از خواص شیرین بیان چه میدانید؟

به گزارش ۷۲۴پرس و به نقل از Healthline، امروزه ریشه شیرین بیان در سراسر اروپا، آسیا و به‌خصوص منطقه خاورمیانه کشت می‌شود؛  از این ریشه برای طعم بخشیدن به مواد خوراکی و حتی محصولات تهیه شده از تنباکو استفاده می‌شود. ریشه شیرین بیان سابقه استفاده طولانی دارد و در فرهنگ‌هایی همچون آشوری، مصری، چینی و هند باستان مورد توجه قرار داشته است.

در گذشته از این ریشه برای درمان انواع بیماری‌ها مثل بیماری‌های مرتبط با ریه، کبد، گردش خون و کلیه استفاده می‌شده است. اما امروزه شیرین بیان بیشتر به‌عنوان یک نوع مکمل غذایی برای درمان بیماری‌های مانند بیماری‌های دستگاه گوارش، تسکین دادن علائم یائسگی، سرفه و رفع عفونت‌های باکتریایی استفاده می‌شود. غرغره کرده شیرین بیان یا استفاده از قرص‌های آن به‌خصوص برای کاهش گلودردی که گاهی بعد از انجام اعمال جراحی مشاهده می‌شود، مرسوم هست.

از ریشه شیرین بیان چگونه استفاده می‌شد؟

در ابتدا بیایید ببینیم شیرین بیان چه سابقه‌ی تاریخی دارد. درواقع سابقه استفاده از شیرین بیان به‌عنوان دارو به مصر باستان برمی‌گردد. جایی که از ریشه این گیاه برای تهیه نوعی نوشیدنی شیرین استفاده می‌کنند که مخصوص استفاده فراعنه بود. از طرف دیگر در طب سنتی چین، خاورمیانه و همینطور یونان باستان هم از دیرباز از شیرین بیان برای رفع ناراحتی معده، کاهش التهاب و درمان مشکلات تنفسی فوقانی استفاده می‌شده است.

امروزه بسیاری از مردم از ریشه شیرین درمان به‌عنوان درمان مشکلاتی همچون بیماری سوزش سر دل، رفلاکس اسید معده، گرگرفتگی، سرفه و درمان انواع عفونت‌های باکتریایی و ویروسی استفاده می‌کنند. به این دلیل است که امروز شیرین بیان به صورت کپسول یا مکمل مایع هم دردسترس مردم قرار دارد.

مطلب مرتبط:  از خواص زنیان چه میدانید؟

به‌علاوه برخی از منابع مدعی هستند که استفاده از چای شیرین بیان می‌تواند باعث تسکین گلودرد شود. در برخی موارد دیگر ادعا می‌شود که ژل موضعی شیرین بیان می‌تواند برای برخی از مشکلات پوستی همچون آکنه یا اگزما هم مفید واقع شود. اما به جز مصارف درمانی همانطور که گفتیم از شیرین بیان برای طعم دادن به انواع خوراک  و نوشیدنی‌های استفاده می‌شود. اما شاید جالب باشد بدانید بسیاری از آبنبات‌های تهیه شده از شیرین بیان درواقع نه با خود ریشه شیرین بیان، بلکه با روغن انیسون که به شکل اسانس از گیاهی به همین نام گرفته می‌شود، طعم‌دار می‌شوند.

ترکیبات گیاهی شیرین بیان

درحالی که این گیاه دارای صدها ترکیب گیاهی گوناگون است، اما به نظر می‌رسد ترکیب فعال اصلی ریشه شیرین بیان ماده‌ای به نام گلیسیریزین (glycyrrhizin) است. این ترکیب مسئول اصلی طعم شیرین ریشه شیرین بیان و همینطور خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و همینطور ضد میکروبی آن است. بااین‌حال گلیسیریزین با بسیاری از اثرات نامطلوب ریشه شیرین بیان هم در ارتباط است؛ به‌همین خاط برخی از محصولات تهیه شده از این ریشه از محصولات دگلیسیریزه شده استفاده می‌کنند که در آن‌ها این ماده حذف شده است.

مزایای اصلی استفاده از شیرین بیان

به گزارش ۷۲۴پرس، تحقیقاتی که تاکنون روی خواص و اثرات درمانی ریشه شیرین بیان انجام شده، نوید بخش چندین مورد کاربرد دارویی است که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.

بهبود وضعیت پوست

ریشه شیرین بیان حاوی بیش از سیصد ترکیب مفید است که برخی از آن‌ها دارای اثرات ضد التهابی، ضد باکتریایی و همینطور ضد ویروسی قوی هستند. به صورت خاص مطالعات انجام شده آزمایشگاهی و همینطور حیوانی نشان از آن دارند که گلیسیریزین عمده‌ترین ترکیبی است که با مزایای ضد التهابی و ضد میکروبی در ارتباط است. به‌همین خاطر استفاده از عصاره ریشه شیرین بیان می‌تواند برای درمان انواع بیماری‌های پوستی مثل آکنه و اگزما مفید واقع شود.

در یک مطالعه دو هفته‌ای روی  ۶۰ فرد بزرگسال که با استفاده از ژل موضعی حاوی عصاره شیرین بیان درمان شدند، اثرات بیماری اگزما به صورت قابل توجهی بهبود پیدا کرد. اگرچه از این ژل می‌توان برای درمان آکنه هم استفاده کرد، ولی تحقیقات درمورد اثربخشی آن محدود بوده و نیازمند انجام مطالعات بیشتری هستیم تا بتوان با قاطعیت بیشتری در مورد این اثرات صحبت کرد.

استفاده از شیرین بیان برای رفع مشکلاتی همچون رفلاکس معده و همینطور سوءهاضمه

ممکن است استفاده از شیرین بیان بتواند به رفع مشکلاتی همچون رفلاکس اسید و سوءهاضمه کمک کند. البته از دیرباز استفاده از عصاره ریشه شیرین بیان برای تسکین علائم سوءهاضمه مثل بازگشت اسید از معده به مری، ناراحتی‌های معده و همینطور سوزش سر دل متداول بوده است.

درجریان یک مطالعه  ۳۰ روزه روی پنجاه فرد بزرگسال که از عوارض سوءهاضمه رنج می‌بردند مشخص شد که استفاده از عصاره ریشه شیرین بیان برای بهبود افراد مبتلا به مشکلات معده مؤثر است. به این ترتیب مصرف کپسول حاوی  ۷۵ میلی‌گرم شیرین بیان دوبار در روز در مقایسه با مصرف دارونما، تأثیراتی خوبی از خود نشان داد. عصاره شیرین بیان همچنین ممکن است علائم بیماری بازگشت اسید معده همچون رفلاکس اسید و سوزش سر دل را هم کاهش دهد.

برای اثبات این ادعا در جریان یک مطالعه هشت هفته‌ای روی  ۵۸ فرد بزرگسال مبتلا به این معضل، دوز پایینی از اسید گلیسیرتینیک در ترکیب با درمان استاندارد به کار برده شده که در مجموع منجر به بهبود قابل توجه علائم بیماران  شد. مطالعه دیگر روی  ۵۸ فرد بزرگسال مبتلا به مشکل ریفلاکس معده نشان داد که استفاده روزانه از ریشه شیرین بیان در یک دوره دو ساله، تأثیرات بهتر و بیشتری نسبت به مصرف آنتی اسیدهای رایج به همراه خواهد داشت. باوجود اینکه این نتایج تا همین‌جا هم امیدوارکننده هستند، اما برای تأیید دقیق این ادعا ما هنوز نیازمند انجام مطالعات انسانی در ابعاد وسیع‌تری هستیم.

شیرین بیان و کمک به درمان زخم معده

زخم‌های گوارشی در شمار زخم‌های دردناکی قرار دارند که قسمت‌هایی همچون قسمت تحتانی مری، معده یا روده کوچک را درگیر می‌کنند. آن‌ها معمولا در اثر التهاب ناشی  از آلودگی دستگاه گوارش به باکتری هلیکوباکتر پیلوری ایجاد می‌شوند.

به نظر می‌رسد عصاره ریشه شیرین بیان و گلیسیریزین موجود در آن به صورت مشخص، می‌تواند به درمان زخم معده هم کمک کند. مطالعه‌ای که روی موش‌های آزمایشگاهی انجام شد، نشان داد که دوزی  از عصاره شیرین بیان بهتر از یک عدد قرص امپرازول می‌تواند از بروز این زخم‌ها یا گسترده شدن آن‌ها جلوگیری به عمل آورد.

البته برای استفاده در درمان انسانی ما هنوز نیازمند انجام تحقیقات بیشتری هستیم اما یک مطالعه دو هفته‌ای روی ۱۲۰ فرد بزرگسال نشان داد مصرف عصاره شیرین بیان درکنار یک درمان استاندارد می‌تواند به شکلی قابل توجه حضور هلیکوباکتر پیلوری را کاهش دهد.

شیرین بیان و خواص ضد سرطانی

عصاره ریشه شیرین بیان به دلیل دارا بودن ترکیبات گیاهی متعدد با خواص آنتی اکسیدانی و همینطور ضد التهابی، برای محافظت در برابر ابتلا به انواع خاصی از سرطان مورد مطالعه قرار گرفته است.

به صورت مشخص شیرین بیان و ترکیبات آن با کند کردن رشد و نمو یا حتی جلوگیری از گسترش سلول‌های سرطانی   در جلوگیری از بروز یا درمان انواعی از سرطان همچون سرطان پوست، سینه، کولورکتال و پروستات مؤثر است. از آنجایی که این تحقیقات تنها به لوله آزمایش و تست حیوانی محدود است، اثرات واقعی آن روی سرطان‌های انسانی ناشناخته بوده و نیازمند انجام مطالعات بیشتر است.

بااین‌حال عصاره ریشه شیرین بیان می‌تواند به درمان موکوزیت دهان هم کمک کند؛ نوعی زخم‌های دهانی بسیار دردناک که معمولا در افراد مبتلا به سرطان دیده شده و به‌عنوان عارضه جانبی روش‌های درمانی همچون شیمی درمانی یا پرتو درمانی شناخته می‌شود. به گزارش ۷۲۴پرس، یک مطالعه دو هفته‌ای روی ۶۰ بزرگسال مبتلا به سرطان سر و گردن نشان داد که استفاده موضعی از شیرین بیان می‌توواند به همان اندازه درمان استاندارد برای رفع مشکل موکوزیت مؤثر واقع شود.

استفاده از شیرین بیان و بهبود شرایط تنفسی فوقانی

به دلیل اثرات ضدالتهابی و ضد میکروبی، عصاره ریشه شیرین بیان و همینطور چای آن ممکن است به بهبود شرایط تنفسی فوقانی کمک کند. به صورت مشخص مطالعات حیوانی انجام شده نشان دادند عصاره گلیسیریزین گرفته شده از ریشه شیرین بیان می‌تواند به تسکین آسم کمک کند. به‌خصوص زمانی که در کنار آن از روش‌های مدرن درمان این بیماری هم استفاده شود.

مطلب مرتبط:  آیا خواص ضد التهابی زردچوبه واقعیت دارد؟

درحالی که هنوز تحقیقات انسانی به شکلی گسترده‌تر انجام نشده و نیازمند انجام مطالعات دقیق‌ و همینطور طولانی مدت‌تری هستیم، اما مطالعات محدود نشان از این دارند که چای و عصاره شیرین بیان می‌تواند از بروز گلودرد استرپتوکوکی جلوگیری کرده و احتمال گلودرد ایجاد شده پس از عمل جراحی را هم محدود یا رفع کند. بااین‌حال همانگونه که گفتیم برای تأیید درستی این ادعا نیازمند انجام تحقیقات بیشتری هستیم.

احتمال تأثیرگذاشتن روی بروز حفره‌های دندانی

ریشه شیرین بیان می‌تواند به محافظت از دندان‌ها در برابر باکتری‌هایی که می‌توانند منجر به پوسیدگی  شوند، تأثیرگذار باشد.

یک مطالعه سه هفته‌ای روی ۶۶ کودک پیش دبستانی نشان داد استفاده از آبنبات بدون قند حاوی  ۱۵ میلی‌گرم ریشه شیرین بیان دو بار در  روز به مدت یک هفته می‌توان به شکلی قابل توجه تعداد باکتری‌های استرپتوکوک موتانس که عامل اصلی ایجاد حفره‌های دندانی هستند را کاهش داده و از این طریق احتمال بروز پوسیدگی دندان را پایین بیاورد.

مطالعات لوله آزمایش همچنین نشان داد عصاره ریشه شیرین بیان در محافظت کردن از سلامت دندان‌ها در مقابل باکتری‌های مسئول ایجاد پوسیدگی مؤثر است، بااین‌حال نیازمند انجام تحقیقات بیشتری  هستیم تا  میزان دوز بهینه برای بهره بردن از این خصوصیت  را مشخص کنیم.

سایر مزایای بالقوه مصرف عصاره ریشه شیرین بیان

به جز موارد فوق، به‌نظر می‌رسد استفاده از عصاره ریشه شیرین بیان برای برخی دیگر از وضعیت‌های سلامتی مفید است. از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کمک به بهبود دیابت: در جریان یک مطالعه  ۶۰ روزه روی موش‌های آزمایشگاهی مشخص شد مصرف روزانه عصاره شیرین بیان می‌تواند باعث بهبود قابل توجه سطح قند خون و سلامت کلیه‌ها شود. البته این اثر هنوز در تست انسانی مورد تأیید قرار نگرفته است.
• کاهش علائم یائسگی:  عصاره شیرین بیان به‌عنوان درمانی برای مشکل گرگرفتگی دوران یائسگی پیشنهاد می‌شود. بااین‌حال شواهد موجود در مورد اثربخشی آن هنوز محدود است.
• کاهش وزن: به نظر می‌رسد عصاره شیرین بیان به کاهش وزن کمک می‌کند. برخی از مطالعات انجام شده نشان دادند عصاره شیرین بیان می‌تواند باعث کاهش شاخص توده بدن (BMI) شده و از این طریق از کاهش وزن حمایت کنند. بااین‌حال مطالعات دیگر هنوز این تأثیر روی کاهش وزن را به اثبات نرسانده‌اند.
• کمک به درمان هپاتیت نوع C: یک مطالعه نشان داد افزودن گلیسیریزین به درمان استاندارد هپاتیت C می‌تواند به شکلی قابل توجه باعث کاهش انتشار ویروس شود. البته باوجود اینکه این نتایج دلگرم‌کننده هستند، اما هنوز روی انسان آزمایش و تأیید نشده‌اند.

دوز مصرفی و اشکال گوناگون عصاره ریشه شیرین بیان

از عصاره شیرین بیان می‌توان به‌عنوان مکمل استفاده کرد. این عصاره به اشکال گوناگونی همچون پودر، تنتور ژل موضعی و چای وجود دارد. خود ریشه شیرین بیان را هم می‌توان به صورت تازه یا خشک خریداری کرد.

مطلب مرتبط:  از خواص کندر چه میدانید؟

هم اکنون هیچ توصیه‌ای در مورد دوز استاندارد مصرف عصاره شیرین بیان وجود ندارد، بااین‌حال سازمان بهداشت جهانی و همینطور کمیته علمی غذای اروپا هر دو توصیه می‌کنند برای مصرف گلیسیریزین محدودیت حداکثر صد میلی‌گرم در روز رعایت شود. البته باید به این نکته توجه داشت کسانی که روزانه حجم بالایی از محصولات تهیه شده با شیرین بیان مصرف می‌کنند، ممکن است خیلی بیش از این مقدار را دریافت کنند.

علاوه براین از آنجایی که محصولات تهیه شده همیشه میزان گلیسیریزین موجود را نشان نمی‌دهند، نمی‌توان با اطمینان از مقدار مواد موجود در این محصولات صحبت کرد. درنتیجه مهم است که حتما به میزان دوز ایمن و مؤثر توجه شده و با پزشک معالج خود در این زمینه مشورت کنید. راه‌حل دیگری که می‌تواند این مشکل را رفع کند این است که به دنبال پودر یا کپسول حاوی شیرین بیان دگلسیریزینه باشید این نوع مکمل‌ها عوارض جانبی کمی دارند. البته از آنجایی که گلیسیریزین مسئول اصلی بسیاری از خواص شیرین بیان است، نمی‌توان مطمئن بود که محصولات فاقد گلسیریزین هم همان اثرات مثبت سلامتی را دارند یا خیر.

تداخل دارویی شیرین بیان

ریشه شیرین بیان با چندین داروی مختلف تداخل دارد که باید به این مسئله توجه کنید تا از خطرات احتمالی این مشکل درامان باشید. از جمله این داروها می‌توان به این موارد اشاره کرد:

• داروهای فشار خون
• رقیق کننده‌های خون
• داروهای کاهش دهنده کلسترول از جمله استاتین‌ها
• دیورتیک‌ یا داروهای ادرار آور
• داروهای ضد بارداری مبتنی برا استروژن
• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی

کلیه افرادی که از هر کدام از انواع داروهای فوق استفاده می‌کنند، باید از مصرف محصولات حاوی شیرین بیان اجتناب کرده یا با پزشک معالج خود دراین زمینه مشورت کنند تا دوز ایمن را به آن‌ها معرفی کند.

موارد منع مصرف شیرین بیان

در برخی از وضعیت‌ها مهم است که به میزان مصرف شیرین بیان توجه شود. به‌عنوان مثال در زمان بارداری یا شیردهی مصرف زیاد شیرین بیان به ویژه گلسیریزین آن می‌تواند روی رشد مغز کودک تأثیر منفی بگذارد. به گزارش ۷۲۴پرس دات کام، دریک مطالعه روی کودکان متولد شده از مادرانی که در طول دوران بارداری مقدار زیادی فرآورده‌های حاوی شیرین بیان مصرف کردند، مشخص شد  کودکان در معرض آسیب‌های مغزی قرار داشتند.

بنابراین بهتر است زنان باردار از مصرف این نوع مکمل‌ها اجتناب کرده و مصرف شیرین بیان را در غذا و نوشیدنی محدود کنند. باوجود اینکه این مسئله روی مادران شیرده بررسی نشده، ولی محض اطمینان توصیه می‌شود زنان شیرده هم از مصرف محصولات حاوی شیرین بیان پرهیز کنند.

علائم اوردوز با شیرین بیان

استفاده بیش از اندازه از شیرین بیان و محصولات تهیه شده از آن می‌تواند باعث تجمع گلیسریزین در بدن فرد شود. تحقیقات نشان دهنده آن هستند که سطوح بالای این ماده می‌تواند باعث افزایش غیرطبیعی هورمون استرس یا کورتیزول شود که باعث برهم خوردن تعادل سطح مایعات و الکترولیت بدن می‌شود.

درمجموع دوز زیاد از محصولات حاوی شیرین بیان می‌تواند باعث ایجاد چند علامت خطرناک شود، از جمله:

• سطح پایین پتاسیم
• بالا رفتن فشار خون
• ضعف عضلانی
• ریتم غیرطبیعی قلب

درموارد نادر حتی ممکن است شاهد مسمومیت با شیرین بیان باشیم که می‌تواند منجر به مشکلاتی همچون نارسایی کلیه، نارسایی احتقانی قلب یا تجمع بیشس از حد مایع در ریه (ادم ریوی) شود. بنابراین به افراد  مبتلا به فشار خون بالا، نارسایی احتقانی قلب، بیماری کلیوی یا سطوح پایین پتاسیم توصیه می‌شود از مصرف محصولات شیرین بیان حاوی گلیسیریزین خودداری کنند.

درپایان امیدوارم از این مرور و همراهی با ۷۲۴پرس دات کام لذت برده باشید. آیا شما هم تجربه استفاده از شیرین بیان یا محصولات حاوی عصاره ریشه آن را دارید؟ اگر پاسخ‌تان مثبت است آیا این محصولات به رفع مشکلات احتمالی سلامت شما کمک کردند یا خیر؟ فراموش نکنید نظرات و تجربیات خود را با ما و دیگر دوستان‌تان هم درمیان بگذارید. سپاس