هر چند که سایتهای هستهای در زمان خود عملکرد مخفیانهای دارند، اما با گذر زمان و تعطیلی آنها، محل این آزمایشها برای عموم محرز شد و امکان بازدید از بعضی از آنها فراهم است.
دوران اتمی از ۱۶ ژوئیه ۱۹۴۵ آغاز شد. در این زمان طی پروژهای در منهتن، اولین آزمایش موفقیتآمیز سلاحهای هستهای در بیابان نیومکزیکو صورت گرفت. کمتر از یک ماه بعد، بمب اتمی بر سر ساکنان هیروشیما و ناکازاکی فرود آمد. پس از امضای پیمان منع آزمایشهای هستهای در سال ۱۹۹۶، بیش از ۲۰۰۰ آزمایش هستهای در جزایر و بیابانهای دور افتادهی سراسر جهان صورت گرفت که اکثر آنها در ایالات متحده و اتحادیهی جماهیر شوروی به منظور آمادگی در جنگ احتمالی هستهای بود.
هر چند که این جنگ سرد، هنوز به جنگ گرم تبدیل نشده است، اما این فصل از تاریخ همچنان در جایگاه متهم بسیاری از نابهسامانیها قرار دارد. در ادامه به هفت سایت آزمایش هستهای اشاره خواهیم کرد که میتوان از آنها بازدید داشت.
ترینیتی (Trinity) - زادگاه عصر اتم
ساکورو، نیومکزیکو
در ۱۶ جولای سال ۱۹۴۵ در اعماق بیابانهای نیومکزیکو، عصر اتم متولد شد. در این میان "ترینیتی" اسم رمزی برای انفجار اولین ابزار هستهای به نام "The Gadget" بود. سه هفتهی بعد بمب "مرد چاق" (Fat Man) در ناکازاکی منفجر شد و یک بدنامی ابدی در تاریخ از خود به یادگار گذاشت.
هر چند که احتمالا ارتش ایالات متحده هم آینده نگری و درک کاملی نسبت به اثرات طولانی مدت تخریب ۱۳ پاوند پلوتونیوم نداشت، اما میدانست که در اولین انفجار چه فجایعی به بار خواهد آمد. به طوری که درختان ۶۰۰ فوتی پس از بارش این حملات محو شدند، از شدت دمای بالا ماسه به شیشه تبدیل شد و پنجرهها از فاصلهی ۱۲۰ مایلی منفجر شدند. به طور معمول، بازدید از صحنههای متروک از انفجار ترینیتی در اولین شنبهی ماه آوریل هر سال برای عموم آزاد است.
دهانهی هستهای گنبد بتنی
جزایر مارشال
در دوران جنگ سرد بود که جزایر و جزایر مرجانی واقع در اقیانوس آرام جنوبی در بیش از ۱۰۰ آزمایش هستهای توسط ارتش ایالات متحده در طول جنگ سرد استفاده شد. در اوخر دههی ۱۹۷۰ بود که دولت آمریکا تلاش کرد بقایای به جا مانده از مواد رادیواکتیو حاصل از این انفجارها را پاکسازی کند. به این منظور ۱۱۱۰۰۰ یارد مکعب از خاک حفر شد و آن را در دهانهای به عرض ۳۵۰ فوت در جزیرهی رونیت (Runit) دفن کردند. این بقایا ناشی از آزمایشی اتمی با نام رمز "کاکتوس" (Cactus) بودند. سه سال بعد با صرف هزینهی یک چهارم میلیارد دلار، یک گنبد بتنی بر روی این دهانه ساخته شد. با وجود علایم هشداردهنده برای بازدیدکنندگان، خطر ریزش زمین به علت لگدهای وارده به گنبد کاکتوس وجود دارد.
سمیپالاتینسک، سایت اصلی آزمایشهای اتحادیه جماهیر شوروی
سمیی، قزاقستان
سایت اتمی پلیگون در شووری سابق واقع بوده و نزدیک شهر سمیپالاتینسک (که امروزه به نام سمیی شناخته میشود) قرار دارد. در مجموع، ۴۵۶ آزمایش هستهای بین سالهای ۱۹۴۹ و ۱۹۸۹ در ۳۴۰ فضای زیرزمینی و ۱۱۶ فضای باز صورت گرفته است. تعداد انفجارهای هستهای در سمیپالاتینسک به بیش از ۲۵۰۰ بمب هیروشیما میرسد. پر شدن تعداد زیادی از دهانهها با آب، شهادت به وجود این آزمایشها میدهد.
از آنجا که این سایت در نزدیکی یک شهر بزرگ قرار دارد، میتوان آن را از وحشتنتاکترین میراثهای جنگ سرد برشمرد؛ چرا که اتحادیهی جماهیر شوروی بمبهای هستهای خود را در منطقهای غیر نظامی آزمایش کرده است. ارتش شوروی، این آزمایشهای هستهای را بدون توجه به اثرات بهداشتی آن بر روی ۲۰۰,۰۰۰ شهروند منطقهی سمیپالاتینسک بدون هیچ گونه هشداری انجام داد. پس از اولین آزمایشها، ساکنان متوجه اثرات وحشتناک این وقایع شدند و در نهایت این سایت در سال ۱۹۸۹ تعطیل شد. این سایت توانسته است که بیش از ۱۸,۰۰۰ کیلومتر مربع از مساحت پیرامون خود را به شدت آلوده کند. با این وجود، مردمی هستند که همچنان در این منطقه زندگی میکنند.
بمب تزار - بزرگترین سلاح هستهای آزمایشی
نوایا زملیا، روسیه
در نگاه اول، نمای نوایا زملیا (به معنای شهر جدید) هیچ چشم انداز جذاب و خاصی از خود نشان نمیدهد. با این وجود این مکان دور افتاده و کم جمعیت، در سال ۱۹۵۴ به عنوان سایتی برای آزمایشهای هستهای انتخاب شده بود و در طی ۳۵ سال ۲۲۴ انفجار هستهای -شامل انفجار بمب تزار به عنوان بزرگترین انفجار هستهای جهان- صورت گرفت. امروزه، این جزیره هنوز هم حالت یک پایگاه نظامی را دارد؛ هر چند که کشتیهای مسافرتی به بخش جنوبی این مجمع الجزایر رفت و آمدهای مکرر دارند.
بقا شهر اتمی
نوادا
در سال ۱۹۵۵ بود که ۱۴ انفجار ناشی از آزمایش هستهای به نام "عملیات فنجان چای" (Operation Teacup) در صحرای "یوکا فلت" (Yucca Flat) به وقوع پیوست. به یادماندنیترین بخش این آزمایشها، ساختمانها و سازههایی است که به عمد ساخته شدهاند تا تست ضربه و اثرات انفجار بر روی آنها بررسی شود. جعلیترین بخش این این شهر، ساکنان آن هستند. در دههی ۱۹۵۰ بود که خانوادهی مانکن شکلی در این خانهها قرار گرفتند تا شجاعانه به زندگی روزمرهی خود ادامه دهند و در عین حال تماشاگر انفجارهای هستهای باشند!
آتول بیکینی - زادگاه گودزیلا
جزایر مارشال
این منطقه در نیمه راه بین هاوایی و استرالیا واقع شده است. هنگامی که ایالات متحده این بخش را در سال ۱۹۴۶ تحت سلطهی خود قرار داد، ساکنان آن را مجبور به تخلیه کرد و در طی ۱۲ سال ۲۳ بمباران اتمی در این منطقه فرود آورد و آن را غیر قابل سکونت ساخت.
در اولین آزمایش عملی که یک بمب هیدروژنی در بیکینی منفجر شد، ۲۳ نفر از اعضای یک خدمهی قایق ماهیگیری ژاپنی که ظاهرا فاصلهی امنی تا انفجار داشتند را آلوده کرد که همین ماجرا باعث افشای یک رسوایی شد. در نهایت این منطقه توانست الهامبخش ساخت فیلمی چون گودزیلا شود. به اینترتیب که هیولایی از مواد رادیواکتیو شکل میگیرد تا از آمریکا به ژاپن حمله کند. متاسفانه با وجود زیباییهای فوقالعادهی این منطقه، امکان بهرهمندی از طبیعت آن وجود ندارد.
برج برن (BREN) در نوادا
نای (Nye)، نوادا
در سال ۱۹۶۲، دکلی به ارتفاع ۱۵۲۷ فوت در یوکا فلت ساخته شد. ارتفاع این دکل تقریبا مشابه ارتفاع بمب پرتابی در هیروشیما بود و به منظور شبیهسازی اشعههای ناشی از بمب طراحی شده.
در ساخت این دکل از ۵۱ قطعهی ۳۰ فوتی فولاد استفاده گردید که همین امر باعث شد تا ارتفاع آن بلندتر از ساختمان امپایر استیت باشد. با وجود ابعاد بسیار بالای برج، اجزای آن به منطقهی دیگری منتقل شد تا برای اندازهگیریهای اثرات تابشی مورد استفاده قرار گیرد. این جابه جایی به دنبال معاهدهی منع آزمایشهای اتمی صورت گرفت که به آزمایشهای هستهای در فضای باز پایان داد.
اسکار
#آشپزی
#خراسان جنوبی