داغ کردن بیش از حد یکی از علل اصلی خرابی لوازم الکترونیکی است. در محصولاتی مثل لپ‌تاپ‌ها و گوشی‌های رده‌اول با توجه به اینکه قدرت پردازشی بالایی دارند و توان مصرفی‌شان بیشتر از پردازنده‌های معمولی یا ضعیف است، خنک‌کاری بهتری موردنیاز است. گاهی طراحی سیستم خنک‌کاری در حد مطلوب نیست و گاهی پس از مدتی استفاده به دلایل مختلف سیستم خنک‌کاری نمی‌تواند قطعات حساس را به خوبی خنک کند.
علائم و آثار داغ کردن بیش از حد بسیار متنوع است. از صفحه‌ی آبی مرگ ویندوز و هنگ کردن‌های گاه و بیگاه گرفته تا روشن نشدن لپ‌تاپ! همگی ممکن است ریشه در دمای بالاتر از حد مجاز داشته باشند.
در ادامه به نکات و روش‌های حل مشکلات گرمایی لپ‌تاپ‌ها می‌پردازیم.
منبع تولید گرما در لپ‌تاپ‌ها
اولین گام این است که بدانیم چه قطعاتی گرمای زیادی را تولید می‌کنند و مسیر انتقال گرما را از این بخش‌ها دنبال کنیم. معمولاً منبع اصلی تولید گرما که همواره داغ می‌شود، پردازنده است. روی پردازنده معمولاً هیت‌سینکی از جنس مس قرار گرفته و روی هیت‌سینک یک یا چند لوله‌ی حرارتی تخت دیده می‌شود.
قطعه‌ی داغ بعدی که به خصوص در لپ‌تاپ‌های گیمینگ ممکن است از پردازنده هم بیشتر گرما تولید کند، پردازنده‌ی گرافیکی است. این تراشه نیز مثل پردازنده‌ی اصلی با هیت‌سینک و لوله‌های حرارتی پوشانده می‌شود.
قطعات داغ دیگر نیز روی مادربورد لپ‌تاپ وجود دارد که مهم‌ترینشان تراشه‌ی مرکزی چیپ‌ست است. رم و هارددیسک نیز داغ می‌شوند اما نه به شدت پردازنده‌ی اصلی و گرافیکی اما به هر حال باید دمای این قطعات را هر از گاهی بررسی کرد.
برخی قطعات مدار تغذیه مثل ترانزیستورها و خازن‌ها هم ممکن است بر اثر داغ شدن بیش از حد خراب شوند اما این اتفاق در کوتاه‌مدت رخ نمی‌دهد و اگر سیستم خنک‌کاری عملکرد خوبی داشته باشد معمولاً چند سال طول می‌کشد که اشکالی در یکی از این قطعات به وجود بیاید.
بررسی جریان هوا و وضعیت انتقال حرارت
لپ‌تاپ‌ها برخلاف کیس‌های دستاپی از لوله‌های حرارتی که درونشان مایع فرّار قرار گرفته برای تسریع خنک‌کاری بهره می‌برند. در حقیقت اگر ماده‌ی فرار در لوله‌ها وجود نداشته باشد، گردش فن و استفاده از بهترین کول‌پدها هم بی‌فایده است! باور غلط عموم این است که لپ‌تاپ با جریان هوا خنک می‌شود و می‌بایست از کول‌پد استفاده کرد. اما گذاشتن کول‌پد زیر لپ‌تاپ برای خنک‌کاری بهتر پردازنده و کارت گرافیک چندان موثر نیست.
بنابراین اگر لوله‌ی حرارتی بر اثر ضربه خم و مسدود شده یا سوراخی در آن ایجاد شده و مایع به صورت بخار خارج شده، سریعاً آن را جایگزین کنید.
قطعات دیگر به کمک جریان هوا خنک می‌شوند. هوا از منافذ زیر بدنه وارد شده و از ونت خروجی هوا که کنار بدنه یا پشت لپ‌تاپ است خارج می‌شود.
نمونه‌ای از ونت خروجی هوا در بخش پشت لپ‌تاپ:
ممکن است لپ‌تاپ ضخیم و قدرتمند باشد و در سیستم خنک‌کاری آن چند ونت خروجی هوا و چند بخش مشبک برای ورود هوا پیش‌بینی شده باشد.
ساده‌ترین کار برای عیب‌یابی لپ‌تاپی که داغ می‌کند این است که به خروجی هوا از ونت‌ها توجه کنید. در حالت بی‌کار جریان هوا اندک است اما وقتی پردازشی سنگین و یا یک بازی گرافیکی اجرا می‌شود، فن‌ها سریع‌تر می‌چرخند. در این حالت اگر دستتان را جلوی ونت‌ها بگیرید، می‌بایست باد گرم و سوزان را حس کنید.
جمع شدن گردوخاک در ونت‌ها و ورودی‌های هوا و همین‌طور خرابی فن موجب افت گردش هوا و شدت وزش باد می‌شود و خوشبختانه تمیز کردن این بخش‌ها دشوار نیست.
برای پاک کردن گرد و غبار می‌توان از جارو برقی یا دمنده‌ها استفاده کرد. کمپرسور هوا هم انتخاب خوبی است اما توجه کنید که با جریان بسیار شدید هوا به قطعات داخلی آسیب نرسانید.
فن‌های لپ‌تاپ را تمیز کرده و روغن‌کاری کنید
در برخی لپ‌تاپ‌ها با باز کردن چند پیش و برداشتن درب پلاستیکی یا فلزی روی فن می‌توان مستقیماً به آن دسترسی پیدا کرد. معمولاً محفظه‌ی فن هم با چند پیچ کوچک محکم شده و اگر آن را باز کنید می‌توانید فن را جدا کنید.
در اغلب موارد فن بدون بلبیرینک و رول‌بیرینگ است و در حقیقت یک قطعه دوار حول محوری فلزی است که اتصال خاصی بینشان وجود ندارد. در این صورت می‌توانید پره‌ها را با اسپری تمیز کننده و دستمال به راحتی پاک کنید و سپس روی محور فن یک قطره روغن روانساز بچکانید و فن را ببندید. به این ترتیب سرعت گردش فن نیز بیشتر می‌شود.
اگر وضعیت فن وخیم است و امیدی به تعمیر و روان شدن آن ندارید بهتر است مدل آن را یادداشت کنید و به دنبال جایگزین بگردید.
یادتان باشد که پس از باز کردن هر بخش لپ‌تاپ و از جمله فن، با دمنده‌ی هوا یا جاروبرقی گرد و خاک آن بخش را پاک کنید. استفاده از دستمال هم گزینه‌ی خوبی است و حتی می‌توانید از اسپری تمیزکننده استفاده کنید.
در بخش بعدی به بررسی وضعیت باتری و داغ شدن دائمی برخی قطعات می‌پردازیم.
- روش‌های حل مشکل داغی لپ‌تاپ‌ها: داغ کردن پردازنده و گرافیک، پاک کردن گردو خاک و تمیز و روان کردن فن
- چگونه لپ‌تاپ کهنه‌ای که داغ می‌شود را تمیز و خنک کنیم؟ تمیزکاری رم و هارد و تعویض باتری قدیمی
- معرفی نرم‌افزارهایی برای بررسی دمای قطعات لپ‌تاپ مثل پردازنده و کارت گرافیک
انیمه
#سریال خاندان اژدها
#آشپزی
#خراسان جنوبی