چرا بعضی از افراد چپ دست هستند؟

برای افراد چپ دست، جهان به نظر ناعادلانه می‌‌رسد. از قیچی گرفته، تا اره و تجهیزات ورزشی و اکثر وسایل، برای آن‌ها طراحی نشده است. حتی در گذشته‌های نه چندان دور، بعضی از چپ دست‌ها مجبور بودند که با دست راست بنویسند.

البته این تمرین هنوز در بسیاری از نقاط جهان ادامه دارد. حتی در بعضی زبان‌ها از چپ دست بودن با بیان تبعیض‌آمیزی یاد می‌‌کنند. برای مثال در زبان‌های ایتالیایی و اسپانیایی کلمه‌ی چپ معادل مشکوک بودن است. ضمن این که در زبان انگلیسی، Right علاوه بر معنای جهت راست، به معنی درست بودن است.

چرا از هر ۱۰ نفر، ۱ نفر چپ دست است؟

این نسبت ۱۰ درصدی، ایده ای در خصوص ژنتیک این صورت مسئله است. مطالعات متعدد در مورد دوقلوها نشان داده است که ۲۵ درصدِ تمایلِ استفاده‌ی بیشتر از یک دست، می‌‌تواند توسط ژن‌های افراد توضیح داده شود. سیلویا پاراچینی متخصص ژنتیک انسانی از دانشگاه سنت اندروز در اسکاتلند می‌‌گوید:

این تعداد کم آمار چپ دست‌ها شگفت‌آور است اما در بسیاری از مطالعات ثابت شده است که چنین درصدی برقرار و ثابت است.

پاراچینی می‌‌گوید:

تحقیقات اولیه برای پیدا کردن یک ژن که تعیین کند فرد از کدام دستش بیشتر استفاده کند در حال انجام است. با این وجود، طی مطالعه‌ی ژن‌های ۱۰۰،۰۰۰ نفر از افراد سراسر جهان، هنوز نتیجه‌ی خاصی در این خصوص به دست نیامده است. شاید دلیل جذاب شدن این موضوع این باشد که هنوز به درک کامل علت آن نرسیده‌ایم.

وی می‌‌پرسد: چرا راست دست بودن رایج‌تر از چپ دست بودن است؟ احتمالا این مسئله یک مزیت تکاملی باشد.

محققان موفق به پیدا کردن نوعی DNA شده‌اند که بر راست دستی یا چپ دستی افراد تاثیر می‌‌گذارد. در واقع این DNA عدم تقارن بدن ما را تعیین می‌‌کند. پاراچینی در ادامه می‌‌گوید:

همه‌ی ما از لحاظ ظاهری متقارن به نظر می‌‌رسیم اما در صورتی که نگاه دقیق‌تری به اندام‌های خود داشته باشیم، عدم تقارن‌های زیادی مشاهده خواهیم کرد.

یک حالت نادرش وضعیت سیتوس اینورسوس است که در آن، قلب در سمت راست بدن قرار می‌‌گیرد. از هر ۲۰،۰۰۰ نفر یک نفر به این وضعیت مبتلا است.یک نمونه‌ی مشهورش، انریکه ایگلسیاس، خواننده‌ی معروف اسپانیایی است قلبش در سمت راست و کیسه‌ی صفرایش در سمت چپ قرار دارد.

پاراچینی و همکارانش متوجه شده‌اند که بخشی از کد ژنتیکی این افراد غیر طبیعی بوده و همین مسئله بر اولویت دست انتخابی برای انجام کارهای مورد نظر تاثیر می‌‌گذارد. چپ دست‌ها در واقع، نتیجه‌ی این نامتقارنی هستند ضمن این که جسم پینه‌ای مغز آن‌ها بزرگ‌تر است. جسم پینه‌ای شامل گروه ضخیمی از الیاف عصبی است که در نیم کره‌های راست و چپ مغز تقسیم شده است. این بخش در واقع، ۱۱ درصد در نیمکره‌ی چپِ مغز چپ دست‌ها بزرگ‌تر است و باعث می‌‌شود که دو نیم کره سریع‌تر با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.

برخلاف آنچه پیشتر تصور می‌‌شد، چپ دست بودن یا راست بودن فقط مختص انسان‌ها نیست. در حیوانات هم چپ دستی و راست دستی وجود دارد. پاراچینی می‌‌گوید: این مسئله طبیعی و معقول است. لزومی ندارد که از هر دو دست به میزان برابر استفاده کرد.

او همچنین می‌‌گوید:

ادعای تبعیض علیه چپ‌ دست‌ها را هم بی‌اساس می‌داند. افراد چپ دست در بعضی از ورزش‌ها می‌‌توانند مهارت بیشتری از خود نشان دهند چرا که ساختار مغز آن‌ها قابلیت تغییرپذیری بیشتری دارد. از این رو می‌‌توانند خود را با جهان راست دست‌ها هم انطباق دهند.