پناهی برای سگ‌های ولگرد یا پایانی بر یک آسیب شهری

به گزارش ۷۲۴پرس، زندگی شهری دستخوش اتفاقات بسیاری است؛ اما در میان همه این اتفاقات امنیت، شاید بزرگ‌ترین خواسته و بیشترین درخواست باشد. سگ‌هایی که گاه تکی و گاه گله‌ای در محیط‌های مسکونی با آن‌ها مواجه می‌شویم و تعدادشان روزبه‌روز بیشتر می‌شود، امنیت و سلامت را از ما دور می‌سازد.

 این در حالی است که در کشور ما دو گانه‌ای مطرح شده است که یا باید از طریق نهادهایی همچون شهرداری، شاهد کشتار سگ‌های ولگرد باشیم و یا اینکه مردم باید با تحمل خطرات زندگی در کنار این موجودات، مانع از کشتار آنها باشند. بااین‌وجود اقداماتی مانند هدفمندسازی شبکه مردمی غذارسانی به سگ‌های ولگرد و ایجاد مراکز عقیم‌سازی و نگهداری از سگ‌های ولگرد می‌تواند راهکار حل این معضل باشد. گزینه‌ای که با کنترل جمعیت آن‌ها، حق حیات را از این مخلوقات خدا نمی‌گیرد و چهره مناطق مسکونی را از خطر سگ‌های ولگرد پاک می‌کند.

هنوز صدای کودکانی که در مسیر مدرسه طعمه سگ‌های ولگرد شهری شده‌اند، به گوش می‌رسد، صدایی که انگار قرار نیست در میان دوگانه رفتارها خاموش شود. چه باید کرد؟ چگونه آگاهی را افزایش باید داد و آیا راه‌حلی وجود دارد و از طرفی با وجود راه‌حل آیا زیرساخت لازم برای زندگی مسالمت‌آمیز سگ‌ها وجود دارد؟ 

حیوان گزیدگی در استان؛ بیش از میانگین کشوری 

مجید شایسته، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری ۷۲۴ پرس گفت: «سال گذشته در استان خراسان جنوبی ۳۹۳۷ مورد حیوان گزیدگی بروز کرده و بیشترین گزش مربوط به سگ با تعداد ۱۸۴۱ و سپس گربه با تعداد ۱۳۷۰ مورد بوده است».

وی افزود: «اگر میزان بروز حیوان گزیدگی در صدهزار نفر در نظر گرفته شود در طی سال قبل بروز کشوری حیوان گزیدگی ۳۷۷ مورد و در استان ۴۵۵ بوده است که علت افزایش آن افزایش جلسات آموزشی پیشگیری از هاری و افزایش حساسیت عموم مردم در جدی‌گرفتن تمامی موارد حیوان گزیدگی بوده است».

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند ادامه داد: «اقدامات پیشگیرانه که درمورد پیشگیری و کنترل هاری بایستی توسط مردم انجام شود ارتقای سطح آگاهی در پیشگیری از گزیده شدن توسط حیوانات وحشی و اهلی است؛ لذا در خصوص این مورد آموزش عموم مردم توسط کارکنان بهداشتی و مراقبین سلامت در مراکز خدمات جامع سلامت به طور مستمر و فعال ادامه دارد».

شایسته ادامه داد: «مهم‌ترین اقدام پیشگیرانه بعد از حیوان گزیدگی هر زخم با آب پرفشار و صابون (هر نوع صابون یا شوینده بهداشتی) حداقل به مدت ۱۵ دقیقه شسته شود. درمان پیشگیری موارد حیوان گزیده در مراکز بهداشت شهرستان‌های استان طی ۲۴ ساعت شبانه‌روز انجام می‌شود و ادامه واکسیناسیون موارد ذکرشده به‌صورت اکتیو توسط پرسنل بهداشتی شاغل در مراکز درمان پیشگیری صورت می‌پذیرد».

وی افزود: «همچنین ۱۰۰ درصد موارد حیوان گزیده درمان‌های لازم طبق پروتکل کشوری را به‌صورت کامل دریافت می‌کنند؛ از جمله اقدامات هماهنگی برون بخشی در امر کنترل بیماری هاری شرکت نماینده معاونت بهداشتی در کمیته کنترل حیوانات زیان‌بار بوده و همچنین همکاری مستمر با اداره کل دامپزشکی در خصوص گزارش و نمونه‌گیری از حیوانات مشکوک به هاری و پیگیری جواب نمونه و انجام پروفیلاکسی و سرم واکسیناسیون و ایمن‌سازی افراد مواجهه با این حیوانات است».

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند ادامه داد: «در روستاهای تابعه استان وظیفه جمع‌آوری سگ‌های ولگرد به عهده دهیاری‌ها و در مناطق شهری به عهده شهرداری بوده که هر دو ارگان مذکور از شرکای برنامه کنترل هاری در سطح استان هستند که با مجموعه معاونت بهداشتی در زمینه کنترل حیوانات زیان‌بار همکاری دارند».

اگر به دنبال جمع‌آوری سگ‌ها هستیم باید ببینیم آیا زیرساخت مناسب را نیز برای زندگی آن‌ها به‌دوراز فضای شهری فراهم کرده‌ایم یا خیر؟ تنها جمع‌آوری بی‌وقفه سگ‌ها که ملاک حل‌شدن این معضل نیست؛ از آن طرف باید زیرساخت مناسب را برای ادامه زندگی سگ‌ها فراهم کرد؛ در غیر این صورت باید مرگ انسانیت را به چشم دید؛ این امر عذابی برای سگ‌هاست

 سبک زندگی سگ‌ها را بشناسیم

علی غنی، مدیر اجرایی شرکت حمایت از حیوانات و محیط‌زیست یاران خراسان جنوبی نیز در مورد چگونگی برخورد اصولی با سگ‌های بلاصاحب گفت: «کشور ژاپن در سال ۱۹۵۴ پس از جنگ جهانی توانسته هاری را کنترل کند، اما این امر هنوز در کشور ما اتفاق نیفتاده که چندین دلیل دارد؛ یکی از علت‌ها این است که ما سعی نکرده‌ایم سبک زندگی سگ‌ها را بشناسیم و بفهمیم این حیوان هم حق حیات داشته و سبک زندگی منحصربه‌فردی دارد».

وی با بیان اینکه نباید برخورد قهری با طبیعت داشته باشیم، افزود: «باید نسبت به رفتار با سگ‌ها آگاهی عمومی دهیم، اما تا زمانی که ما تصور داشته باشیم سگ‌ها قلوه‌سنگ هستند و با جمع‌آوری می‌توانیم جمعیت آن را کنترل کنیم».

مدیر اجرایی شرکت حمایت از حیوانات و محیط‌زیست یاران خراسان جنوبی با بیان اینکه در کنترل سگ‌های بلاصاحب راه خطا و غلطی را پیش گرفته‌ایم، تصریح کرد: «سگ‌ها به‌صورت گله‌ای زندگی می‌کنند و هر منطقه‌ای ظرفیت حمل یک تعداد سگ را دارد».

غنی با بیان اینکه اگر در یک‌منطقه‌ای به هر دلیلی سگ‌های جدید نیامدند، زادوولد سگ‌ها به‌خاطر خالی‌شدن ظرفیت حمل تغییر می‌کند و درصد زنده‌ماندن توله‌ها بیشتر می‌شود و این سبک زندگی منحصربه‌فرد سگ‌هاست، اظهار کرد: «حذف فیزیکی سگ‌ها به هر دلیلی ظرفیت حمل را کاهش داده و سگ‌های اطراف به طور غریزی از راه‌های دور و نزدیک وارد آن منطقه می‌شوند. در دو کارگروه سلامت و سگ‌های بلاصاحب استانی و شهرستانی رایزنی‌ها انجام شد و طی آن تصمیم‌گیری شد که آموزش، راه‌حل خروج از معضل فعلی است».

آموزش را در کنترل گزش‌ها جدی بگیریم

وی با بیان اینکه طی طرح پیش‌بینی‌شده حدود ۳ هزار دانش‌آموز مقطع ابتدایی بیرجند با همکاری و اعتماد مدیران آموزش‌وپرورش بیرجند آموزش دیدند، گفت: «بیشترین آمار گزش‌ها در تمام دنیا مربوط به سنین زیر ۱۵ سال و جنسیت پسرهاست؛ بنابراین آموزش شناسایی چگونگی رفتار با حالت‌های مختلف سگ‌ها و تعریف ۵ مرحله‌ای رفتارهای عصبی سگ به دانش‌آموزان ارائه شد و خروجی آن کاهش آمار گزش توسط سگ‌ها بود».

مدیر اجرایی شرکت حمایت از حیوانات و محیط‌زیست یاران خراسان جنوبی با بیان اینکه طی این طرح برای اولین‌بار در ایران آمار گزش‌ها کاهش پیدا کرد که نتیجه اجرای آموزش‌ها بود، ادامه داد: «در مرحله بعد طرح سی.ان.وی.آر لازم است اجرایی شود. در این طرح سگ باید زنده‌گیری اصولی صورت‌گرفته و واکسینه شدن پیگیری شود تا با کمک دهیاری و اداره کل دامپزشکی ۵۰ تا ۷۰ درصد سگ‌های ماده را عقیم‌سازی کنیم».

غنی با بیان اینکه با این اقدام می‌توان جمعیت سگ‌ها را مدیریت و از طریق واکسینه بیماری هاری را کنترل کرد، تصریح کرد: «چند روستای بیرجند به‌صورت پایلوت برای اجرا در نظر گرفته شد. فرمانداری بیرجند، بخشدار مرکزی بیرجند و شهرداری بیرجند کمک شایانی در این حوزه انجام دادند».

وی با بیان اینکه بیش از ۷۰ درصد گزش‌ها در دنیا مربوط به سگ‌های صاحب‌دار است، اظهار کرد: «در برخورد با سگ‌ها نباید احساسی عملکرد و از طرفی باید توجه داشت که غذارسانی اصولی باعث کاهش استرس سگ‌ها می‌شود».

یادمان باشد اگر امروز این راه‌حل پیاده‌سازی شده و یا فکر جدی برای آن شود در بلندمدت اثر مفیدی بر کنترل جمعیت سگ‌ها خواهد گذاشت و از طرفی اکوسیستم خلقت خداوندی دست‌خوش تغییرات نخواهد شد.