با شیوع ویروس ماربورگ آیا باید نگران بحران ویروسی دیگری باشیم؟

با توجه به تمرکز فعلی نهادهای پزشکی و بهداشتی جهان روی مبارزه با شیوع ویروس کووید 19، خبر شناسایی ویروس خطرناک دیگری در قاره آفریقا، موجی از نگرانی کارشناسان حوزه بهداشت و درمان را به دنبال داشته است.

به گفته‌ی مقامات سازمان بهداشتی جهانی (WHO)، مقامات بهداشتی کشور گینه که در غرب آفریقا واقع شده است، در تاریخ ۹ اوت ماه جاری میلادی با یک مورد ابتلا به ویروس ماربورگ در جنوب استان گوکدو (Gueckedou) در این کشور مواجه شده‌اند. این اولین باری است که این ویروس که جز ویروس‌های تب خونریزی دهنده و بسیار عفونی همچون ابولا است، در غرب آفریقا شناسایی می‌شود.

به گفته سخنگوی سازمان بهداشت جهانی، این نهاد از هوشیاری و اقدامات کنترلی و سریع کارکنان بهداشتی کشور گینه بسیار راضی بوده و از آن استقبال می‌کند. پتانسیل شیوع ویروس ماربورگ به اندازه‌ای است که باید قبل از آغاز در نطفه خفه شود وگرنه جهان با بحران ویروسی دیگری مواجه خواهد بود. مقامات سازمان بهداشت جهانی همچنین تأیید کردند که درحال همکاری مشترک با مسئولان بهداشتی کشور گینه هستند تا با پاسخ مناسب و مبتنی برتجربیات گذشته و مسائل تخصصی که در دوران شیوع ویروس ابولا به کار گرفته شدند، هرچه سریع‌تر جلوی شیوع این ویروس جدید را بگیرند.

براساس گزارش منتشر شده از سوی سازمان بهداشت جهانی، گوکدو همان جایی است که در سال ۲۰۱۴ الی ۲۰۱۶ شاهد ثبت موارد ابتلا به ویروس ابولا در غرب آفریقا بود و این مسئله در سال جاری هم مجددا مشاهده شده است.

ویروس ماربورگ چیست و باعث ایجاد چه نوع بیماری می‌شود؟

دکتر اریک سیوپنا، مدیر بهداشت جهانی و از افراد شاغل در مرکز سلامت نورث‌ول در نیوهاید پارک شهر نیویورک در گفتگویی اشاره می‌کند که ویروس ماربورگ باعث ایجاد نوعی تب خونریزی دهنده با منشأ ویروسی است. وی در ادامه توضیح می‌دهد که تب خونریزی دهنده نوعی تب عفونی است که باعث بروز خونریزی داخلی در فرد مبتلا می‌شود. علت این مسئله معمولا نوعی واکنش التهابی شدید است که در ادامه باعث کاهش میزان پلاکت خون و ایجاد مشکل در مسیر لخته شدن خون می‌شود.

براساس داده‌های موجود و ارائه شده از سوی منابع معتبر مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، اینگونه به نظر می‌رسد که اگرچه برخی از انواع ویروس‌های مشابه باعث بروز بیماری‌های نسبتا خفیفی می‌شوند اما در مقابل برخی دیگر از انواع ویروس‌های این دسته می‌توانند بیماری‌های شدید و مهلکی را به وجود آورده و به سادگی زندگی بسیاری از افراد را در معرض خطر مرگ قرار دهند.

طبق اطلاعات ارائه شده از سوی این مرکز، تب‌های خونریزی دهنده ویروسی (VHFs) توسط چهار خانواده ویروسی متمایز از هم ایجاد می‌شوند که شامل موارد زیر است: 

• Arenaviridae 
• Bunyaviridae
• Filoviridae
• Flaviviridae

ویروس ماربورگ عضوی از خانواده ویروسی فیلوویروس‌ها است. به گفته دکتر سیوپنا، ابولا دیگر ویروس خطرناکی است که عضوی از خانواده فیلوویروس‌ها است. به همین خاطر ویروس ماربورگ هم تقریبا علائمی مشابه با ویروس ابولا ایجاد می‌کند؛ هرچند میزان مرگ و میر مبتلایان به این ویروس در مقایسه با ابولا، تاحدی کمتر است. به طوری که براساس آمارهای موجود کمترین میزان مرگ و میر ۲۸% و بیشترین میزان ثبت شده مرگ و میر ناشی از آن ۸۸% است. دکتر سیوپنا در ادامه اضافه می‌کند که عمده علائم آلودگی با این ویروس شامل مواردی همچون تب، ضعف، دردهای عضلانی و بدن درد، احساس تهوع و استفراغ، اسهال و البته خونریزی داخلی است.

مقامات سازمان بهداشت جهانی معتقدند این ویروس از پتانسیل تبدیل شدن به یک اپیدمی فراگیر برخوردار است

به گزارش ۷۲۴پرس، سازمان بهداشت جهانی این بیماری را مستعد تبدیل شدن به اپیدمی معرفی می‌کند؛ به این معنی که اگر اقدامات پیشگیرانه لحاظ نشود، این ویروس به سادگی بین مردم گسترش پیدا خواهد کرد. کمااینکه در گذشته هم شاهد شیوع ویروس ماربورگ در دیگر مناطق آفریقا از جمله کشورهای آنگولا، اوگاندا و آفریقای جنوبی بودیم.

البته خوشبختانه براساس صحبت‌های دکتر سیوپنا به نظر می‌رسد فیلوویروس در مقایسه با کووید 19 کمتر مسری است. عفونت ناشی از این بیماری معمولا از طریق تماس مستقیم با مایعات بدن فرد آلوده منتقل شده و معمولا اعضای نزدیک خانواده یا افرادی که در مراسم تشییع جنازه فرد مبتلا شرکت کرده و به نوعی با بدن او درتماس هستند بیشتر در معرض آلوده شدن قرار دارند.

مطلب مرتبط: آیا احتمال ابتلای مجدد به بیماری کرونا وجود دارد؟

او درادامه اضافه کرد خوشبختانه مردم کشور گینه به دلیل شیوع ویروس ابولا در سال ۲۰۱۴ از قبل آگاهی خوبی در مورد نحوه پیشگیری از ابتلا به تب‌های خونریزی دهنده داشته و به خوبی از خطرات، راه‌های انتقال و چگونه در امان ماندن، آگاهی دارند. از دید این پزشک همینکه مقامات کشور گینه خیلی سریع و تنها پس از یک مورد ابتلا به این بیماری سریعا نسبت به وقوع یک اپیدمی جدید هشدار داده و مورد را بررسی کردند، نشان از نظارت بالا و تعهد دولت کشورهای غرب آفریقا برای جلوگیری از شیوع بیماری است تا از تکرار تجربه تلخ سال ۲۰۱۴ جلوگیری شود.

منشأ ویروس ماربورگ از کجا است؟

در سال ۲۰۱۲، مقاله‌ای در مجله ویروس‌ها (Viruses) منتشر شد که نشان می‌داد اولین مورد شیوع تب خونریزی دهنده فیلوویروس در آلمان و یوگسلاوی سابق در سال ۱۹۶۷ رخ داده است. این مسئله مربوط به زمانی بود که کارمندان آزمایشگاهی در ماربورگ، فرانکفورت، بلگراد و یوگسلاوی سابق (صربستان امروزی) با نوعی عامل عفونی ناشناخته در تماس قرار گرفتند. درآن زمان از ۳۱ بیمار مبتلا، هفت نفر به علت شدت بیماری جان خود را از دست دادند. براساس اطلاعات مندرج در این مقاله به نظر می‌رسد منبع عفونت از طریق میمون‌های سبز آفریقایی ارسال شده از اوگاندا به این مکان‌ها منتقل شده بود. البته چندین دهه بعد مشخص می‌شود که میمون‌ها منبع اصلی این ویروس نبوده‌اند!

علائم و نشانه‌های ابتلا به ویروس ماربورگ

دکتر ترسا موری آماتو، رئیس بخش فوریت‌های پزشکی در لانگ آیلند نیویورک می‌گیود نشانه‌ها و علائم ابتلا به ویروس ماربورگ در عرض پنج الی ۱۰ روز پس از در معرض ویروس قرار گرفتن خود را نشان می‌دهند که شامل موارد زیر هستند:

• شروع ناگهانی تب بالا
• لرز
• سردرد و بدن درد

پس از پنج روز از بروز علائم اولیه شاهد ایجاد بثورات جلدی عمدتا در قفسه سینه و پشت بیمار هستیم. درادامه علائم دیگر همچون تهوع، اسهال و استفراغ، درد در قفسه سینه و درد در ناحیه شکم بروز پیدا می‌کند.

مطلب مرتبط: آیا سردرد می تواند نشانه ای از ابتلا به بیماری کرونا باشد؟

پس از آن ممکن است نواحی از پست فرد مبتلا به رنگ زرد دیده شود، یعنی شاهد تغییر رنگ پوست بیمار هستیم. درادامه لوزالمعده و کبد بیمار ملتهب شده و همین امر منجر به نارسایی کبدی و درادامه خونریزی داخلی وسیع می‌شود!

راه‌های درمان بیماری ماربورگ

به گفته آماتو درمان خاصی برای این بیماری وجود ندارد. به عبارتی اکثر افراد مبتلا باید تحت مراقبت قرار گرفته و برای درمان آنها از روش‌های درمانی متداول همچون تزریق مایعات داخل وریدی، تأمین الکترولیت‌های از دست رفته بدن، استفاده از اکسیژن و تزریق خون و فرآورده‌های خونی مورد نیاز استفاده می‌شود. همچنین به گفته این متخصص هنوز واکسن خاصی برعلیه این بیماری تولید نشده است!

به گزارش ۷۲۴پرس دات کام، دکتر آماتو اشاره می‌کند حدود بیست و پنج الی ۳۰ درصد از افرادی که در معرض این ویروس قرار بگیرند، به این بیماری مبتلا خواهد شد. همچنین تشخیص این ویروس هم در ابتدا کمی سخت است چون از نظر علائم اولیه به بسیاری دیگر از بیماری‌های عفونی ویروسی شبیه است. اما مهم این است که افراد مبتلا حتما پزشک معالج را از حضور در مناطقی که این ویروس درآنجا شایع است، مطلع کنند. دراین صورت پزشک سریع‌تر می‌تواند با جمع‌بندی شواهد موجود به احتمال ابتلای فرد به ویروس ماربورگ پی برده و روند درمان هرچه سریع‌تر آغاز شود.

سخن پایانی

جهان در سال‌های اخیر با موارد متعددی از اپیدمی بیماری‌های مختلف روبرو بوده که البته هیچ کدام از نظر سختی و وسعت آلودگی با ویروس منحوس کووید 19 برابری نمی‌کنند. بااین‌ وجود از آنجایی که اکنون وقت و انرژی زیادی صرف کنترل و مهار ویروس کرونا انجام شده و متأسفانه باوجود موفقیت‌های کوچک و بزرگ هنوز به نتیجه نهایی مطلوب منتهی نشده است، امیدواریم کشورهای آفریقایی موفق به کنترل این ویروس خطرناک جدید شده و جهان را از افتادن به دام یک اپیدمی ویروسی جدید نجات دهند.

به پایان این مطلب رسیدیم، امیدوارم از مطالعه آن وهمراهی با ما لذت برده باشید. بیایید همگی دست به دعا برداشته و آرزو کنیم این روزهای تلخ و تاریک به پایان رسیده و باردیگر هموطنان‌مان در اقصی نقاط ایران به کمک واکسیناسیون گسترده از شر ویروس کرونا نجات پیدا کنند. درپایان ما در ۷۲۴پرس دات کام همچنان مشتاق شنیدن نظرات و پیشنهادات شما عزیزان هستیم، حتما آن‌ها را با ما درمیان بگذارید.