از خواص رازیانه چه می‌دانید؟

به گزارش ۷۲۴پرس و به نقل از Healthline، گیاه «Foeniculum vulgare» که معمولا با نام رازیانه شناخته می‌شود، گیاهی مفید، مغذی و پرفایده است که می‌توان از آن به اشکال مختلف بهره برد. 

رنگ این گیاه سبز مایل به سفید است و از نظر ظاهری شکلی پیاز مانند داشته و دارای ساقه و برگ‌های سبزر رنگ است. گونه‌های مختلفی از آن وجود دارد، به‌عنوان مثال دو گونه «Florence» و  «Finocchio» به‌عنوان سبزی در نظر گرفته می‌شوند؛ درحالی که می‌توان آن را به صورت یک گیاه کامل با شاخ و برگ‌هایی شوید مانند هم خریداری کنید. این گیاه عضوی از خانواده «Apiaceae» یا هویج است و طعم آن قوی و دلنشین است که باعث می‌شود به‌عنوان یک گیاه دارویی و همینطور یک گیاه معطر و همه‌کاره مورد استفاده قرار گیرد.

مطلب مرتبط:  از خواص شیرین بیان چه میدانید؟

قسمت‌های مختلف گیاه رازیانه برای پخت و پز استفاده می‌شود، در کنار آن شما می‌توانید دانه یا تخم رازیانه را هم به صورت کامل و هم به صورت خشک و پودر شده استفاده کنید. دانه‌های رازیانه شکلی قابل مشخص دارند. رنگ‌شان سبز کمرنگ یا قهوه‌ای است و طعم و بوی آن تاحدی به شیرین بیان  شباهت دارد و از آن می‌توان در تهیه کاری، انواع خورش، نان، دسر و نوشیدنی‌ها  بهره برد. در برخی از نقاط جهان، مردم بعد از صرف غذا، دانه‌های رازیانه را به صورت ساده یا آغشته به شکر  می‌جوند تا عصاره آن آزاد شود. آن‌ها باور دارند جویدن دانه‌های رازیانه بعد از صرف غذا می‌تواند به هضم آن کمک کرده و از بروز نفخ و تجمع گاز جلوگیری کند.

دانه‌های رازیانه اما از راه‌های مختلفی به این مسئله کمک می‌کنند. اما شاید مهم‌ترین مسئله این است که دانه‌های رازیانه برخلاف ظاهرشان، دارای حجم قابل توجهی فیبر هستند. یک قاشق غذاخوری معادل ۶ گرم دانه رازیانه خشک دو گرم فیبر دارد؛ درحالی که یک عدد سیب بین ۳ الی ۴ گرم فیبر دارد. این میزان فیبر در رژیم غذایی ممکن است به تسکین مشکلاتی همچون یبوست یا دیگر مشکلات گوارشی مثل رفع نفخ و سوءهاضمه کمک کرده و  حرکات روده را بهبود ببخشد. در مجموع استفاده از فیبر به سلامت دستگاه گوارش شما کمک می‌کند و به همین خاطر است که مصرف آن حائز اهمیت است.

اما برای شناخت بهتر این گیاه و درک چرایی پرفایده بودن مصرف آن، بدنیست در ابتدا نگاهی به ارزش غذایی این گیاه داشته باشیم.

رازیانه گیاهی بسیار مغذی است

هم خود گیاه و هم دانه‌های آن مملو از مواد مغذی هستند. در اینجا نگاهی به خواص یک فنجان معادل ۸۷ گرم پیاز رازیانه خام  و همینطور یک قاشق غذاخوری معادل ۶ گرم دانه رازیانه خشک خواهیم داشت.

• میزان کالری اولی  ۲۷ و دومی  ۲۰ است
• میزان فیبر پیاز ۳ و میزان فیبر دانه رازیانه  ۲ گرم است
• ویتامین C موجود در پیاز ۱% است، درحالی که رازیانه خشک ۱۲%ویتامین دارد
• کلسیم: ۳% و ۵%
• آهن پیاز  ۴ درصد و  آهن موجود در دانه رازیانه ۶% است
• منیزیم: ۴% و ۵%
• پتاسیم: ۸% و ۲%
• منگنز: ۸% و ۲%

در نگاه اول مشخص است که رازیانه چه به شکل گیاه و چه دانه کالری کمی دارد، اما در مقابل مواد مغذی مهمی دارد که برای بهبود سلامت عمومی انسان سودمند هستند.

پیاز تازه رازیانه منبعی خوب از ویتامین C است، ویتامینی محلول در آب که برای حفظ سلامت سیستم ایمنی بدن، ترمیم بافت و همینطور سنتز کلاژن حائز اهمیت است. این ویتامین همچنین یک آنتی اکسیدان قوی است که از آسیب‌های سلولی ناشی از مولکول‌های ناپایدار موسوم به رادیکال‌های آزاد، جلوگیری کرده و  از سلامت سلول‌ها محافظت می‌کند.

از طرف دیگر هم پیاز و هم دانه‌های رازیانه حاوی مواد معدنی همچون منگنز هستند که وجودش برای فعال شدن آنزیم‌ها، متابولیسم، محافظت سلولی، رشد استخوان‌ها، تنظیم قند خون و همینطور بهبود زخم‌ها  ضروری است. به جز منگنز، رازیانه دارای پتاسیم، منیزیم و کلسیم هم است که همگی برای سلامت استخوان‌ها مفید هستند.

رازیانه حاوی ترکیبات گیاهی قوی است

در بین خواص گوناگون این گیاه، شاید چشمگیرترین آن‌ها وجود انواع آنتی اکسیدان و ترکیبات گیاهی قوی است که برای حفظ سلامت انسان مفید هستند.

اسانس رازیانه حاوی بیش از  ۸۷ ترکیب فرار از جمله آنتی‌اکسیدان‌هایی همچون پلی فنل رزمارینیک اسید (polyphenol antioxidants rosmarinic acid)، اسید کلروژنیک (chlorogenic acid)، کوئرستین (quercetin) و آپیژنین (apigenin) است. آنتی اکسیدان‌های پلی فنول به دلیل خواص ضد التهابی قوی خود شناخته می‌شود که تأثیری قوی روی سلامت بدن شما دارد.

مطلب مرتبط:  از خواص شنبلیله چه می‌دانید؟

به گزارش ۷۲۴پرس، مطالعات انجام شده نشان داده است که افرادی که از رژیم‌های غذایی غنی از آنتی اکسیدان‌های پلی فنول پیروی می‌کنند، کمتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌هایی مزمن همچون چاقی، انواع سرطان، بیماری قلبی، بیماری‌های اعصاب و دیابت نوع دو قرار دارند. به‌علاوه در رازیانه بیش از ۲۸ ترکیب گیاهی و شیمایی مفید دیگر همچون آنتول (anethole)، فنکون (fenchone)، متیل چاویکول (methyl chavicol) و لیمونن (limonene) هم شناسایی شده است. براساس نتایج به دست آمده از مطالعه روی حیوانات و بررسی نتایج لوله آزمایش مشخص شده است ترکیبات حاوی آنتول   دارای خواص ضد سرطانی، ضد میکروبی، ضد ویروسی و ضد التهابی است. 

درنهایت ترکیبات گیاهی لیمونن به مبارزه با رادیکال‌های آزاد کمک می‌کنند. آزمایش‌ها نشان داد استفاده از این ترکیب، می‌تواند سلول‌های موش را از آسیب ناشی از برخی از بیماری‌های مزمن محافظت کند.

رابطه مصرف رازیانه با کاهش اشتها

دانه‌های رازیانه شاید به غذای شما عطر و طعمی دلپذیر ببخشند، اما در کنار آن می‌توانند به کنترل اشتها هم کمک کنند.

مطالعه‌ای انجام شده روی  ۹ زن سالم نشان داد کسانی که در طول روز و قبل از وعده ناهار،  ۲۵۰ میلی‌لیتر چای تهیه شده با دو گرم دانه رازیانه نوشیده بودند، نسبت به کسانی که تنها از دارونما استفاده کردند کمتر  احساس گرسنگی کرده و در نتیجه در طول یک وعده غذایی ، کالری کمتری هم مصرف کردند.

آنتول که یکی از اجزای اصلی اسانس رازیانه است، ممکن است عامل اصلی این خصوصیت سرکوب کنندگی اشتهای گیاه رازیانه باشد. از طرف دیگر    مطالعه دیگری که روی  ۴۷ زن داوطلب انجام شد، نشان داد  مصرف عصاره رازیانه به مدت دوازده هفته  باعث می‌شود فرد کمی هم اضافه وزن پیدا کند. این گروه در مقایسه با افرادی که از دارونما استفاده کرده بودند، کمی وزن اضافه پیدا کرده و درعین حال کاهش اشتها را هم تجربه نکردند. به این ترتیب تحقیقات در این زمینه با نتایجی متفاوت و بعضا متناقض روبرو شده است و درنتیجه هنوز به مطالعات بیشتری احتیاج است تا بهتر با خواص بالقوه سرکوب کننده اشتهای رازیانه آشنا شویم.

رازیانه و کمک به حفظ سلامت قلب

خوردن رازیانه و همینطور استفاده از دانه‌های آن ممکن است به طرق مختلف برای سلامت قلب شما مفید باشد. شاید اصلی‌ترین دلیل این مسئله فیبر موجود در آن است که براساس تحقیقات انجام شده می‌تواند باعث کنترل برخی از عوامل اصلی بیماری‌های قلبی عروقی همچون کلسترول بالا شود.

رژیم غذایی سرشار از فیبر با کاهش خطر بروز بیماری‌های قلبی در ارتباط است. بررسی ۲۲ مطالعه انجام شده در این زمینه نشان داد مصرف فیبر بیشتر باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی می‌شود؛ درواقع به ازای هر هفت گرم فیبر اضافی که در طول روز مصرف می‌کنید، شانس ابتلای خود به بیماری‌های قلبی عروقی را تا ۹% کاهش می‌دهید که عدد قابل توجهی است.

رازیانه و دانه آن حاوی منیزیم، پتاسیم و کلسیم هم هستند که هرسه در حفظ سلامت قلب تأثیرگذار هستند. به‌عنوان مثال گنجاندن منابع غنی پتاسیم در رژیم غذایی می‌تواند به کاهش فشار خون بالا کمک کند که یکی از فاکتورهای خطر برای بیماران قلبی است.

رازیانه و خواص ضد سرطانی

به نظر می‌رسد رازیانه دارای خواص ضد سرطانی است؛ درواقع با وجود مجموعه‌ای گسترده از انواع ترکیبات قدرتمند گیاهی این مسئله چندان هم دور از ذهن نیست که مصرف رازیانه بتواند از بدن انسان در مقابل ابتلا به بیماری‌های مزمنی همچون انواع سرطان محافظت کند.

مطلب مرتبط:  از خواص بادرنجبویه چه می‌دانید؟

به‌عنوان مثال آنتول یکی از ترکیبات اصلی و فعال موجود در دانه رازیانه است که دارای خواص ضد سرطانی است. در جریان یک مطالعه در لوله آزمایش مشخص شد آنتول می‌تواند رشد سلولی را سرکوب کرده و آپوپتوز (apoptosis) یا مرگ برنامه ریزی شده سلولی را به ویژه در سلول‌های سرطان سینه القا کند. یعنی جلوی رشد و پخش شدن سلول‌های سرطانی را گرفته و باعث از بین رفت آن‌ها شود. یک مطالعه دیگر هم نشان داد عصاره رازیانه می‌تواند پخش شدن سلول‌های سرطانی را متوقف کرده و درعوض باعث مرگ آن‌ها شود. مطالعات حیوانی انجام شده هم تابه‌اینجا نشان دادند ممکن است بتوان از عصاره دانه رازیانه در جلوگیری از ابتلا به سرطان سینه و کبد استفاده کرد.

البته اگرچه تاکنون این نتایج امیدوارکننده بودند، اما قبل از آنکه بتوان از رازیانه یا عصاره آن به‌عنوان یک درمان جایگزین سرطان استفاده کرد، باید مطالعات انسانی بیشتری هم انجام شود تا صحت و سقم این ادعا به دقت بررسی شود.

فواید مصرف رازیانه در زنان شیرده

خواص بی‌نظیر رازیانه، خواصی ثابت شده است و به نظر می‌رسد این گیاه حتی برای زنانی که به نوزادان خود شیر می‌دهند هم مفید است؛ چرا که به افزایش ترشح شیر کمک می‌کند. به گزارش ۷۲۴پرس دات کام و براساس تحقیقات انجام شده مشخص شده است که باز هم ترکیبات آنتول در این زمینه نقش دارند. ترکیباتی همچون دیانتول (dianethole) و فوتوآنتول (photoanethole) که هردو مسئول این خاصیت ویژه رازیانه هستند.

رازیانه ممکن است در کنار افزایش تولید شیر، سطح هورمون پرولاکتین را هم افزایش دهد؛ هورمونی که باعث تولید شیر می‌شود. بااین‌حال مطالعات دیگری هم انجام شده که در آن‌ها نشانی از تأثیر رازیانه روی افزایش تولید شیر و درنتیجه وزن گرفتن نوزادان نیست. درمقابل شاهد گزارش عوارض جانبی منفی مثل  مشکلات تغذیه‌ای در نوزادانی هستیم که مادران‌شان در دوران شیردهی از چای و دمنوش حاوی رازیانه استفاده کرده بودند. بنابراین بهتر است زنان شیرده پیش از استفاده از رازیانه برای تحریک تولید شیر، حتما با پزشک معتمد خود مشورت کنند تا با خطرات احتمالی روبرو نشوند.

سایر مزایای بالقوه رازیانه چیست؟

خب به جز فوایدی که به اختصار در بالا ذکر شد، گیاه رازیانه و دانه‌های آن ممکن است به روش‌های زیر هم به بهبود سلامت عمومی بدن شما کمک کنند:

• رازیانه و خواص آنتی باکتریالی:

مطالعات انجام شده نشان دادند عصاره رازیانه ممکن است از رشد باکتری‌ها  و دیگر عوامل مضر جلوگیری کند که از آن جمله می‌توان به مخمرهایی همچون اشریشیا کلی (Escherichia coli)، استافیلوکوک‌   اورئوس (Staphylococcus   aureus) و کاندیدا آلبیکنس (Candida albicans) اشاره کرد.

• رازیانه و خاصیت ضد التهابی:

به نظر می‌رسد وجود آنتی اکسیدان‌های قوی موجود در رازیانه همچون ویتامین C و کوئرستین می‌تواند باعث کاهش التهاب و همینطور کاهش سطوح نشانگرهای التهابی شود.

• رازیانه و کمک به سلامت ذهن:

مطالعات نشان دادند عصاره رازیانه می‌تواند باعث کاهش مشکلاتی ذهنی همچون مشکلات مربوط به حافظه شود که با فرآیند پیری درارتباط هستند.

• رازیانه و کمک به کاهش و تسکین علائم یائسگی:

بررسی ده مطالعه انجام شده در این زمینه نشان داد که رازیانه می‌تواند تاحدی باعث بهبود عملکرد جنسی شده و مشکلات دوران یائسگی را در زنان تعدیل کند. مشکلاتی همچون گرگرفتگی، خشکی، درد و همینطور اختلالات مرتبط با چرخه خواب.

درنهایت باید به این نکته مهم توجه داشته باشید که در بسیاری از مطالعات انجام شده، از دوزهای غلیظ گیاه استفاده شده است و بعید است خوردن مقادیر کم رازیانه بتواند همان فواید را نصیب شما کند.

موارد احتیاطی

اگرچه مصرف متعادل رازیانه و دانه آن خطر چندانی ندارد، بااین‌حال برخی نگرانی‌ها در مورد مصرف عصاره غلیظ‌تر رازیانه یا مکمل‌های حاوی آن وجود دارد.

به‌عنوان مثال، رازیانه دارای خواص استروژنی بسیار قوی است؛ یعنی می‌تواند عملکردی همچون هورمون زنانه استروژن داشته باشد. این مسئله شاید باعث کمک به تخفیف مشکلات مرتبط با دوران یائسگی شود، اما درعین‌حال می‌تواند مشکلاتی را برای زنان باردار به وجود بیاورد. باتوجه به فعالیت شبه استروژنی آن، بیم آن می‌رود که مصرف گیاه باعث ایجاد اختلال در رشد و نمو جنین شود. براساس مطالعه انجام شده در این زمینه مشخص شد دوزهای بالای رازیانه می‌توانند اثراتی سمی روی سلول‌های جنین داشته باشند. بنابراین هرچند خوردن رازیانه و دانه آن بی‌خطر است، اما بهتر است زنان باردار از مصرف مکمل‌های حاوی رازیانه یا خوردن اسانس و عرق این گیاه خودداری کنند.

درکنار آن بهتر است بدانید رازیانه ممکن است با برخی از داروها از جمله قرص‌های استروژن و داروهای ضد سرطان تداخل دارویی داشته باشد. به‌همین خاطر بهتر است همیشه قبل از استفاده از دوزهای بالای مکمل، عصاره یا عرق رازیانه با پزشک معالج خود مشورت کنید.

سخن پایانی

هم پیازهای ترد و خوش عطر و طعم و هم دانه‌های معطر گیاه رازیانه، بسیار مغذی و مفید هستند. اضافه کردن آن‌ها به رژیم غذایی روزانه می‌تواند به سلامت قلب شما کمک کرده، شانس بروز التهاب و تورم را کاهش داده، اشتهای‌تان را کنترل کند و درنهایت حتی خواصی ضد سرطانی داشته باشد.

برای بهره‌مند شدن حداکثری از فواید فوق، بهتر است رازیانه و دانه آن را به شکل سالاد مصرف کنید، پودر دانه را داخل سوپ ریخته و از آن در تهیه انواع خورش و دیگر خوراک‌های همچون خوراک‌های دریایی استفاده کنید. بااین وجود مراقب باشید که جانب اعتدال را نگه دارید و در مصرف رازیانه هم مثل دیگر مواد خوراکی  میانه‌رو باشید.

درپایان امیدوارم از این همراهی با  ۷۲۴پرس دات کام لذت برده باشید. آیا شما هم از رازیانه برای برطرف کردن مشکلاتی همچون مشکلات گوارشی، قلبی یا  موارد دیگر استفاده می‌کنید؟ تجربه شما از مصرف رازیانه چیست؟ خوشحال می‌شویم نظرات و تجربه‌های خود را با ما و دیگر دوستان‌تان درمیان بگذارید، سپاس