جولان معبر فروشان در بیرجند/ انضباط شهری زیر پای دست‌فروشان

به گزارش ۷۲۴پرس؛ دست‌فروشی و سد معبر پدیده‌ای است که روزبه‌روز با سخت‌تر شدن وضعیت معیشتی مردم در حال گسترش است؛ به‌نحوی‌که برخی افراد به‌عنوان آخرین راه‌حل تأمین ارتزاق به این شغل روی می‌آورند.

این روزها مرکز خراسان جنوبی هم با معضل سد معبر و دست‌فروشی، دست‌به‌گریبان است. پدیده‌هایی که سبب شده عابران پیاده برای تردد، از عرض خیابان استفاده کنند که این هم خطرات زیادی به دنبال داشته و گاهی موجب بروز حوادث ناگوار و جبران‌ناپذیری می‌شود. دراین‌بین سودجویان و برخی از کسبه هم از این فرصت به نفع خود استفاده می‌کنند و معابر و پله جلوی مغازه خود را به این افراد اجاره داده و برخی هم اجناس خود را در اختیار دست‌فروشان قرار می‌دهند و روزانه به آنها دستمزد پرداخت می‌کنند.

برخی از کسبه هم معبرفروشی نمی‌کنند؛ اما حجم زیادی از اجناسشان را در بیرون از مغازه قرار داده و تردد شهروندان را با مشکل مواجه می‌کنند.

هرچند کاسبان معتقدند عدم توجه متولیان به برخی زیرساخت‌ها مانند پارکینگ عاملی برای تشدید این وضعیت در بعضی خیابان‌های بیرجند بوده؛ اما بدیهی است سد معبر در پیاده‌روها توسط کاسبان و بعضاً دست‌فروشان نه‌تنها حقوق شهروندی را ضایع می‌کند، بلکه نشان‌دهنده نقص در اعمال برخی قوانین بازدارنده است.

پرده اول

ساعت حوالی ۲۲ شب بوده و چهارراه انقلاب بیرجند هنوز بیدار است. با قرمزشدن چراغ، ترافیک خودرو ها هم زیاد می‌شود؛ چراکه هنوز شلوغی بر خیابان حاکم است.

با پشت‌دست به شیشه ماشین‌ها می‌کوبد و زیر لب دعاهای خیرش را نصیب شهروندان می‌کند. «خدا فرزندت را حفظ کند. خدا به مریض‌هایت شفا دهد. چند جفت جوراب از من بخر».

جثه کوچکی دارد و هراسان از لابه‌لای ماشین‌ها این سو و آن سو می‌رود؛ بی‌آنکه از خطر تصادف ترسی به دل راه دهد. با سبزشدن چراغ‌راهنما به سمت حاشیه خیابان می‌دود و برای قرمزشدن دوباره آن به انتظار می‌ایستد. کمی آن‌سوتر، خانمی سیاه‌چهره زیر نور تیر برق بساطی پهن داشته و کالاهایی مانند جوراب، عطر، لباس را برای فروش به نمایش گذاشته است. از رفتارش پیداست که فرزندش را برای فروش و درآمد بیشتر به دل خیابان و خطر می‌فرستد.

به بهانه خرید یک جفت جوراب با او هم کلام می‌شویم. قبل از شروع حرفی، سخنانش آغاز می‌شود. گویی راه تبلیغ و فروش اجناسش را در بیان مشکلاتش جستجو می‌کند. «جوراب‌ها را ارزان می‌فروشم. دو بچه یتیم دارم و راه درآمدی ندارم. شب‌ها در سر چهارراه‌ها و روزها در حاشیه خیابان‌ها اجناسم را می‌فروشم».

جواب صحبت‌هایش را با لبخندی مصنوعی می‌دهم و خداحافظی می‌کنم. چراکه خوب می‌دانم بسیاری از دست‌فروش‌ها با آسیب‌های اجتماعی دست‌وپنجه نرم می‌کنند که نیازمند توجه هستند.

پرده دوم

خورشید اولین ساعات طلوعش را به نظاره ایستاده است. مسیرمان خیابان عدل بیرجند است. حاشیه خیابان را اصناف آلاینده فراگرفته‌اند. علاوه بر آلودگی صوتی و محیطی، عابران پیاده هیچ مسیری برای عبور ندارند.

به‌سختی ویلچرش را به دو طرف هدایت می‌کند و به دنبال مسیری برای عبور از خیابان است. گویی نمی‌تواند به مسیر مستقیم حرکت کند؛ چراکه تعمیرکار ماشین، راه را کاملاً بسته است.

خانم به‌ظاهر ۴۰ساله با چشم اطراف را برانداز می‌کند. اما نقطه‌ای مناسب برای عبور پیدا نمی‌کند. به‌ناچار راه عبورش را در کوچه‌پس‌کوچه‌ها جستجو می‌کند.

با او هم کلام می‌شویم. گرچه خستگی مسیر رغبتی برای مصاحبه باقی نگذاشته؛ اما با صدای بلند گلایه‌هایش را فریاد می‌زند و می‌گوید: «مسئولان برای این قشر چاره‌اندیشی کنند؛ چراکه بارها به‌خاطر سد معبر از سوی کاسبان مختلف دچار مشکلاتی شده‌ام».

وی با بیان اینکه سد معبر در هر شرایطی تضییع حقوق مردم است، می‌گوید: «در خیابان‌های غفاری و پاسداران فروشندگان و املاک تجاری سد معبر می‌کنند که نیازمند رسیدگی است».

پرده سوم

در راستای خیابان منتظری بیرجند قدم می‌زنیم. نقطه‌ای که مرکز شهر را به بازار اصلی بیرجند وصل می‌کند و در اکثر ساعات روز و حتی شب دارای ترافیک است. بوق ماشین‌ها لحظه‌ای پس نمی‌شود و هر یک از خودروها تلاش می‌کنند خود را از زنجیره ترافیک خلاص کنند.

هر چند گاهی عابری پیاده هم از لابه‌لای ماشین‌ها عبور می‌کند تا ادامه مسیرش را ممکن سازد؛ چراکه برخی فروشندگان در پیاده‌رو بساط و راه شهروندان را سد کرده‌اند.

احسان، جوان ۳۰ساله بیرجندی در گفتگو با خبرنگار ۷۲۴پرس می‌گوید: «اوج ترافیک در خیابان شهید منتظری بیرجند از ساعت ۹ تا ظهر و از ساعت ۱۷ تا شب است».

وی با بیان اینکه باتوجه‌به نزدیک بودن خیابان به بازار، خطر برخورد خودروها با عابرین پیاده بسیار زیاد است، می‌افزاید: «برخی فروشندگان کالاهای خود را در پیاده‌رو می‌گذارند و راه عبور مردم را می‌بندند که دور از اخلاق انسانی است».

این جوان بیرجندی خواستار رسیدگی به شرایط موجود می‌شود و می‌گوید: «افراد مسن برای رفت‌وآمد به داخل بازار بسیار اذیت می‌شوند؛ چراکه حاشیه بازار هم توسط میوه‌فروشان و دست‌فروشان سبزی بساط می‌شود».

سخن مردم

یک فروشنده سبزی هم در گفت‌وگو با خبرنگار سایت خبری ۷۲۴پرس با بیان اینکه از روستا می‌آیم و مکانی برای فروش محصول نداریم، بنابراین مقابل این مغازه بساط می‌کنیم، می‌افزاید: «در برخی نقاط مجوزهایی از سوی شهرداری برای فروش سبزی و دیگر اقلام وجود دارد؛ اما آفتاب می‌گیرد و محصولمان خراب می‌شود».

این شهروند بیرجندی با بیان اینکه برای فروش محصولم در مقابل این مغازه بساط می‌کنم و هر شش ماه مبلغی به صاحب مغازه می‌پردازم، می‌گوید: «بارها نیروهای نظارتی با من برخورد کرده‌اند؛ اما تنها راه درآمدم از محل فروش سبزی بوده و نمی‌توانم این حرفه را کنار بگذارم».

یک شهروند بیرجندی هم در گفت‌وگو با خبرنگار ما با گلایه از سد معبر توسط کسبه می‌گوید: «سد معبر نه‌تنها حقوق شهروندی را ضایع می‌کند، بلکه خطرهای زیادی را هم پیش روی افراد سالمند و کودکان قرار می‌دهد؛ چراکه به‌ناچار باید از خیابان عبور کنند».

رضا بیدختی ادامه می‌دهد: «خیابان‌های منتظری، حکیم نزاری، پاسداران و مطهری بیشترین سد معبر را دارند که نیاز است توسط مسئولان رسیدگی شود».

وی با اشاره به اشاره به فعالیت دست‌فروشان هم می‌گوید: «دست‌فروشان حق کسبه را ضایع کرده‌اند؛ زیرا بابت این فروش خود، مالیات یا عوارضی نمی‌دهند».

بیدختی می‌افزاید: «نظارتی بر نوع محصولی که می‌فروشند هم وجود ندارد؛ یعنی اگر میوه یا حتی کالایی از آنها بخریم و کیفیت نداشته باشد به جایی نمی‌توان شکایت کرد».

برخورد با دست‌فروشان

حسن دلپسند، رئیس سازمان ساماندهی مشاغل شهری و فرآورده‌های کشاورزی شهرداری بیرجند هم در گفت‌وگو با خبرنگار 724Press با اشاره به فعالیت دست‌فروشان در بیرجند بیان کرد: «فعالیت دست‌فروشان در حال حاضر بدون مجوز است و برخوردهای لازم از سوی اداره اجرائیات شهرداری انجام می‌شود؛ اما بازدارنده نیست».

وی ادامه داد: «حاشیه پارک ظفر، بازار ۱۵ خرداد، حاشیه بازار روز سابق در بهشتی، کنارگذر بلوار شهدای عبادی نرسیده به پل هوایی، بلوار شعبانیه، میدان بعد از پل مهرشهر از نقاطی است که برای ساماندهی دست‌فروشان پیش‌بینی شده است».

دلپسند با بیان اینکه باوجوداینکه شهرداری هیچ‌گونه مجوزی از سال گذشته برای دست‌فروشان صادر نکرده، اما فروشندگان سیار در این زمینه سوءاستفاده می‌کند، گفت: «ورود دست‌فروشان به پارک‌ها ممنوع بوده و هیچ مجوزی در این زمینه صادر نمی‌شود؛ لذا شهروندان در صورت مشاهده موارد با اداره اجرائیات شهرداری تماس بگیرند».

رئیس سازمان ساماندهی مشاغل شهری و فرآورده‌های کشاورزی شهرداری در گفتگو با ۷۲۴پرس اظهار کرد: «شهرداری با دست‌فروشان برخورد می‌کند و درصورتی‌که محرز شود دست‌فروشان به قانون تمکین ننمایند، برابر ضوابط و مقررات مرتبط و با همکاری نیروی انتظامی، پلیس راهور، اتاق اصناف برخورد قانونی و اعمال قانون شدید صورت خواهد گرفت».

نهادها همکاری کنند

وی اظهار کرد: «با دستور شهردار بیرجند و باهدف ساماندهی مشاغل و دست‌فروشان سیار و به استناد دستورالعمل ساماندهی دست‌فروشان ابلاغی از وزارت کشور، کمیته‌ای متشکل از اتاق اصناف، پلیس راهور، نیروی انتظامی، اتحادیه میوه‌وتره‌بار شهرستان و شهرداری تشکیل شده است».

دلپسند ادامه داد: «برابر مفاد دستورالعمل ساماندهی دست‌فروشان، سازمان‌ها و نهادهای مرتبط با این موضوع شامل استانداری، راه و شهرسازی، صداوسیما، دانشگاه علوم پزشکی، اتاق اصناف، پلیس راهور، نیروی انتظامی، اتحادیه میوه‌وتره‌بار شهرستان و شهرداری، استانداری و باید شهرداری را در ساماندهی دست‌فروشان همراهی و همیاری کنند».

وی با اشاره به سد معبر در پیاده‌روها توسط کسبه، بیان کرد: «در حال حاضر به افرادی که سد معبر ایجاد می‌کنند، تذکر کتبی داده می‌شود و در صورت عدم توجه نهایتاً از مراجع قضایی پیگیری می‌شود».

دلپسند افزود: «غرفه‌داران و کسبه‌ای که در ازای فعالیت دست‌فروشان مقابل مغازه‌شان از آنها پولی اخذ می‌کنند، کاری ناپسند و عدم حقوق شهروندی بوده و تخلف محسوب می‌شود».

سد معبر، دست‌فروشی و کودکان کار در بیرجند همانند دیگر شهرها و استان‌ها مسئله تازه‌ای نیست؛ بلکه فراگیری دردناکی بوده که تمام نمی‌شود و حذف این پدیده‌ها نیازمند همکاری کاسبان، مردم و مسئولان است تا فرهنگ شهر رنگ دیگری به خود گیرد.