌های اصلی این کشورها شکل گرفته است که نشانه‌های این روند افزایش تعداد مردمی است که دیگر تحمل وضع موجود را ندارند».

مارک گلدرینگ، مدیر اجرایی آکسفام می‌گوید: «علایم نابرابری در این سال واضح‌تر، دقیق‌تر و شوک‌آورتر از گذشته دیده می‌شود؛ چرا که ثروت تعداد افرادی که به راحتی در یک خودروی کوچک گلف جای می‌گیرند، برابر با ثروت نصف فقیرترین مردم جهان است.»

در حالی که یک نفر از نه نفر در این سیاره گرسنه به رختخواب می‌رود، تعداد معدودی میلیاردر باید به اندازه‌ی چند عمر(!) زندگی کنند تا کل ثروت آن‌ها خرج شود. این واقعیت که نخبگان ثروتمند درآمدی معادل ثروت باقی افراد در داخل و خارج از جوامع خود دارند، نشان از پیچ و تاب‌های اقتصاد فعلی دارد.

مارک لیتل وود، مدیر کل اتاق فکر IEA می‌گوید: «هر چند که آکسفام در گزارش خود سرمایه‌داری را محکوم کرده است، اما از این نکته غافل شده که همین بازارهای آزاد به تنهایی توانسته‌اند ۱۰۰ میلیون نفر را از فقر نجات دهند».

آکسفام در گزارش سال ۲۰۱۵ خود گفته بود که یک درصد ثروتمندان، ثروتی بیش از دارایی بقیه‌ی ساکنان زمین دارند. ضمن این که بیست سال بعد، ۵۰۰ نفر وارث بیش از ۲.۱ تریلیون ثروت هستند که این رقم بالاتر از تولید ناخالص داخلی سالانه‌ی هند با ۱.۳ میلیارد نفر جمعیت است. در بین سال‌های ۱۹۸۸ تا ۲۰۱۱ در آمد ۱۰ درصد جمعیت فقیر جهان تنها ۶۵ دلار افزایش داشته است؛ حال آن که این رقم در مورد یک درصد جمعت ثروتمند ۱۱,۸۰۰ دلار بوده است.

آکسفام اعلام کرده است که خواهان تغییرات اساسی در جهت کارآمدی اقتصاد برای عموم افراد است نه این که فقط به نفع تعداد معدودی از اشخاص ممتاز باشد.