از خواص هلیله سیاه چه میدانید؟

شاید شما هم اسم هلیله سیاه را شنیده باشید. به گزارش ۷۲۴پرس و به نقل از GyanUnlimited، هلیله سیاه  (Chebulic myrobalan) با نام علمی «Terminalia chebula»، یک گیاه معمولی هندی متعلق به خانواده «بادام هندی» (Combretaceae) است که در طب آیورودای هند، بسیار پرکاربرد است. آیورودا هلیله سیاه را به دلیل مزایای متعددی که برای سلامت انسان دارد، با نام مادر گیاهان یا پادشاه داروها معرفی می‌کند. این گیاه قابض و گرم، طعمی ناخوشایند دارد که به تلخی می‌زند. هلیله سیاه بومی جنوب آسیا یعنی از شرق هند تا نپال و جنوب غربی چین یعنی از جنوب سریلانکا تا مالزی و ویتنام است. همچنین گونه‌های مختلفی از این گیاه وجود دارد.

معمولا میوه‌های رسیده و خشک این  درخت  را به صورت پودر درآورده و از آن در طب آیورودا و به‌عنوان راهی برای بهبود حرکات دستگاه گوارش استفاده می‌کنند. هلیله سیاه  تأثیری قابل توجه روی دستگاه گوارش دارد. هلیله درصد تخلیه معده را افزایش داده و نه تنها برای درمان مشکل یبوست که برای بسیاری از مشکلات دیگر دستگاه گوارش و سیستمیک بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مطالعات علمی تاکنون وجود اثراتی همچون ملین و ضد نفخ بودن هلیله سیاه را اثبات کرده‌اند. درواقع استفاده عاقلانه از این میوه درکنار تغییرات لازم در رژیم غذایی و همینطور سبک زندگی می‌تواند با موفقیت مشکل  یبوست را به صورت کامل درمان کرده و درکنار آن وضعیت فیزیولوژیکی روده را هم بهبود ببخشند. هلیله سیاه اما کاربردها و فواید مهم دیگری هم برای سلامت انسان دارد که در ادامه با مرور آن‌ها خواهیم پرداخت.

خواص هلیله سیاه برای سلامتی

در مجموع این گیاه خواص بسیاری دارد و می‌توان  با مصرف میوه، ریشه و حتی پوست درخت میروبالان، از فواید جالب توجه آن‌ها بهره‌مند شد. در ادامه به چند خاصیت ویژه این گیاه و تأثیراتی که روی سلامت ما دارند، اشاره می‌کنیم.

بهبود هضم  و سلامت بهتر دستگاه گوارش

استفاده منظم از هلیله سیاه می‌تواند عملکرد دستگاه گوارش شما را تقویت کند. اگر محیط دستگاه گوارش و به خصوص روده سالم باشد، جذب مواد مغذی هم بهتر انجام می‌شود. پودر به دست آمده از میوه این گیاه یک ملین ملایم است که عملیات دفع را بهبود بخشیده و باعث تقویت سلامت روده بزرگ می‌شود. همچنین از فشرده شدن مواد دفعی  جلوگیری و به رفع یبوست کمک می‌کند.

هنگامی که برای اولین مرتبه مصرف این پودر را شروع می‌کند، ممکن است با مشکلاتی در زمینه گوارش مثل نفخ مواجه شوید، اما به تدریج شاهد منظم‌تر شدن حرکات روده و کاهش نفخ خواهید بود؛ امری که باعث شده است این میوه یکی از درمان‌های محبوب طب آیورودا باشد.

اثر آنتی اکسیدانی و ضد باکتریایی

پودر هلیله سیاه، منبعی غنی از آنتی اکسیدان‌هایی قوی همچون اسید الاژیک (ellagic acid)، اسید گالیک (gallic acid)، اسید چبولیک (Chebulic acid)، گلیکوزید فلاونول (flavonol glycosides)، سلنیوم و ویتامین C است که همگی از بدن شما در برابر رادیکال‌های آزاد و درنتیجه موجب محافظت از بروز انواع سرطان و بیماری‌های جدی و مزمن دیگر شود.

مطلب مرتبط:  از خواص اسطوخودوس برای سلامت انسان چه میدانید؟

تحقیقات انجام شده نشان داده است که عصاره چیبولا، غلظت گلوتاتیون (glutathione)، آنزیم سوپراکسید دیسموتاز (superoxide dismutase) و سایر آنتی اکسیدان‌ها را در کبد و کلیه‌ها افزایش می‌دهد. به گزارش ۷۲۴پرس، محققان براین اساس نتیجه گرفتند هلیله سیاه می‌تواند در روند مقابله با استرس اکسیداتیو مؤثر بوده و باعث جلوگیری از بیماری‌های مرتبط با افزایش سن شود. میوه خشک میروبالان همچنین دارای خواص ضد باکتریایی و آنتی ویروسی قوی است که باعث می‌شود مصرف آن برای جلوگیری از بروز عفونت ناشی از باکتری‌های موجود در مواد غذایی و همینطور مقابله به ویروس‌های بیماری‌زای موجود در هوا مفید باشد.

کاهش اسیدیته معده و جلوگیری از بروز زخم معده

پودر هلیله سیاه می‌تواند اسیدیته بیش از حد معده را کاهش داده و حتی با افزایش تولید مخالط، از دیواره معده در برابر اثرات اسید معده محافظت کند و از این طریق جلوی ایجاد زخم معده دردناک را بگیرد.

همانطور که گفتیم میوه هلیله سیاه سرشار از پلی فنول‌های آنتی اکسیدانی همچون اسید گالیک و اسید الاژیک است، آنتی اکسیدان‌هایی که می‌توانند با باکتری موسوم به هلیکوباکتر پیلوری (helicobacter pylori) مقابله کرده و موجب کاهش خطر ابتلا به زخم معده شوند.

بهبود دیابت و سندرم متابولیک

سطح بالای گلوکز خون و کاهش حساسیت به انسولین به دلیل رژیم غذایی نامناسب را می‌توان دلیل اصلی بروز دیابت نوع دو و همینطور سندرم متابولیک دانست. مشخص شده است ترکیبات موجود در هلیله سیاه، می‌تواند باعث کاهش قند خون و افزایش حساسیت به انسولین شود. به گزارش ۷۲۴پرس دات کام، تحقیقات نشان داده‌اند عصاره میوه میروبالان اثرات خوبی در کاهش غلظت گلوکز پلاسمایی وابسته به دوز دارد.

نکته: بهتر است بیماران دیابتی که از داروهای کاهش دهنده قند خون استفاده می‌کنند،  قبل از مصرف منظم پودر هلیله سیاه حتما با پزشک معالج خود مشورت کنند.

مصرف هلیله سیاه به کنترل وزن کمک می‌کند

هلیله سیاه برای کنترل وزن مفید است. این میوه معده را شستشو داده و به عملکرد بهتر جذب  در معده کمک کرده و در کنار آن افزایش سرعت متابولیسم را هم در بدن به ارمغان می‌آورد. هلیله سیاه از این طریق باعث افزایش نشاط بدن می‌شود.

هلیله سیاه همچنین ترشح صفرا را هم بالاتر برده و به افزایش دفع چربی‌ها کمک می‌کند، به‌این ترتیب شانس تجمع چربی در بدن و درنتیجه چاقی را کاهش می‌دهد.

بهبود اختلالات بینایی

مصرف پودر هلیله سیاه برای درمان انواع اختلالات بینایی مفید است. یکی از مصارف اصلی  این میوه در طب آیورودا هم برای رفع چنین مشکلاتی است. دراین زمینه طب آیورودا معتقد است که می‌توان از میروبالان برای شستشوی چشم استفاده کرد، به این شکل که میوه  Myrobalan را یک شب در یک قابلمه خیس کنید و صبح روز بعد از آب آن برای شستشوی چشم استفاده کنید. آب میروبالان همچنین خواص ضد درد و ضد التهابی هم دارد که باعث می‌شود از آن برای رفع ورم ملحتمه هم استفاده شود.

استفاده از هلیله سیاه برای رفع مشکل آلرژی‌های پوستی

میوه میروبالان در مبارزه با حساسیت پوستی هم کارآمد است. خمیر به دست آمده از پودر هلیله سیاه بهترین راه حل برای رفع چنین مشکلاتی است. در این مورد از میوه تازه این گیاه استفاده می‌شود، میوه را روی سنگ می‌سابند و درنهایت مقداری آب جوش به آن اضافه می‌کنند تا خمیری به رنگ سبز روشن آماده شود. این خمیر را روی بخش آسیب دیده پوست قرار می‌دهند تا مشکلات احتمالی آن برطرف شود.

اختلالات ریوی

پودر تهیه شده از هلیله سیاه برای درمان برونشیت، بهبود سرفه‌های مزمن و شدید و همینطور درمان سایر مشکلات ریوی مفید است. برای این منظور کافی است نصف قاشق چای‌خوری از پودر هلیله سیاه را با مقداری کمی عسل مخلوط کرده و به آرامی بمکید.

بهبود وضعیت پوست و مو

پودر هلیله سیاه کاربردهای بسیاری دارد که یکی از آن‌ها کمک به رفع مشکلات پوستی همچون آکنه و بثورات پوستی است. این پودر همچنین برای درمان شوره سر و ریزش مو هم کاربرد دارد. 

مطلب مرتبط:  از خواص شنبلیله چه میدانید؟

برای درمان آکنه، خمیری از گیاه پودر شده و آب داغ تهیه شده و پس از سرد شدن، مستقیما آن را روی ناحیه آسیب دیده قرار می‌دهند. درمان‌های موضعی می‌تواند هم بهبود پوست را سرعت ببخشد و هم از شیوع بیشتر آکنه جلوگیری کند. برای مو بهتر است از روغن حاوی هلیله سیاه استفاده کنید. طرز تهیه روغن هلیله سیاه بی‌شباهت به طرز تهیه روغن آمله نیست. این روغن برای مبارزه با ریزش مو و جلوگیری از شوره سر استفاده می‌شود. مصرف منظم آن می‌توان هم رنگ مو و هم رنگ پوست شما را بهبود ببخشد؛ چراکه غنی از انواع آنتی اکسیدان است و درکنار آن اثر سم‌زدایی خوبی دارد.

قطع خونریزی

جوشانده میروبالان که با افزدون یکی دو قاشق پودر هلیه سیاه به آب و جوشاندن آن  به دست می‌آید می‌تواند از خونریزی در مواردی خاص جلوگیری کند. کافی است  بعد از اضافه کردن پودر صبر کند تا آب جوشیده و حج آن تقریبا نصف شود، سپس این جوشانده را میل کنید.

در صورت ابتلا به بیماری‌هایی همچون بواسیر، مصرف این جوشانده می‌تواند به بند آمدن ترشح یا خونریزی کمک کند. همچون  باعث تقویت و بهبود معده می‌شود و درنهایت خواص قابض بودن آن توده‌های هموروئید را التیام می‌بخشد.

بهبود درد مفاصل

خواص ضدالتهابی هلیله سیاه برای درمان آرتروز، درمان نقرس و بهبود درد مفاصل مؤثر است. افرادی که به این مشکلات مبتلا هستند، عموما باید برای تسکین درد خود از انواع مسکن‌هایی استفاده کنند که عوارض جانبی بسیاری داشته و برای بدن مضر هستند؛ درحالی که هلیله سیاه می‌تواند بدون درگیر کردن شما با عوارض ناخواسته دارویی، درد و تورم را بهبود ببخشد.

درمان اسهال و اسهال خونی

پودر  هلیله سیاه همچنین می‌تواند درمانی مؤثر برای اسهال مزمن و همینطور اسهال خونی باشد. اغلب توصیه می‌شود در یک کاسه یک قاشق پودر هلیله سیاه را با یک قاشق پر از عسل خالص مخلوط کنید و این مخلوط را دوبار در روز مصرف کنید تا اسهال یا اسهال خونی تسکین پیدا کند.

هلیله سیاه باعث سفیدی دندان می‌شود

هلیله سیاه برای سفید کردن دندان‌ها هم مفید است. کافی است روزی دو مرتبه آن را روی دندان‌های خود بمالید تا دندان را تمیز و آن‌ها را محکم و قوی کند. برای تهیه پودر هلیله سیاه میوه های خشک را داخل آسیاب ریخته و پس از پودر شدن آن را از به کمک پارچه‌ای نازک الک کنید و پودر حاصل را برای استفاده داخل یک شیشه نگهداری کنید.

بهبود زخم‌های دهان

با استفاده از مخلوط پودر هلیله سیاه و دوغ یا ماست، خمیری درست کرده و از آن برای درمان زخم‌های داخل دهان و همینطور جای جوش استفاده کنید. برای درمان التهابات دهانی هم می‌توان از جوشانده رقیق شده هلیله سیاه به‌عنوان محلول غرغره دهان استفاده کرد. همچنین برای درمان دندان درد و مشکلات لثه هم می‌توان خمیر به دست آمده از  هلیله سیاه را مستقیما روی دندان قرار داده یا روی لثه دردناک بمالید تا تسکین پیدا کند.

بهبود عوارض اوریون

یکی از مشکلات اصلی ابتلا به اوریون تورم غدد لنفاوی است. البته این بیماری باید روند خود را طی کند و شما به تدریج از مشکل اوریون خلاص می‌شود. اما می‌توانید خمیری غلیظ از هلیله سیاه درست کرده و آن را روی تورم بمالید تا سریع‌تر بهبود پیدا کنید.

مرور نکات مهم درباره هلیه سیاه

• از هلیله سیاه برای درمان مشکلات گوارشی، زخم، التهاب لثه، بهبود آسم و غیره استفاده می‌شود.
• هلیله سیاه ملین، خلط آور، خون ساز و مقوی است.
• عصاره میوه  میروبالان دارای اثرات بازدارندگی قابل توجهی روی استرس اکسیداتیو و کوتاه شدن طول DNA تلومری وابسته به سن است، درنتیجه یک اثر بازدارنده روی پیری سلولی دارد.
• اثراتی از تأثیرات مثبت میروبالان در زمینه محفاظت قلب هم مشاهده شده است.
• عصاره خام میوه هلیله سیاه، رشد سلول‌های سرطانی را مهار می‌کند؛ این خاصیت به دلیل وجود اسید چبولینیک، اسید تانیک و اسید الاژیک است.
• مصرف موضعی عصاره برگ این درخت هم به دلیل برخورداری از خواص آنتی باکتریایی، می‌تواند روند بهبود زخم را سرعت ببخشد.

• خواص ضد باکتریایی و ضد قارچی هلیله سیاه  می‌تواند باعث بهبود لثه ملتهب شود.
• در مجموع از میوه هلیله سیاه می‌توان در درمان یبوست، اسهال، اسهال خونی، کرم روده، بواسیر، افتادگی رکتوم، خونریزی و التهاب غیر طبیعی رحم، سرفه و آسم  استفاده کرد.
• هلیه سیاه هضم غذا را بهبود بخشید و باعث افزایش اشتها می‌شود.
• برای دفع سموم ناشی از مسمومیت غذایی، بهتر است هلیله سیاه را بعد از غذا مصرف کنید.
• جوشانده هلیله سیاه میزان جذب را بالا می‌برد؛ درنتیجه برای افراد مبتلا به سندرم سوء جذب یا جذب نشدن چربی و مواد غذایی مفید است.
• هلیله سیاه تقویت‌کننده حافظه بوده و هوش را بالا می‌برد.
• باعث بهبود رنگ بشره شده و علائم پیری را به حداقل می‌رساند.
• استفاده از هلیله سیاه برای درمان درد چشم مفید است.
• سرفه، سرماخوردگی، گلودرد و التهاب حنجره را بهبود می‌بخشد.
• به درمان خونریزی و جلوگیری از شل شدن بافت لثه کمک می‌کند.
• از افزایش سطح کلسترول بد خون جلوگیری می‌کند.
• به تولید و دفع ادرار از بدن کمک کرده و درنتیجه خطر عفونت مجاری ادراری را کاهش می‌دهد.
• برای درمان آکنه، آفتاب سوختگی، بثورات پوستی و اگزما مفید است.

نحوه مصرف هلیله سیاه

دوز مصرفی پودر هلیله سیاه به صورت روزانه باید بین یک تا ۶ گرم در روز باشد که البته این مقدار بسته به فصل و نوع بیماری متغیر بوده و باید همراه با گیاه دیگری مصرف شود. این میزان دوز مصرفی را می‌تون به صورت یکباره مصرف کرده یا آن را به تدریج در طول روز استفاده کرد. نکته بسیار مهم این است که قبل از شروع مصرف هلیله سیاه به صورت منظم، حتما با پزشک خود مشورت کرده و بدون آگاهی دست به این کار نزنید که ممکن است عوارض و عواقبی ناگوار داشته باشد.

مطلب مرتبط:  از خواص زنیان چه میدانید؟

همانطور که در بالا اشاره شد، در طب آیورودا در فصل‌های مختلف هلیله را با گیاهان دیگر ترکیب می‌کنند:

• در فصل بهار هلیله سیاه با عسل مصرف شود
• در فصل تابستان بهتر است هلیله همراه شکر نخل یا Jaggery خورده شود
• در فصل پاییز بهتر است هلیله سیاه را به همراه کمی شکر مصرف کنید
• در اوایل فصل زمستان هلیله را در کنار زنجبیل استفاده کنید، در ادامه می‌توانید آن را همراه فلفل استفاده کنید.

عوارض جانبی مصرف هلیله سیاه

همانطور که گفتیم  درست است هلیله سیاه خواص فراوانی دارد، اما مصرف زیاده از حد هم عوارض جانبی خطرناکی دارد که بهتر است در مورد آن‌ها آگاهی پیدا کنید. در مجموع به این نکات توجه داشته باشید:

از مصرف هلیله سیاه در دوران بارداری و شیردهی خودداری کنید

این گیاه حتی در طب آیورودا هم برای دوران بارداری منع مصرف دارد و همین‌طور می‌تواند شیر مادران را کاهش دهد. به‌همین خاطر بهتر است خانم‌های باردار، کسانی که در تلاش برای بچه‌دار شدن هستند و همینطور مادران شیرده از مصرف هلیله سیاه جدا خودداری کنند.

اثرات روی قند خون

درست است که هلیه سیاه می‌تواند به درمان بیماری دیابت کمک کند، اما به صورت کلی مصرف این گیاه برای کسانی که از داروهای کاهنده قند خون استفاده می‌کنند، مناسب نیست. اگر داروی قند خون تجویز شده برای درمان سطوح بالای قند خون استفاده می‌شود، حتما قبل از مصرف هلیله سیاه با پزشک خود صحبت کنید. همچنین از آنجایی که هلیله سیاه روی قند خون مؤثر است، حتما قبل از انجام اعمال جراحی بزرگ از دو هفته قبل مصرف هلیله سیاه را قطع کنید.

اسهال و کم آبی بدن

مصرف بیش از اندازه میوه میروبالان می‌تواند باعث بروز مشکلاتی همچون اسهال، نفخ و تولید گاز بیش از اندازه شود. پس در مصرف آن زیاده‌روی نکنید. البته در شروع مصرف هم ممکن است با مشکلات فوق مواجه شود که جای نگرانی نیست. معمولا این عوارض ظرف چند روز برطرف می‌شوند. اما اگر اینطور نشد، برای چند روز مصرف هلیله سیاه را قطع کرده و سپس با نصف میزان تعیین شده ادامه دهید تا به تدریج تحمل خود را نسبت به گیاه افزایش دهید.

مطلب مرتبط:  از خواص میوه کاکتوس چه می‌دانید؟

از طرف دیگر در زمانی که به اسهال یا مشکلات جدی گوارشی مبتلا هستید هم بهتر است مصرف هلیله را کنار بگذارید، چون به دلیل خاصیت قابض بودن، می‌تواند باعث کم آبی بدن شود. فقط یک استثناء در این زمینه وجود دارد و آن ابتلا به یبوست است که هلیله یک درمان طبیعی برای آن است. طب آیورودا به صورت خاص هشدار می‌دهد کسانی که از خستگی رنج می‌برند، از مصرف هلیله خودداری کنند. همچنین در دوران نقاهت و بهبودی پس از بیماری، کمبود وزن، روزده‌داری بهتر است هلیله استفاده نشود.

درپایان باز هم این نکته را خاطرنشان می‌کنیم که حتی افراط در مصرف مفیدترین چیزها هم می‌تواند سلامت انسان را در معرض خطر قرار دهد. پس هم در مصرف هلیله سیاه جانب احتیاط را نگه دارید و هم در صورت تمایل به استفاده از آن برای درمان یک مشکل سلامتی خاص، حتما از قبل با پزشک معالج خود مشورت کنید.

امیدوارم از این مرور و همراهی با ۷۲۴پرس دات کام لذت برده باشید. نظرات و پیشنهادهای ارزشمند خود را با ما درمیان بگذارید، سپاس