ذات الریه یکی از بیماری های دستگاه تنفسی است. در این بیماری که با نام پنومونی نیز شناخته می شود، ریه ها دچار عفونت می‌شوند. منبع عفونت وجود میکروارگانیسم هایی مانند باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌ها هستند. در این بیماری بافت‌های ریه دچار التهاب شده و کار تنفس را با مشکل روبرو می کند.

همانطور که گفته شد منشا عفونت بیماری می‌تواند متفاوت باشد اما نوع ویروسی و باکتریایی آن شایع‌تر است. پنومونی ویروسی باعث التهاب در ریه‌ها می‌شود و منجر به تبادل غیرطبیعی اکسیژن و دی اکسید کربن در آلوئول‌ها می‌شود. ویروسهایی که عامل ایجاد پنومونی ویروسی هستند عبارتند از: ویروس آنفلوانزای A ، ویروس پاراآنفلوانزا ، ویروس سینسیتیال تنفسی ، متاپنوموویروس انسانی ، رینوویروس ، کرونا ویروس ، آدنو ویروس ، انتروویروس ، هانتاویروس ، ویروس تبخال ، ویروس واریسلا زوستر و ویروس سرخک (rubeola). این ویروس ها عمدتا پنوموسیت‌ها (یک نوع سلول خاص در آلوئول‌ها) را که مسئول تبادل گازی در ریه‌ها هستند ، هدف قرار می‌دهد. عفونت می‌تواند از طریق تلقیح مستقیم ویروسی در ریه‌ها یا به دلیل گسترش عفونت ویروسی از دستگاه تنفسی فوقانی ایجاد شود. همچنین ، ویروس می‌تواند از محل عفونت در سایر نقاط بدن از طریق گردش سیستمیک به ریه ها منتقل شود. در زیر مخاطی آلوئول‌ها ، عفونت ویروسی باعث التهاب می‌شود و مجموعه‌ای از واکنش‌های ایمنی سلولی را آغاز می‌کند ، که در نهایت منجر به افزایش نفوذپذیری عروقی و تشکیل ادم می‌شود.

سلول های ریه قبل و بعد از ابتلا به عفونت

چه کسانی بیشتر مستعد ابتلا به پنومونی ویروسی هستند؟

افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند نوزادان نارس، کودکان مبتلا به نقایص قلبی و ریوی، بیماران مبتلا به HIV مثبت، بیماران سرطانی که تحت رادیوتراپی یا شیمی درمانی قرار می‌گیرند و بیماران پیوند اعضا، به ویژه مستعد ابتلا به پنومونی ویروسی هستند. زنان باردار نیز بیشتر در معرض ابتلا به پنومونی مرتبط با آنفولانزا هستند. طبق دستورالعمل‌های مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، زنان باردار سالم باید در سه ماهه دوم و سوم بارداری واکسن آنفولانزا دریافت کنند. یکی دیگر از علل شایع پنومونی در زنان باردار عفونت ویروس واریسلا است. برخی از بیماری‌ها و شرایط نیز می‌توانند خطر ابتلا به ذات الریه ویروسی را افزایش دهند. این موارد شامل ضربه، صدمات شدید ناشی از سوختگی و دیابت کنترل نشده است. علاوه بر این، وضعیت تغذیه‌ای نامناسب و قرار گرفتن در معرض محیط‌های آلوده از عوامل خطرساز هستند. ذات الریه و کرونا مبحث دیگری است که این روزها بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. در واقع کرونا عامل دیگری است که می تواند باعث بروز این بیماری گردد. دلیل اینکه افراد بر اثر ابتلا به کرونا جان خود را از دست می‌دهند، این است که ریه های آن به شدت دچار عفونت ویروسی شده و کار تنفس را با مشکل روبه رو می‌سازند تا جایی که فرد در اثر عدم تنفس صحیح و کمبود اکسیژن خون، جان خود را از دست می‌دهد. در واقع می‌توان گفت که بیماری کرونا می‌تواند باعث بروز ذات الریه شود که در بعضی موارد، شدید و غیر قابل کنترل شده و و منجر به مرگ بیمار می‌شود.

ویروس ها از عوامل مهم ایجاد کننده عفونت در ریه ها به شمار می روند

علائم ذات الریه

به طور کلی، شایع ترین علائم پنومونی شامل سرفه، تب، لرز، تنگی نفس، سردرد ، تعریق، درد شدید قفسه سینه در هنگام سرفه یا تنفس عمیق، ضربان قلب سریع، کاهش اشتها، خستگی، تهوع و استفراغ و گیجی است. اگرچه علائم و نشانه های خاصی برای تشخیص پنومونی ویروسی از پنومونی باکتریایی وجود ندارد، اما تشخیص متفاوتی از پنومونی ویروسی بر اساس علائم خاص امکان پذیر است. به عنوان مثال، علائم پنومونی ویروسی به آرامی طی چند روز ظاهر می‌شود. در ابتدا، علائم بیشتر شبیه آنفولانزا هستند که شامل سردرد، سرفه خشک، تب با درجه حرارت پایین، درد عضلانی و خستگی است. با این حال، علائم می‌تواند طی چند روز بدتر شود و بیماران ممکن است از سرفه شدید، تنگی نفس، تب بالا و کبودی لب رنج ببرند.

علائم بیماری ذات الریه

چگونگی تشخیص پنومونی

برای تشخیص پنومونی ، پزشک ابتدا سابقه پزشکی فرد را در نظر گرفته، علائم فرد را بررسی کرده و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. علائمی که ممکن است پزشک با توجه به آنها بیماری پنومونی را تشخیص دهد عبارت‌اند از: داشتن ضربان قلب یا تنفس بسیار سریع که مطابق با دمای بدن نیست، عدم تناسب بین افزایش دمای بدن و سطح خستگی و وجود همزمان عفونت دستگاه تنفسی فوقانی. در صورت مشکوک بودن به پنومونی، پزشک ممکن است آزمایش‌های دیگری از جمله اشعه ایکس قفسه سینه، سی تی اسکن قفسه سینه، شمارش کامل گلبول‌های خون، کشت سلول های خون، آزمایش نمونه برداری از بافت و تهیه بیوپسی ریه و... را تجویز کند. معمولاً اشعه ایکس یا سی تی اسکن قفسه سینه برای تجسم محل و شدت التهاب در ریه ها انجام می‌شود. از آزمایش کشت خون می‌توان برای تشخیص نوع ویروس استفاده کرد. برای تشخیص دقیق پنومونی ویروسی، آزمایش سریع آنتی ژن(آزمایش ELISA) بسیار موثر است. با این حال، اشکال اصلی این است که آزمایش ELISA می‌تواند چندین ویروس را به طور همزمان تشخیص دهد  و وجود ویروس لزوماً وضعیت بیماری را تأیید نمی‌کند. PCR یک روش مستقیم دیگر برای تشخیص پنومونی ویروسی است. همچنین کشت ویروسی و سرولوژی آنتی ژن ویروسی دو روش تشخیصی بسیار دقیق برای ذات الریه ویروسی است. برای افرادی که دارای شریط مناسب برای مراجعه به بیمارستان و یا مراکز درمانی نیستند، بعضی از تست‌ها مانند تهیه بیوپسی و PCR، در بسیاری از شهر ها در منزل برای این افراد انجام می‌دهند.

درمان ذات الریه

پنومونی ویروسی با آنتی بیوتیک قابل درمان نیست؛ در واقع داروی ذات الریه قرص‌هایی است که خاصیت ضد ویروسی دارند، به ویژه برای ذات الریه ناشی از ویروس آنفلوانزا و ویروس هرپس. نکته کلیدی برای درمان و کنترل این بیماری حفظ سطح اشباع اکسیژن در خون از طریق مکمل یا کپسول اکسیژن است. همچنین مهم است که بیمار از طریق تجویز مایع خوراکی یا داخل وریدی به درستی هیدراته شود. همچنین بیماران باید استراحت کافی داشته باشد تا نیاز بدن به اکسیژن کاهش یابد. علاوه بر این، میزان کالری دریافتی باید به اندازه‌ای باشد تا نیاز دستگاه تنفسی برای تامین اکسیژن را برآورده سازد. برای درمان خانگی ذات الریه توجه به رژیم غذایی دارای اهمیت بسیاری است. استفاده از غذاهایی که دارای پروتئین و کالری مفید هستند می‌تواند ضعف بدن را هنگام تامین اکسیژن و سرفه‌های مداوم کاهش دهد.

سلب‌ مسئولیت: تحریریه‌ی ۷۲۴پرس در تهیه‌ این محتوای تبلیغاتی نقش نداشته و مسئولیتی در قبال صحت آن ندارد.