از فواید مصرف مکمل های حاوی کلاژن چه میدانید؟

کلاژن (Collagen) دراصل شکل دهنده ساختاری است که استحکام اجزای درون بدن شما را فراهم کرده و نقش مهمی در نگه داشتن سلول‌های بدن در کنار هم دارد. کلاژن می‌تواند شکلی طبیعی داشته و بدن سنتز آن را برعهده داشته باشد یا می‌توان از انواع کلاژن هیدرولیز شده استفاده کرد که معمولا می‌توان آن را در انواع مکمل‌های حاوی کلاژن پیدا کرد.

کلاژن چیست؟

کلاژن فراوان‌ترین پروتئین موجود در بدن شما است. این پروتئین جز اصلی بافت همبند بوده که چندین بخش از بدن همچون تاندون، رباط، پوست و ماهیچه را تشکیل می‌دهد. کلاژن عملکردهای متعدد و مهم در بدن انسان دارد که از آن جمله می‌توان به شکل دادن به ساختار پوست و تقویت استخوان‌ها اشاره کرد.

بد نیست بدانید  ۲۸ نوع مختلف کلاژن وجود دارد که دراینجا ما به چهار نوع از رایج‌ترین انواع آن اشاره می‌کنیم:

• نوع I:  نوع یک که شایع‌ترین نوع کلاژن است که در تمام انواع بافت همبند یافت می‌شود.
• نوع ll: نوع دو که در مفاصل و دیسک‌های بین مهره‌ای وجود دارد. یعنی همان بالشتک‌هایی که به عنوان ضربه گیر ستون فقرات شما عمل می‌کنند.
• نوع lll: نوع سوم جزء اصلی فیبرهای شبکه‌ای است که در پوست و  عروق خونی شما یافت می‌شود.
• نوع lV: نوع چهار جزئی از کلیه‌ها، گوش داخلی و عدسی چشم است.

درسال‌های اخیر شاهد تولید مکمل‌های حاوی کلاژن هستیم که بیشتر آن‌ها به شکل هیدرولیز تهیه می‌شوند. به‌این معنی که کلاژن تجزیه شده است تا جذب آن به‌وسیله بدن به شکل آسان‌تر انجام شود. این نوع مکمل‌ها عمدتا به شکل پودر آماده می‌شوند، هرچند انواع مکمل کپسولی هم وجود دارد. نوع کلاژن موجود در مکمل‌ها هم تفاوت دارد و برخی حتی ممکن است حاوی چندین نوع مختلف باشند. هرچند که در مجموع حداکثر از پنج نوع کلاژن مختلف در  تهیه مکمل استفاده می‌شود.

غذاهای حاوی کلاژن

غذاهای حاوی ژلاتین همچون آبگوشت تهیه شده از استخوان، حاوی کلاژن است. ژلاتین ماده‌ای پروتئینی است که پس از پخته شدن از کلاژن به دست می‌آید. همانگونه که گفتیم کلاژن در بافت همبند حیوانات یافت می‌شود؛ پس مواد غذایی همچون پوست مرغ، گوشت گاو و ماهی منابع خوبی از کلاژن هستند.

مطلب مرتبط: مرور منابع غذایی تأمین کننده کلاژن مورد نیاز بدن

وجود ویتامین C برای سنتز کلاژن ضروری است؛ بنابراین مهم است که غذاهای غنی از این نوع ویتامین همچون مرکبات، کلم بروکلی و فلفل دلمه‌ای را در برنامه غذایی روزانه خود بگنجانید. به گزارش ۷۲۴پرس، آنزیم‌های گوارشی کلاژن موجود در مواد غذایی را به انواع اسیدهای آمینه و پپتیدهای جداگانه تجزیه می‌کنند. بااین‌وجود کلاژن موجود در مکمل‌ها اغلب از قبل تجزیه یا هیدرولیز شده است؛ پس جذب آن به شکل مؤثری انجام می‌شود.

اما کلاژن چه خواصی دارد و چطور می‌تواند روی سلامت عمومی بدن ما اثرگذار باشد.

مصرف کلاژن ممکن است به سلامت پوست کمک کند

حتما شما هم از این موضوع آگاه هستید که کلاژن یکی از اجزای کلیدی بافت پوست شما است. به‌همین‌خاطر  است که کلاژن باعث تقویت پوست و همچنین بهبود خاصیت ارتجاعی آن شده و پوست شما را آبرسانی می‌کند. اما متأسفانه با افزایش سن، بدن شما کلاژن کمتری تولید می‌کند که این امر منجر به خشکی پوست و در نتیجه ایجاد چین و چروک می‌شود. بااین‌حال چندین بررسی نشان از آن دارند که پپتیدهای کلاژن یا مکمل‌های حاوی کلاژن می‌توانند   با ایجاد چین و چروک و خشکی پوست مقابله کرده و روند پیری پوست را کند کنند.

مطلب مرتبط:  ۶ نکته ضد پیری که زیبایی روزمره شما را متحول می‌کند

به گزارش ۷۲۴پرس دات کام، در جریان یازده مطالعه گوناگون که عمدتا روی زنان متمرکز بودند مشخص شد که مصرف ۳ الی ده گرم کلاژن در طول روز به مدت تقریبی  ۷۰ روز می‌تواند باعث بهبود خاصیت ارتجاعی پوست شده و پوست را به خوبی هیدراته کند.  این مکمل‌ها همچنین ممکن است باعث تحریک بدن شده تا ساخت کلاژن را به صورت طبیعی و خودبخودی از سر بگیرد. به‌علاوه مصرف مکمل‌های حاوی کلاژن می‌تواند روی تولید دیگر پروتئین‌های مفید برای پوست هم اثرگذار باشد که از جمله آن‌ها می‌توان به الاستین و فیبریلین اشاره کرد. از طرف دیگر ادعاهایی هم مطرح شده که معتقد هستند مصرف مکمل‌های کلاژن به جلوگیری از آکنه و دیگر بیماری‌های پوستی کمک می‌کنند؛ هرچند هنوز این ادعا به‌وسیله شواهد علمی معتبر تأیید نشده است.

کلاژن و کمک به کاهش درد مفاصل

کلاژن می‌تواند به حفظ یکپارچگی غضروف کمک کند؛ یعنی همان بافت لاستیک مانندی که از مفاصل شما محافظت می‌کند. همانطور که با افزایش سن میزان کلاژن تولید شده بدن کاهش پیدا می‌کند، شاهد افزایش خطر ابتلا به اختلالات دژنراتیو مفصلی همچون بروز بیماری آرتروز هستیم. برهمین اساس مطالعاتی در این زمینه انجام شده است که برخی از آن‌ها نشان از آن دارند که مصرف مکمل‌های حاوی کلاژن ممکن است بتواند به بهبود علائم بیماری‌ استئوآرتریت و همینطور کاهش درد مفاصل کمک کند.

مطلب مرتبط: غذاهای ممنوعه برای افراد مبتلا به التهاب مفاصل یا آرتریت

مروری برنتایج به دست آمده از پنج مطالعه که روی بیش از پانصد فرد مبتلا به بیماری استئوآرتریت انجام شده‌اند نشان از آن دارد که مصرف روزانه ده دگرم کلاژن به مدت تقریبی سه هفته می‌تواند منجر به بهبود قابل توجهی در سفتی مفاصل و همینطور کاهش درد مفاصل شود. اگر با شنیدن این خبر تمایل پیدا کردید از مکمل‌های حاوی کلاژن برای بهبود مشکل و درد مفاصل خود بهره ببرید، بهتر است بدانید تحقیقات انجام شده نشان دادند که مصرف ده گرم کلاژن به صورت روزانه  می‌تواند به این مسئله کمک کند.

شاید مصرف کلاژن بتواند جلوی تحلیل رفتن بافت استخوانی را بگیرد

استخوان‌های بدن شما عمدتا از کلاژن ساخته شده‌اند که باعث استحکام ساختار آن‌ها شده است. همانطور که پیش‌تر هم اشاره کردیم، افزایش سن باعث کاهش تولید کلاژن در بدن می‌شود و شاید به‌همین خاطر است که افزایش سن با کاهش توده استخوانی بدن هم همراه است. چنین وضعیتی می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی همچون پوکی استخوان شود که با کاهش تراکم بافت استخوان و درنتیجه بالا رفتن خطر شکستی استخوان همراه است.

مطالعات نشان می‌دهند مصرف مکمل‌ کلاژن می‌تواند به مهار فرآیند تجزیه استخوان که عامل بروز پوکی استخوان است، کمک کند. درهمین رابطه مطالعه‌ای دوازده‌ماهه انجام شد که طی آن روزانه به بخشی از زنان داوطلب شرکت در این بررسی یک مکمل حاوی کلسیم به همراه پنج گرم کلاژن می‌دادند؛ درحالی که گروهی دیگر این مکمل کلسیم را بدون کلاژن دریافت می‌کردند. درپایان مطالعه مشخص شد سطح پروتئین‌های درگیر در تجزیه استخوان در خون کسانی که مکمل کلسیم و کلاژن مصرف می‌کردند به میزان قابل توجهی پایین‌تر از گروهی است که تنها مکمل کلسیم مصرف کرده بودند.

مطلب مرتبط:  یازده گام مؤثر برای افزایش تراکم استخوان

درمطالعه دیگری که روی  ۶۶ داوطلب زن انجام شد که روزانه پنج گرم کلاژن را به مدت دوازده ماه مصرف کرده بودند، نتایج مشابهی را نشان داد. به‌این معنی که این افراد در مقایسه با افرادی که کلاژن مصرف نکرده بودند تا هفت درصد  افزایش بیشتری در تراکم بافت استخوانی بدن را شاهد بودند. BMD یا سنجش تراکم استخوان معیاری برای اندازه‌گیری تراکم مواد معدنی همچون کلسیم در بافت استخوانی شما است. اگر عدد به دست آمده پایین باشد به این‌معنی است که استخوان‌های شما ضعیف بوده و در خطر ابتلا به پوکی استخون قرار دارید. به‌همین خاطر شاید مصرف کلاژن بتواند از بروز چنین وضعیتی جلوگیری کند. هرچند توجه داشته باشید اگرچه در شرایط کنونی این نتایج دلگرم کننده است، اما برای اطمینان بیشتر لازم است مطالعات انسانی بیشتری در این زمینه انجام شود.

استفاده از اینگونه مکمل‌ها می‌تواند باعث افزایش بافت توده عضلانی بدن می‌شود

کلاژن به‌عنوان فراوان‌ترین نوع پروتئین در بدن، جزئی مهم از بافت ماهیچه‌های اسکلتی بدن است. مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که مکمل‌های حاوی کلاژن به افزایش توده عضلانی به ویژه در افراد مبتلا به سارکوپنی (کم‌ماهیچگی) کمک فراوانی می‌کند. سندرمی که سالمندان را درگیر خود کرده و با افزایش سن باعث از دست رفتن بافت توده عضلانی بدن  می‌شود.

به گزارش 724press.com، در طول یک مطالعه ۱۲ هفته‌ای، محققان ۲۷  فرد مبتلا به  این بیماری را مورد بررسی قرار داده و روزانه به هر کدام از آن‌ها پانزده گرم کلاژن می‌دادند، درحالی‌که هر فرد باید در یک برنامه ورزشی روزانه هم شرکت می‌کرد. آن‌ها این گروه را با مردانی که بدون مصرف کلاژن، ورزش می‌کردن را مقایسه کرده و دریافتند که شرکت‌کنندگان در این آزمایش هم به صورت قابل توجهی توده عضلانی بیشتری به دست آوردند و هم قدرت بدنی آن‌ها بهبود قابل توجهی پیدا کرد. برهمین اساس است که محققان پیشنهاد کرده‌اند که مصرف مکمل‌های حاوی کلاژن ممکن است به سنتز پروتئین‌های ماهیچه‌ای همچون کراتین کمک و آن را تقویت می‌کند و درکنار آن پس از انجام فعالیت‌های ورزشی باعث رشد بافت عضلانی بدن فرد می‌شود.

بااین‌حال پروتئین کلاژن برای ساخت عضله یا تقویت قوای جسمانی بدن شاید مؤثرتر از مصرف پروتئین آب پنیر نباشد. این به‌این‌خاطر است که برخلاف پروتئین موجود در آب پنیر، کلاژن دارای اسیدهای آمینه ضروری کمی است؛ به ویژه اسید آمینه لوسین که نقشی کلیدی در ساخت عضله دارد. به‌همین خاطر ما نیازمند انجام تحقیقات بیشتری هستیم تا بهتر با پتانسیل کلاژن برای افزایش توده عضلانی آشنا شویم.

استفاده از مکمل حاوی کلاژن و کمک به تقویت سلامت قلب

محققان این نظریه را مطرح کردند که شاید مصرف مکمل حاوی کلاژن بتواند به کاهش خطر بیماری‌های قلبی کمک کند. کلاژن از نظر ساختاری برای شریان‌ها یعنی رگ‌هایی که خون را از قلب به دیگر اندام‌های بدن می‌رسانند، اهمیت فراوانی دارد. بدون وجود مقادیر کافی کلاژن، شریان ممکن است انعطاف‌پذیری و خاصیت کشسانی کمتری داشته باشد که این مسئله می‌تواند منجر به آترواسکلروز شود. بیماری که با تنگی عروق خونی همراه است و به بروز وضعیت‌های حادی همچون حمله قلبی و سکته مغزی کمک می‌کند.

درجریان یک مطالعه  ۶ ماهه روی  ۳۱ فرد بزرگسال سالم که روزانه  ۱۶ گرم کلاژن مصرف می‌کردند مشخص شد که استفاده از کلاژن باعث کاهش قابل توجهی در میزان سفتی شریان‌ها  شده است. به‌علاوه سطح کلسترول خوب یا HDL آنها به صورت متوسط تا 6% افزایش نشان داد. این نوع کلسترول یکی از عوامل مهم در کاهش ریسک بروز بیماری قلبی و تصلب شرایین است. بااین‌حال برای تأیید این ویژگی نیازمند انجام تحقیقات بیشتری هستیم تا ثابت شود که مصرف کلاژن می‌تواند ضامن حفظ سلامت قلب باشد.

البته خواصی که در بالا به آن‌ها اشاره شد تنها مزایای سلامتی مورد اشاره درمورد مکمل‌های حاوی کلاژن نیست و ممکن است بتوان به موارد دیگری از این دست هم اشاره کرد که تابه‌حال مطالعات خاصی در مورد آنها انجام نشده است. از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مو و ناخن: مصرف کلاژن ممکن است به جلوگیری از شکنندگی ناخن کمک و باعث استحکام ناخن شود.  کلاژن همچنین می‌تواند به رشد مو و ناخن کمک کند.
• سلامت روده: اگرچه هنوز شواهد علمی چندانی برای تأیید صحت این ادعا وجود ندارد، اما برخی پزشکان ادعا می‌کنند مصرف مکمل‌های حاوی کلاژن می‌تواند به بهود سندرم نفوذپزیری روده یا سندرم «روده نشتی» کمک کند.
• سلامت مغز: هنوز هیچ مطالعه‌ای براین اساس انجام نشده است که آیا مکمل‌های حاوی کلاژن روی سلامت مغز هم اثرگذار هستند یا خیر. بااین‌حال برخی افراد ادعا می‌کنند مصرف این نوع مکمل‌ها باعث بهبود خلق‌وخو و کاهش علائم اضطراب می‌شوند.
• کاهش وزن: طرفدارن این نظریه باور دارند مصرف مکمل حاوی کلاژن می‌تواند باعث بالا رفتن متابولیسم  بدن و درنتیجه کاهش وزن شود. ادعایی که تأیید آن نیازمند انجام بررسی‌های بیشتر است.

درمجموع این موارد هم چشم‌انداز روشنی پیش روی ما قرار می‌دهند ولی همانطور که اشاره شد برای مشخص کردن صحت و سقم هرکدام از آن‌ها، به انجام بررسی و مطالعات تکمیلی نیاز است تا بتوان با قطعیت بیشتری در مورد هرکدام از آنها صحبت کرد.

مضرات و عوارض جانبی مصرف مکمل‌های حاوی کلاژن

هر ماده‌ای در کنار فواید خود، مضراتی هم دارد که آگاهی در مورد آن‌ها می‌تواند از بروز مشکلات احتمالی جلوگیی کند. مکمل‌های کلاژن هم از این قاعده مستثنی نیستند؛ هرچند که تحمل‌پذیری خوبی داشته و در مجموع مصرف آن‌ها با عوارض جانبی معدودی همراه بوده است.

بااین‌حال برخی از مکمل‌ها از مواد غذایی رایجی همچون ماهی، صدف یا تخم مرغ تهیه شده‌اند که در ذات جزو غذاهای آلرژن و حساسیت‌زا هستند. به‌همین خاطر ممکن است افرادی که به این نوع غذاها حساسیت دارند، هنگام مصرف این نوع مکمل‌ها هم دچار مشکلاتی شوند. پس باید جانب احتیاط را در این زمینه رعایت کنند.

برخی از افراد هم هنگام مصرف مکمل‌های حاوی کلاژن حالت‌هایی همچون نفخ و تهوع را تجربه می‌کنند که به نظر نمی‌رسد ارتباط مستقیمی با مکمل داشته باشد. به‌علاوه مکمل حاوی کلاژن ممکن است باعث بروز مشکلات و عوارض جانبی گوارشی همچون سوزش معده و احساس سیری شود. بااین‌حال به نظر می‌رسد این مکمل‌های در مجموع بی‌خطر بوده و برای اکثر افراد مشکلی به وجود نمی‌آورند.

چقدر طول می‌کشد تا فرد مصرف کننده، به نتیجه دلخواه برسد؟

باید به این نکته توجه داشته باشید که چرخه کلاژن در بدن یک فرآیند کند و آهسته است، به‌همین خاطر صرف‌نظر از هدفی که از مصرف این نوع مکمل‌ها دارید، دست کم باید هشت هفته صبر کنید تا نتایج قابل قبولی را در این زمینه مشاهده کنید.

بیشتر مطالعات انجام شده هم دست کم هشت هفته زمان برای ارزیابی اثرات کلاژن روی بهبود سلامت پوست یا تسکین درد مفاصل در نظر گرفته‌اند. حتی مطالعات دیگر دوره‌های طولانی‌تری را به این بررسی‌ها اختصاص داده و به‌عنوان مثال برای بررسی اثر کلاژن روی سلامت استخوان بازه‌ای دوازده‌ماهه مشخص کردند. درمجموع شما باید بسیار صبور بوده و خیلی سریع منتظر وقوع معجزه و برطرف شدن همه مشکلات سلامتی خود نباشید.

مواد جایگزین کلاژن

ازآنجایی که ترکیب اسید آمینه کلاژن با دیگر پروتئین‌ها تفاوت دارد، پس پیدا کردن جایگزینی برای آن کاری بسیار سخت بوده و نتایج محدودی به‌دنبال دارد. درحال حاضر هیچ مکمل کلاژن گیاهی وجود ندارد. بااین‌وجود شما می‌توانید مکمل‌هایی را تهیه کنید که حاوی اسید آمینه‌های اولیه درگیر در سنتژ کلاژن همچون گلیسین، لیسین و پرولین باشند. برخی از مکمل‌ها این اسیدهای آمینه را از منابع گیاهی تأمین می‌کنند؛ درنتیجه این نوع فرآورده برای گیاه‌خوران و کسانی که از رژیم‌های گیاه‌خواری تبعیت می‌کنند، مناسب است.

مطلب مرتبط:  خواص آب برنج برای تقویت زیبایی پوست

از طرف دیگر برخی مکمل‌ها ممکن است حاوی ویتامین C و اسید هیالورونیک هم باشند که برای بهبود سلامت بافت‌های بدن مفید و آنها را به خوبی آبرسانی می‌کنند. کراتین دیگر جایگزین خوب برای کلاژن است که پروتئین ساختاری مهم درگیر در بافت مو، ناخن و پوست است. البته کراتین ماده‌ای با منشأ گیاهی نیست؛ چون از اجزای بدن حیوانات مختلف همچون پر، پشم و شاخ حیوانات به دست می‌آید.

سخن پایانی

درمجموع مکمل‌های حاوی کلاژن دارای فواید سلامتی گوناگون در کنار آن خطرات شناخته شده بسیار کمی هستند. این نوع مکمل باعث تقویت بافت عضلانی بدن شده و از تحلیل رفتن استخوان‌ها جلوگیری می‌کنند. درد مفاصل را بهبود بخشید و به سلامت پوست  کمک می‌کنند، به‌این معنی که از بروز چین و چروک و خشکی پوست جلوگیری می‌کنند.

آیا شما مصرف مکمل‌های حاوی کلاژن را در برنامه غذایی روزانه خود گنجانده‌اید؟ اگر پاسخ‌تان مثبت است، آیا مصرف این نوع مکمل‌ها باعث بهبود سلامت عمومی شما شده است؟ خوشحال می‌شویم  تجربیات خود را با ما در ۷۲۴پرس دات کام هم درمیان بگذارید.