رابطه کاهش کلسترول خون با کاهش ریسک ابتلا به آلزایمر

تا پیش از تحقیقات اخیر این مسئله کاملا مشخص شده بود که سطح کلسترول خون با پیشرفت بیماری‌هایی همچون زوال عقل و آلزایمر در ارتباط بوده و احتمال بروز این بیماری‌ها را افزایش می‌دهد.

هرچند محققان هنوز موفق نشده بودند دلیل این امر را توضیح دهند؛ چراکه کلسترول، مولکول نسبتا بزرگی است که نمی‌تواند از سد خونی مغزی موسوم به (blood-brain barrier) عبور کند؛ شبکه‌ای از مویرگ‌های خونی که وظیفه غذارسانی به سلول‌های مغزی را برعهده دارد. هرچند نتایج جدید راهی برای توضیح این مسئله پیدا کرد. درادامه با ۷۲۴پرس همراه باشید تا کمی بیشتر به زوایای پیدا و پنهان این مشکل بپردازیم.

طبق بررسی‌هایی که به تازگی انجام شده، ممکن است بالاخره پاسخی برای این پرسش پیدا شده باشد که تاحدی با تجزیه یا کاتابولیسم کلسترول و تبدیل آن به مولکول‌هایی به نام اکسیسترول (oxysterol) درارتباط باشد. برخلاف کلسترول، این ماده شیمایی به اندازه‌ای کوچک است که بتواند از سد خونی مغزی عبور کرده و خود را به مغز برساند. اکسیسترول درآنجا دوباره به مولکول‌های دیگری به نام اسیدهای صفراوی تجزیه می‌شود.

محققان انستیتوی ملی پیری که بخشی از مؤسسه ملی بهداشت آمریکا است، در تحقیقات اخیر خود به ارتباطی پی بردند که بین سطح سرمی اکسیسترول و پیشرفت دمانس یا همان زوال عقل وجود دارد. البته این موردِ به خصوص، تنها در مورد مردان صدق می‌کند و فعلا دلیلی دال بر وجود همین رابطه در زنان در دست نیست.

مطلب مرتبط: چگونه کلسترول خون را به شکل طبیعی پایین بیاوریم؟

بدنیست بدانید وجود اکسیسترول برای سنتز اسیدهای صفراوی در مغز ضروری است و این امر در حالت عادی ممکن است حتی برای حفظ سلامت اعصاب و بهبود عملکردهای مغزی ضروری هم باشد. محققان در ادامه‌ی مسیر تحقیقات خود موفق شدند ارتباط بین زوال عقل در مردان را با مصرف گروهی خاص از داروها را نشان دهند که باعث کاهش جذب اسیدهای صفراوی از روده می‌شوند. امری که بازهم تنها در مورد مردان صدق می‌کرد. درنهایت نتایج این مطالعه در مجله «PLOS Medicine» منتشر شد.

رابطه بین سطح کلسترول خون، اسیدهای صفراوی و زوال عقل، رابطه‌ای پیچیده است. ویجی وارما محقق شاغل در مؤسسه پیری در گفتگویی اعلام کرد نتایج فعلی نشان می‌دهند برهم خوردن تعادل و تنظیم تجزیه کلسترول و سنتز اسیدهای صفراوی ممکن است به شکلی روی پاتوژن زوال عقل اثرگذار باشد. البته که تبدیل کلسترول به اسیدهای صفراوی تنها یکی از چندین مکانیسمی است که بدن برای تنظیم سطح کلسترول خون از آن بهره می‌برد.

از دیگر مکانیسم‌های موجود و بااهمیت می‌توان به مواردی همچون جذب کلسترول در روده، میزان سنتز کلسترول، فعالیت گیرنده‌های لیپوپروتئینی با چگالی کم و ترشح کلسترول داخل صفرا اشاره کرد. این محقق در ادامه اضافه کرد تبدیل کلسترول به اسیدهای صفراوی با توجه به موارد فوق تنها یکی از سرنوشت‌های متابولیکی است که در انتظار آن است و در موارد دیگر ممکن است کلسترول تبدیل به هورمون‌های استروئیدی یا حتی ویتامین D شود.

پروتئین آمیلوئید، یک پروتئین سمی

دانشمندان در تحقیقات خود روی بیش از ۱۶۰۰ شرکت کننده تمرکز کرده و وجود رابطه‌ای بالقوه بین کاتابولیسم کلسترول و زوال عقل را در آنها مورد بررسی قرار دادند. به گزارش ۷۲۴پرس، آنها برای تحقیقات خود از روش‌هایی همچون «مطالعه طولی پیری بالتیمور» (Baltimore Longitudinal Study of Aging) و ابتکار تصویربرداری عصبی از بیماری آلزایمر استفاده کردند.

براین اساس آنها پی بردند میزان غلظت سرمی اکسیسترول و اسیدهای صفراوی با علائم پیشرفت زوال عقل در ارتباط است، اسکن مغزی انجام شده هم درستی این مسئله را تأیید می‌کرد. به عنوان نمونه مغز شرکت کنندگانی که مقدار کمتری از این مولکلو‌ل‌ها در خون‌شان مشاهده شد، دارای میزان آمیلوئید بیشتری بودند که به عنوان پروتئینی سمی شناخته می‌شود. این پروتئین همچنین به عنوان مشخصه بیماری آلزایمر هم شناخته می‌شود.

مطلب مرتبط: آیا مصرف تخم مرغ باعث افزایش کلسترول می‌شود یا خیر؟

در مرحله بعدی برای تأیید بیشتر ادعاهای مطرح شده، محققان به سراغ یک بانک اطلاعاتی وسیع از سوابق پزشکی بیماران در انگلستان رفتند که از آن با عنوان "Clinical Practice Research Datalink" یاد می‌شود. در آنجا تیم تحقیقاتی موفق به پیدا کردن ارتباطی قوی و قابل توجه بین تعداد نسخه‌های دارویی تجویز شده برای گیرنده‌های اسید صفراوی با احتمال ابتلا به زوال عقل عروقی شدند. پزشکان معمولا برای درمان سطوح غیرطبیعی و بالای چربی خون، این گونه داروهای تحریک‌کننده ترشح اسید صفراوی را تجویز می‌کنند.

این گروه از داروها به اسیدهای صفراوی ترشح شده در روده متصل شده و مانع جذب آنها در جریان خون می‌شوند. یکی از نویسندگان و محققان ارشد این مطالعه در توضیحات خود اشاره کرد باید تحقیقات بیشتری برای تعیین نقش دقیق هورمون‌های جنسی در زنان و مردان و تأثیر آن روی تنظیم سنتز اسیدهای صفراوی انجام شود. چون در جریان این بررسی مشخص شد اگرچه این مسئله در مورد مردان صدق می‌کند، اما زنان تجربه مشابهی ندارند.

او در توضیحات خود گفت:

باید مطالعات بیشتری انجام شود تا درک کنیم چگونه تفاوت‌های جنسی ممکن است روی پاسخ دهی بدن به داروهایی اثر داشته باشد که با هدف قرار دادن سنتر اسیدهای صفراوی سطح کلسترول خون را کاهش می‌دهند.

درک بهتر نقش جنسیت به عنوان یک متغیر بیولوژیکی درمتابولیسم اسیدهای صفراوی، به ما کمک می‌کند تا میزان ضرر و زیان و منفعت تجویز چنین داروهایی را در بیماران مورد بررسی دقیق‌تری قرار داده و تصمیمات آگاهانه‌تری اتخاذ کنیم.

به‌هرحال بررسی و مقایسه نمونه‌های کالبد شکافی مغز افراد مبتلا به آلزایمر و زوال عقل و کسانی که از این مشکل رنج نمی‌بردند نشان داد تفاوت اصلی در بیان ژن‌های گیرنده‌های اسیدهای صفراوی است، اما چگونه؟ بیایید ابتدا کمی بیشتر با این گیرنده‌ها آشنا شویم.

گیرنده‌های اسید صفراوی

نویسندگان این مقاله در ادامه خاطرنشان کردند شواهد بسیاری در مورد اهمیت وجود گیرنده‌های اسید صفراوی در مغز وجود دارد. مسیرهای متابولیکی که این گیرنده‌ها را کنترل می‌کنند ممکن است در ادامه به تنظیم سطح گلوکز، لیپیدها و حتی میزان سطح انرژی بدن کمک کنند. آنها همچنین می‌توانند در انتقال سیگنال‌های عصبی هم تأثیرگذار باشند.

محققان احتمال می‌دهند داروهایی که باعث سیگنالینگ یا علامت‌دهی اسیدهای صفراوی در مغز می‌شوند، بتوانند پیشرفت زوال عقل را کند کرده و حتی از آن جلوگیری کنند. دکتر تام‌ بیسِتی رئیس واحد کلینیکی این مرکز می‌گوید برای وسعت بخشیدن هرچه بیشتر به این یافته‌ها، آنها هم اکنون در حال انجام آزمایش‌هایی هستند تا مشخص شود آیا داروهایی تأیید شده برای بیماری‌های دیگر، ممکن است ناهنجاری سیگنالی اسیدهای صفراوی در مغز را اصلاح و از این طریق به کشف درمان‌های جدید برای بیماری آلزایمر و دمانس کمک کند یا خیر؟

نویسندگان این مقاله در پایان هشدار می‌دهند مطالعه آنها هنوز جای کار بیشتری دارد و آنها فعلا به وجود ارتباطات اتفاقی پی برده‌اند. بنابراین این احتمال هم وجود دارد که تغییرات مغزی مشاهده شده از سوی آنها کاتابولیسم کلسترول را تغییر دهد. همچین از آنجایی که تعداد بیماران و نمونه‌های کالبد شکافی شده در بخش تحقیقاتی نسبتا کم بوده‌اند، پس نمی‌توان با اطمینان یافته‌های به دست آمده را تأیید کرد.

پس طبق معمول هنوز پاسخ قطعی برای پرسش‌های خود دراختیار نداریم و باید منتظر انجام مطالعات بیشتری در این زمینه باشیم که نتایج آن را قابل اعتناتر می‌کنند. درنهایت چیزی که می‌دانیم این است که سطح کلسترول خون با میزان سلامت ما درارتباط است. به همین خاطر بهتر است میزان کلسترول بد خون را کاهش و درمقابل میزان کلسترول خوب را بالا ببریم تا به سلامت قلب و عروق خود و همچین کاهش احتمال بروز مشکلاتی همچون آلزایمر و زوال عقل کمک کنیم.

امیدوارم از مرور این مطلب و همراهی با ما لذت برده باشید. فراموش نکنید نظرات و پیشنهادات خود را با ما در ۷۲۴پرس دات کام درمیان بگذارید.