کدام کشورها بزرگ ترین ذخایر نفتی دنیا را در خود دارند؟

نوسانات قیمت نفت در طول دهه‌ی گذشته، نگرانی‌های زیادی را برای تجار، دولت‌ها و سیاستمداران ایجاد کرده است. این عدم قطعیت در قیمت‌گذاری نفت با نگرانی‌های زیست محیطی ناشی از رشد مصرف سوخت‌های فسیلی در هم آمیخته و این پرسش را ایجاد کرده است که آیا ذخایر نفت به اندازه‌ی کافی پاسخ گوی تقاضای بشر است و چه عواقبی در اثر استخراج این منابع پیش روی ما خواهد بود؟ به منظور روشن‌تر شدن موضوع، به معرفی یازده کشوری خواهیم پرداخت که بزرگ‌ترین ذخایر نفت دنیا را در خود جای داده اند و جایگاه آن‌ها در مورد چشم‌انداز مصرف انرژی را بررسی خلاصه‌ای خواهیم کرد.

۱۱. ایالات متحده - ۳۶.۵۲ میلیارد بشکه

ذخایر نفت ایالات متحده در سال‌های اخیر به دلیل استفاده از روش‌های حفاری غیر متعارف افزایش پیدا کرده است و این کشور توانسته است تا نفت شیل بیشتری نسبت به قبل استخراج کند. در نتیجه‌ی حفاری افقی، مخازن ایالات متحده در سال ۲۰۱۲ برای نخستین بار از مرز ۳۶ میلیارد بشکه گذشت. با این حال، ذخایر فعلی آمریکا تنها بخش کوچکی از ذخایر رهبران نفتی جهان مانند ونزوئلا، عربستان سعودی و کانادا به حساب می‌آید.

۱۰. نیجریه - ۳۷.۰۷ میلیارد بشکه

هر چند کشور لیبی ذخایر نفتی بیشتری دارد، اما نیجریه بزرگ‌ترین تولید کننده‌ی نفت در آفریقا و جزو ۱۰ کشور نفت‌خیز مطرح دنیا است. در حال حاضر ذخایر فعلی این کشور می‌توانند تا ۴۵ سال آینده پاسخ‌گو باشند. با این حال مشکلاتی مانند تخریب خط لوله‌ها توسط خرابکاران، رواج آدم‌ربایی و دخالت‌های شبه نظامیان باعث کاهش تولیدات نفتی نیجریه شده است. علاوه بر این، صنعت نفت حدود ۱۴درصد از اقتصاد نیجریه را در بر می‌گیرد.

۹. لیبی - ۴۸.۳۶ میلیارد بشکه

کشور لیبی دارای بزرگ‌ترین ذخایر نفتی در قاره‌ی آفریقا است و در جایگاه جهانی، رتبه‌ی دهم را دارد. االبته حجم این ذخایر وسیع‌تر از آمار ارائه شده‌ی فعلی است، اما چون لیبی کمپانی‌های نفتی خارجی را در گذشته تحریم کرده است، بعضی منابع آن هم‌چنان ناشناخته باقی مانده است. در سال ۲۰۱۲ نفت این کشور ۹۸ درصد از درآمد دولت را تامین می‌کرد اما به دلیل بی ثباتی‌های سیاسی، جایگاه لیبی به عنوان یک تولید کننده‌ی نفت با افت شدیدی همراه شد. در نهایت انتظار می‌رود که ذخایر نفت دست نخورده در این کشور بتواند به عنوان بستر سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی بیشتر به ثبات وضعیت سیاسی آن کمک کند.

۸. امارات متحده عربی - ۹۷.۸ میلیارد بشکه

امارات متحده عربی بیشتر نفت خود را از میدان نفتی زاکوم Zakum برداشت می‌کند. آمارها حاکی از آن است که این میدان نفتی ۶۶ میلیارد بشکه‌ی نفت دارد و همین امر باعث شده است که به عنوان سومین میدان بزرگ نفتی منطقه پس از غوار (در عربستان سعودی) و بورگان (در کویت) شناخته شود. از سال ۱۹۵۸ که این میدان نفتی در امارات کشف شده تقریبا ۴۰ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور بر پایه‌ی تولید نفت و گاز است و همین موضوع باعث شکل‌گیری یک دولت مدرن با استاندارد بالای زندگی شده است.

۷. روسیه - ۱۰۳.۲ میلیارد بشکه

روسیه کشوری مملو از منابع طبیعی انرژی است و بخش زیادی از ذخایر عظیم نفتی آن در اعماق دشت‌های وسیع سیبری نهفته است. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق تولید نفت روسیه به طور قابل توجهی سقوط کرد؛ اما در چند سال گذشته این کشور توانسته است که دوباره وارد میدان رقابت شود. ضمن این که این انتظار وجود دارد که روسیه بتواند ذخایر گازی و نفتی جدید دیگری در اعماق آب‌های اقیانوس منجمد شمالی پیدا کند.

۶. کویت - ۱۰۴ میلیارد بشکه

با توجه به مساحت کم کویت این کشور سهمی فراتر از یک مقدار عادلانه از نفت دارد! میدان نفتی بورگان در کویت دومین میدان نفتی بزرگ دنیا است که بیش از ۷۰ میلیارد بشکه نفت در خود دارد.

۵. عراق - ۱۴۴.۲ میلیارد بشکه

با وجود نوسانات سیاسی عراق در طول تاریخ پر تلاطم این کشور، بزرگ‌ترین ذخایر نفت خام دنیا در این سرزمین قرار دارند. البته به علت تنش‌ها و ناآرامی‌های موجود در عراق در چند دهه‌ی گذشته اکتشافات نفتی موثری صورت نگرفته است. به طوری که آخرین آمارهای جهانی از منابع نفت عراق مربوط به سی سال گذشته است که در آن زمان از بررسی‌های لرزه نگاری استفاده می‌شد. در هر حال ثبات نسبی چند سال گذشته امید به توسعه‌ی زیرساخت‌های نفت این کشور را افزایش داده است.

۴. ایران - ۱۵۷.۸ میلیارد بشکه

ایران نزدیک به ۱۶۰ میلیارد بشکه ذخایر نفتی دارد که همین امر باعث شده است این کشور یکی از غنی‌ترین کشورها در حوزه‌ی نفت شناخته شود. از لحاظ سهولت دسترسی به منابع، ایران در جایگاهی پس از عربستان سعودی و ونزوئلا قرار دارد.

نخستین بار در سال ۱۹۰۸ بود که ایران شروع به استخراج نفت کرد و چنان چه با همین نرخ فعلی استخراج نفت خود را ادامه دهد تا ۱۰۰ سال آینده هم نفت خواهد داشت. بر خلاف عربستان سعودی که تعداد میدان‌های نفتی محدود اما عظیمی دارد، ایران نزدیک به ۱۵۰ میدان هیدروکربنی دارد که در بیشتر آن‌ها نفت خام به همراه گاز طبیعی یافت می‌شود.

۳. کانادا - ۱۷۱ میلیارد بشکه

در پایان سال ۲۰۱۴، کانادا ۱۷۲.۰ میلیارد بشکه ذخایر نفتی داشت که بخش قابل توجهی از ان ماسه‌های نفتی ایالت آلبرتا است. علاوه بر این، بسیاری از ذخایر معمولی نفت این کشور هم در آلبرتا واقع شده است.

از آنجا که استخراج نفت در اکثر منابع نفتی کانادا بسیار گران تمام می‌شود، این کشور تمایل دارد تا نفت خود را به جای روش جریان ثابت، از طریق انفجار پراکنده استخراج کند. از این رو شرکت‌های نفتی اولویت خود را در استخراج نفت سبک قرار داده و تنها در زبان بالا رفتن قیمت کالاها اقدام به استخراج نفت باقی مانده می‌کنند.

۲. عربستان سعودی - ۲۶۸.۳ میلیارد بشکه

چندین دهه است که پادشاهی عربستان سعودی به عنوان نماد نفوذ نفت در معادلات و سیاست‌های جهانی شناخته شده است. با توجه به این بیشینه‌ی ذهنی، صنعت انرژی از کنار گذاشته شدن جایگاه این کشور در حوزه‌ی ذخایر نفتی دچار شوک شده است.

در حالی که ظرفیت ذخایر نفتی عربستان سعودی به ۲۶۷ بشکه نفت می‌رسد واختلافی جزیی با نفت ونزوئلا دارد، کل ذخایر نفت این کشور به چند میدان نفتی بزرگ محدود می‌شود. علاوه بر این، ذخایر عربستان سعودی شامل یک پنجم ذخایر کل جهان برآورد شده است. بسیاری بر این باور هستند که اکتشافات بیشتر در عربستان سعودی می‌تواند باعث پیشی گرفتن جایگاه این کشور از ونزوئلا شود. ضمن این که سازمان زمین‌شناسی آمریکا هم تخمین زده است که بیش از ۱۰۰ میلیارد بشکه نفت کشف نشده در زیر ماسه‌های خشک بیابان‌های عربستان مدفون است.

۱. ونزوئلا - ۲۹۸.۴ میلیارد بشکه

ونزوئلا با داشتن بیش از ۲۹۸ میلیارد بشکه از ذخایر نفت توانسته تا جایگاه نخست را در این فهرست به خود اختصاص دهد و جای عربستان سعودی را پس از گذشت چند دهه بگیرد. از این رو ونزوئلا توانست با کشف ذخایر ماسه‌های نفتی (مانند کانادا) خود را به صدر این رده‌بندی برساند. با این حال، هنوز هم این کشور دارای مقادیر زیادی از ذخایر نفتی معمولی است. البته ماسه‌های نفتی ونزوئلا نسبت به ماسه‌های نفتی کانادا چسبندگی کم‌تری دارد و از طریق روش‌های متعارف می‌توان آن را استخراج کرد. همین امر این امتیاز را در اختیار ونزوئلا قرار می‌دهد تا از رقیب خود در آمریکای شمالی سبقت گرفته و با سرمایه و هزینه‌ی کم‌تری نفت خود را استخراج کند.