بیش از یک سال از پاندمی ویروس کرونا در اقصی نقاط جهان می‌گذرد. از زمان اعلام وجود این ویروس در شهر ووهان چین تاکنون، میلیون‌ها نفر به اشکال مختلف از حضور آن رنج برده‌ و بسیاری جان خود را از دست داده‌اند. همین مسئله و پیامدهای اقتصادی و اجتماعی ناشی از شیوع این ویروس دولت‌ها را برآن داشت تاهرچه سریع‌تر با تولید واکسن ایمن و مؤثر، نظم را به زندگی شهروندان بازگردانند. اما این روزها اخباری در مورد عوارض جانبی تزریق واکسن کرونا از جمله ایجاد لخته خون منتشر شده که کمی مردم را نگران کرده است

قبل از پایان یک سالگی شیوع ویروس کرونا، چندین شرکت از محصولات خود برای مقابله با این بیماری رونمایی کردند، از معرفی انواع دارو که شانس بستری شدن افراد در بخش ICU را کاهش می‌داد تا معرفی واکسن‌هایی که با ایجاد ایمنی جمعی از عمر حضور منحوس این ویروس در زندگی ما می‌کاست.

ویروس کرونا- 724press.com

بااین حال به موازات اثرات قابل توجه تزریق واکسن کرونا در بسیاری از کشورها و نقشی که در کاهش تعداد مبتلایان و بستری شدن افراد در بیمارستان‌ها ایفا می‌کند اخباری هم در مورد عوارض جانبی ناخواسته این واکسن‌ها منتشر شد که تاحدی مردم را در مورد تزریق آنها دچار شک و تردید کرده است. از جمله این مشکلات لخته شدن خون است. با ۷۲۴پرس در مرور یکی از این موارد، چشم‌انداز کلی این مورد و راهکارهای ارائه شده همراه باشید.

مطلب مرتبط: چرا زنان واکنش شدیدتری به واکسن کووید 19 نشان می‌دهند؟

والدین دختری هجده ساله اهل ایالت نوادای آمریکا می‌گویند که او پس از تجربه تشنج که اخیرا به آن گرفتار شده بود، رو به بهبود است. خانواده این نوجوان که اما برکی نام دارد اشاره کردند دخترشان سه عمل جراحی مغز مرتبط با لخته شدن خود را با موفقیت پشت سر گذاشته است.

وجه تلخ ماجرا اینجا است که این دختر حدودا یک هفته بعد از دریافت واکسن جانسون و جانسون (Johnson & Johnson) که برای مقابله با ویروس کرونا تولید شده است، دچار این مشکل شد. هرچند اما برکلی تنها قربانی این ماجرا نیست چرا که براساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، اما جوان‌ترین عضو گروهی شش نفره از زنان دیگری است که با مشکلاتی مشابه مواجه شدند. 

تزریق واکسن- 724press.com

ظاهرا از میان هفت و نیم میلیون دوز واکسن تزریق شده این شش نفر که میانگین سنی آنها بین ۱۸ تا ۴۸ سال است، دچار این نوع لخته نادر خونی شدند. این نوع لخته‌ها می‌توانند در مغز یا شکم فرد ایجاد شوند و اغلب با افت سطح پلاکت خونی همراه هستند که فرآیند لخته شدن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. در جریان جلسه‌ای توجیهی در این رابطه که در ۱۹ آوریل (۳۰ فروردین ۱۴۰۰) در کاخ سفید برگزار شد، راشل والنسکی مدیر مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری اعلام کرد که محققان درحال بررسی چند مورد دیگر هستند تا ببینند آیا این موارد با هم مرتبط هستند یا خیر؟

همین مسئله باعث ایجاد وقفه‌ای در تزریق واکسن جانسن و جانسون شده است؛ به طوری که برخی از کارشناسان نگران هستند این وقفه‌ای طولانی باعث از بین رفتن اعتقاد مردم به واکسن شود که تبعات خاص خود را دارد. هرچند دراین میان دکتر ویلیام شفنر متخصص بیماری‌های عفونی دانشگاه وندربیل و عضو مشاور کمیته مشورتی سازمان کنترل و پیشگیری از بیماری در اظهار نظری متفاوت اعلام کرد که اتفاقا وجود این وقفه‌ها اثباتی بر درستی عملکرد سیستم درمانی است.

مطلب مرتبط: آیا سردرد می تواند نشانه ای از ابتلا به بیماری کرونا باشد؟

او در گفتگویی با «Healthline» گفت از آنجایی که ایالات متحده دارای بهترین سیستم نظارت بر ایمنی واکسن در سطح جهانی است، نگرانی چندانی در این مورد وجود ندارد. درواقع موارد اشاره شده فوق همچون یک سوزن در انبار کاه هستند و ممکن  است درمیان یک میلیون دوز واکسن تزریق شده تنها یک مرتبه شاهد وقوع آنها باشیم.

او درادامه اشاره کرد این موارد به سرعت شناسایی شده و از سوی محققان مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند، همچنین جلساتی اضطراری هم در این زمینه برگزار می‌شود تا کمیته نظارتی اطلاعات بیشتری را گردآوری کند. به گفته این متخصص هیچ دارو یا واکسنی وجود ندارد که عوارض جانبی نداشته باشد و این مسئله نادری است.

ایجاد لخته خون: یک رخداد نادر

واکسن کووید 19- 724press.com

البته این مسئله تنها در مورد واکسن شرکت جانسون اند جانسون صدق نمی‌کند؛ چرا که در هفته‌های گذشته شاهد مواردی از لخته شدن خون در افرادی بودیم که واکسن آسترازنکا (AstraZeneca) را دریافت کرده بودند.

در همین رابطه مطالعه از سوی دانشگاه آکسفورد انجام شد که طبقه آن در حدود پنج نفر از هر یک میلیون نفری که اولین دوز مصرفی این واکسن را دریافت کرده بودند، دچار مشکل لخته شدن خون شدند. واکسن آسترازنکا هم از تکنیکی مشابه با واکسن جانسون اند جانسون در تولید خود بهره برده است. در ساخت این واکسن هم از روش ناقل ویروسی استفاده شده و البته هنوز استفاده از آن در ایالات متحده تأیید نشده است.

مطالعه انجام شده از سوی دانشگاه آکسفورد همچنین نشان داد که خود ویروس کووید 19 هم می‌تواند در مواردی نادر فرد را در معرض شکل گیری لخته‌های خونی قرار دهد. در همین رابطه از میان پانصد هزار نفر شرکت‌کننده در این مطالعه مشخص شده که نرخ شکل گیری لخته خونی در این افراد به میزان ۳۹ در یک میلیون نفر است. بااین حساب این لخته‌ها ممکن است بیشتر در چه افرادی مشاهده شوند؟

دکتر ژان کانورز استادیار بخش خون شناسی بیمارستان بریگام در ماساچوست می‌گوید که براساس مطالعات اپیدمیولوژیک مشخص شده است از هر یک میلیون نفر، دو الی پنج نفر دچار ترومبوز سینوس مغزی می‌شوند. به گفته این پزشک او این موارد را بیشتر در زنان جوانی که از داروهای خوراکی ضد بارداری استفاده می‌کنند، افرادی که از عفونت‌های شدید رنج می‌برند و کسانی که دچار پونکسیون کمری (lumbar punctures) هستند مشاهده کرده است.

به گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری هنوز هیچ موردی از لخته شدن ناشی از تزریق ۱۸۰ میلیون دوز واکسن فایزر (Pfizer) و واکسن مدرنا (Moderna) گزارش نشده است.

علت بروز لخته خون پس از طزرق واکسن کرونا چیست؟

لخته خون ناشی از واکسن کرونا- 724press.com

مجله پزشکی نیوانگلند هفته گذشته نامه ارسالی شرکت جانسون و جانسون را منشتر کرد که در آن مدیران شرکت علام کرده بودند مدارک کافی برای ارتباط دادن تزریق واکسن به ایجاد لخته‌های خونی نادر وجود ندارد. در این نامه آمده است که در طول آزمایشات بالینی این واکسن تنها یک مورد در میان بیش از ۷۵ هزار نفر شرکت کننده مشاهده شد. همچنین آنها اعلام کردند که در آن زمان آزمایش را متوقف کرده و بعد از بررسی‌های لازم دریافتند که شرکت کننده فوق دارای آنتی بادی علیه فاکتور پلاکت است.

درهمین حال مقامات بهداشتی فدرال درحال جمع آوری اطلاعاتی هستند که بتوان با استناد به آنها علت لخته‌های خونی نادر مرتبط با تزریق واکسن را بهتر مشخص کرد. به گزارش ۷۲۴پرس و به نقل از ویلیام شفنر این مسئله که در یک بازه‌ی زمانی مشخص این دو واکسن دارای موارد بالینی مشابه هستند مشکوک است، قطعا علتی برای این مسئله وجود دارد اما متخصصان هنوز به آن پی نبرده‌اند. همچنین این مسئله اتفاقی نیست که این نوع لخته‌ها بعد از تزریق واکسن‌های آسترازنکا و جانسون اند جانسون ایجاد می‌شوند، درحالی که مدرنا و فایزر درگیر این مشکل نیستند که در تهیه واکسن از روش mRNA استفاده کرده‌اند.

گام بعدی چیست؟

توصیه های پزشکی در مورد کرونا- 724press.com

کمیته مشورتی روش‌های ایمنی سازی یا Advisory Committee on Immunization Practices روز گذشته مجددا جلسه‌ای را دراین زمینه برگزار کرد و انتظار می‌رود که به زودی توصیه‌ای در این زمینه ارائه دهد که تاحدی نگرانی‌های عمومی دراین رابطه را برطرف کند.

شرکت جانسون اند جانسون هم در بیانیه‌ای مطبوعاتی اعلام کرد به زودی توزیع واکسن خود در قاره اروپا را از سر خواهد گرفت. به گفته کمیته تنظیم دارو اتحادیه اروپا اگرچه مسائلی هشدار دهنده در مورد ارتباط احتمالی واکسن با تشکیلی لخته خون وجود دارد، اما همچنان مزایای تزریق واکسن در مقایسه با خطرات احتمالی بیشتر است.

مطلب مرتبط: ویروس کرونا و بیماری دیابت؛ هرچیزی که باید بدانید

به‌هرحال از آنجایی که ویروس کرونا و جهش‌های متعدد آن نشان داد که بشر قرار نیست به سادگی از شر این ویروس خطرناک سوغات چین خلاص شود، شاید همچنان واکسیناسیون بهترین راهکار ما برای مقابله با پیامدهای آن باشد. باتوجه به بررسی‌های انجام شده همچنان به نظر می‌رسد واکسن‌های فایزر و مدرنا دست کم از نظر تشکیل لخته‌های خونی، انتخاب‌های بهتری برای مصرف کنندگان است.

نظر شما در این رابطه چیست؟ آیا واکسیناسیون با واکسن‌های تأیید شده سازمان بهداشت جهانی را راهکار خلاصی همیشگی از شر ویروس کرونا می‌دانید؟ یا معتقدید اقداماتی همچون قرنطینه‌های مقطعی می‌تواند چرخه انتقال بیماری را متوقف کند؟ بهترین شرایط برای اجرای قرنطینه‌های سراسری چیست؟ فراموش نکنید نظرات، دیدگاه و پیشنهادات خود را با ما و دیگر دوستان‌تان در ۷۲۴پرس هم درمیان بگذارید.