شاید اغلب کاربران مک‌بوک و iMac به فن‌هایی که در بدنه‌ی لپ‌تاپ و کامپیوتر بدون کیس کار گذاشته شده توجه زیادی نداشته باشند و حتی تمیزکاری کردن این بخش مهم را نیز فراموش کنند اما جالب است بدانید که یکی از علل اصلی خرابی کامپیوترها و لپ‌تاپ‌ها، کارکرد در دمای بالاست. بنابراین کاربران حرفه‌ای علاوه بر تمیزکاری و زدودن گردوغبار از بخش‌های مهمی مثل خروجی هوای فن (ونت خروجی) هر از گاهی به سرعت گردش فن‌های سیستم نیز توجه می‌کنند. در این مقاله به روش مانیتور کردن و کنترل سرعت فن‌های مک‌ها اپل می‌پردازیم.

نرم‌افزاری که برای کنترل و مدیریت سرعت فن در مک‌او‌اس پیشنهاد می‌کنیم، نرم‌افزار رایگانی به اسم Macs Fan Control است. به وب‌سایت سازنده مراجعه کنید و این نرم‌افزار را دانلود و نصب کنید. به کمک Macs Fan Control می‌توان دمای بخش‌های مختلف مک‌بوک یا آی‌مک و همین‌طور سرعت فن‌ها را مشاهده کرد و در صورت وجود مشکل، به راهکارهای مختلف اندیشید. در ادامه با این نرم‌افزار، بیشتر آشنا می‌شویم.

آموزش استفاده از Macs Fan Control

ابتدا نسخه‌ی مخصوص مکینتاش نرم‌افزار Macs Fan Control را دانلود کنید. توجه کنید که نسخه‌ی مخصوص ویندوز برای مک‌هایی طراحی شده که کاربر از طریق Boot Camp ویندوز رویشان نصب کرده است. نرم‌افزار به صورت فایل ZIP برای دانلود قرار داده شده و قبل از استفاده کردن باید آن را اکسترکت یا به عبارت دیگر باز کرد.

پس از باز کردن فایل زیپ، آیکون اپلیکیشن Macs Fan Control را درگ کرده و در فولدر Applications رها کنید و سپس آن را اجرا کنید. در صفحه‌ی شروع، لیستی از فن‌ها در پنل سمت چپ دیده می‌شود. در سمت راست نیز دمای بخش‌های مختلف لیست می‌شود.

در مک‌های اپل معمولاً بالاترین دما مربوط به پردازنده‌ی اصلی یا CPU است اما نباید از چک کردن قطعات دیگر غافل شد. سرعت حداقل فن و سرعت فعلی و سرعت حداکثر با همین ترتیب روبروی هر یک از فن‌ها ذکر می‌شود. اگر دمای پردازنده به بیش از ۸۰ یا ۹۰ درجه‌ی سانتی‌گراد رسیده و کار پردازشی سنگینی انجام نمی‌شود، احتمالاً سرعت فن‌ها پایین است یا گردوغبار زیادی در مسیر جریان هوا جمع شده است و باید به فکر تمیزکاری یا تعمیر فن بود.

برای چک کردن اینکه فن‌ها سالم هستند و به درستی کار می‌کنند، روی دکمه‌ی Custom کلیک کنید و در پنجره‌ای که باز شده، گزینه‌ی Constant RPM value را انتخاب کنید و سپس سرعت فن را به صورت دلخواه وارد کنید. توجه کنید که سرعت در حد معمول باشد، مثل ۱۵۰۰ یا ۲۰۰۰ دور بر دقیقه.

پس از کلیک روی OK، به صدای گردش فن توجه کنید. اگر صدا بسیار کم است و فن به آرامی در گردش است، فن عملکرد درستی ندارد و باید تعمیر شود. توجه کنید که کنترل کردن سرعت فن به صورت دستی و ثابت که از طریق گزینه‌ی Constant RPM value انجام می‌شود، برای کاربری دائمی مناسب نیست چرا که همواره فن در گردش است و حتی اگر دمای پردازنده پایین باشد هم مصرف باتری بیهوده‌ای خواهد داشت. به علاوه زمانی که پردازنده کارکرد سنگینی دارد و دما زیاد می‌شود، می‌بایست سرعت گردش فن نیز بیشتر شود.

چگونه مشکلات فن در مک‌های اپل را عیب‌یابی و برطرف کنیم؟

اپل ابزاری برای عیب‌یابی مشکلات مک در نظر گرفته که یکی از گزینه‌های مخفی استارت‌آپ است. برای استفاده از این ابزار مفید، ابتدا مک خود را خاموش کنید و سپس کلید D را نگه داشته و دکمه‌ی پاور را فشار دهید. مک مشغول بررسی سخت‌افزار می‌شود و گزارشی از مشکلات موجود تهیه می‌کند.

اگر فن خراب شده باشد، می‌توان آن را تعویض یا تعمیر کرد. به این منظور باید از متخصصین تعمیر مک‌بوک و آی‌مک کمک گرفت. اگر در زمینه‌ی تعمیرات لپ‌تاپ تخصص دارید، می‌توانید تعویض فن را خودتان انجام دهید. به علاوه همیشه می‌توان مشکلات داغی را با تمیزکاری برطرف کرد.

روش‌های حل مشکل داغی لپ‌تاپ‌ها: داغ کردن پردازنده و گرافیک، پاک کردن گردو خاک و تمیز و روان کردن فن

اگر ابزار عیب‌یابی مشکلی را گزارش نکرده، احتمالاً ریست کردن SMC مشکل سرعت فن را برطرف می‌کند. SMC کنترلری است که وضعیت دما و سرعت فن‌ها را کنترل می‌کند و ریست کردن آن یکی از راه حل‌های ممکن است. برای اطلاعات بیشتر به مقاله‌ای که قبلاً منتشر کردیم رجوع کنید:

چگونه مک‌بوک یا iMac کندشده را با پاکسازی دیسک، ریست کردن SMC و غیرفعال کردن رمزگذاری و ... سریع کنیم؟

مانیتور کردن سرعت فن‌ها در مک

همان‌طور که اشاره کردیم یک کاربر حرفه‌ای همواره به دمای قطعات سخت‌افزار و سرعت فن‌ها توجه نشان می‌دهد. برای مانیتور کردن سرعت فن‌ها می‌توان از اپلیکیشن رایگان Mac Fan Control استفاده کرد. پس از اجرا کردن نرم‌افزار، روی دکمه‌ی Preferences کلیک کنید.

اکنون در تب Menubar Display یکی از Sensorها را انتخاب کنید. از منوی کرکره‌ای Fan نیز یکی از فن‌ها را انتخاب کنید.

روی Close کلیک کنید. به این ترتیب در نوار منوی بالای صفحه، دمای سنسور انتخاب‌شده و همین‌طور سرعت فن انتخاب شده را همواره مشاهده خواهید کرد.