تاندربولت ۳.۰ اینتل چیست؟ Thunderbolt از نظر سرعت و امکانات و کاربری چه تفاوتی با USB C دارد؟

با پورت همه‌فن‌حریف USB می‌توان وسایل مختلفی را به سیستم متصل کرد. حتی اتصال نمایشگرهای خاص رزولوشن پایین و ساده هم امکان‌پذیر است. USB C نیز مبتنی بر USB شکل گرفته و سریع‌تر و کاربردی‌تر است اما فقط در برخی موارد USB C به کمک کنترلر تاندربولت ۳.۰ اینتل پیاده‌سازی شده است و سرعت و قابلیت‌های بسیار کامل دارد.

در واقع تاندربولت ۳ روشی کامل‌تر از USB است که به کمک آن می‌توان نمایشگرهای 4K و وسایل ذخیره‌سازی سریع و همین‌طور کارت گرافیک‌های اکسترنال را به سیستم متصل کرد چرا که اساس آن ارتباط از طریق مسیرهای سریع پی‌سی‌آی اکسپرس است. داک‌های مختلفی که از طریق تاندربولت به سیستم متصل می‌شوند و چندین پورت سریع USB 3.0 و همین‌طور اسلات PCIe برای نصب کارت‌های جانبی در اختیار کاربر قرار می‌دهند هم از جمله جذابیت‌های Thunderbolt 3.0 اینتل است.

تاندربولت از دیسپلی‌پورت پشتیبانی می‌کند و این یعنی مفیدتر از HDMI است. توان الکتریکی حداکثر ۱۰۰ وات به کمک آن منتقل می‌شود و این یعنی می‌توان از این پورت برای شارژ کردن سریع باتری لپ‌تاپ‌ها و همین‌طور تأمین توان مصرفی چند وسیله‌ی مختلف که هم‌زمان به سیستم متصل شده‌اند، استفاده کرد.

با تاندربولت می‌توان شبکه‌های محلی بسیار سریع راه‌اندازی کرد.

در ادامه به سرعت و قابلیت‌ها و هزینه‌ی تاندربولت ۳.۰ می‌پردازیم.

USB و حالا پورت Thunderbolt با امکانات زیاد و سرعت بیشتر

اینتل در دهه ۱۹۹۰ پروتکل مفید USB که به معنی باس یونیورسال (عمومی) است را معرفی کرد و اکنون این باس عمومی برای اتصال انواع و اقسام وسایل به کامپیوتر به کار می‌رود. USB استاندارد بسیار جامع و موفقی بوده است. اما در مقابل باس جدید Thunderbolt اینتل که اکنون سومین نسل آن کم‌کم در وسایل مختلف به کار می‌رود، چندان متداول نشده است. تاندربولت ۳ مزایای بسیار زیادی دارد اما بیشتر در کامپیوترهای اپل و محصولات رده‌اول مثل مادربوردهای Z170 گران‌قیمت آن را می‌بینیم.

اینتل برای گسترس استفاده از تاندربولت ۳، هزینه‌ی کنترلر آن را کاهش داده است به طوری که سازنده‌ی مادربورد یا کامپیوتر با هزینه‌ای در حد ۱۰ دلار هم می‌تواند تاندربولت را به محصول اضافه کند. کنترلر Alpine Ridge اینتل فقط ۸.۵۵ دلار قیمت دارد و به علاوه هزینه‌ی لایسنس استفاده از این استاندارد نیز باید پرداخته شود.

توان مورد نیاز برای کنترلر آلپاین ریج فقط ۲.۲ وات است که عدد معقول و کوچکی است. به علاوه ۴ مسیر PCIe 3.0 برای اتصال این کنترلر به سیستم موردنیاز است. کابل‌های گران‌قیمت و کانکتوری عجیب در استاندارد تاندربولت وجود ندارد، ظاهر پورت Thunderbolt اکنون به صورت USB C است.

سرعت پورت USB 3.0 معادل ۵ گیگابیت بر ثانیه است. USB 3.1 Gen 1 هم همین سرعت را دارد اما USB 3.1 Gen 2 سرعت ۱۰ گیگابیت بر ثانیه‌ای دارد و بسیار سریع است. تاندربولت ۳.۰ اینتل از نظر پهنای باند ۴ برابر سریع‌تر است و ۴۰ گیگابیت بر ثانیه (ترکیب ویدیو و دیتا) سرعت دارد. با چنین پهنای باند فوق‌العاده‌ای می‌توان نمایشگرهای 4K را به سیستم از طریق این پورت متصل کرد و حتی می‌توان یک کارت گرافیک اکسترنال را به کامپیوتر اضافه کرد.

تاندربولت ۳.۰ برای اتصال وسایل ذخیره‌سازی بسیار سریع مثل SSDهایی که از پروتکل NVMe بهره می‌برند هم مفید است. این درایوها بدون تاندربولت ۳.۰ نمی‌توانند از طریق باس PCIe به سیستم مربوط شوند و در نتیجه SSDهای اکسترنال فاقد NVMe هستند. به علاوه پورت USB 3.1 Gen 2 هم با وجود سرعت سرسام‌آورش، در سال‌های آتی پورت خوبی برای SSDهای اکسترنال فوق سریع نیست.

استراتژی اینتل برای گسترش استفاده از تاندربولت ۳

تاندربولت 3 به شکل USB C است اما در بسیاری از محصولات بازار که USB C‌ دارند، کنترلری به اسم آلپاین ریج اینتل و پروتکل به اسم تاندربولت ۳ وجود ندارد. در واقع در این وسایل USB C همان باس معمولی USB را یدک می‌کشد و نه تاندربولت ۳ را. 

اینتل برای متداول شدن تاندربولت می‌خواهد این تکنولوژی را به عنوان جزئی از پردازنده‌ها مطرح کند و در نتیجه کاربر هزینه‌ی بیشتری برای خرید محصولی که تاندربولت ۳ داشته باشد، پرداخت نکند. به علاوه مجتع‌سازی تاندربولت در پردازنده، محصولات را کمی کوچک‌تر و باریک‌تر می‌کند.

اینتل اعلام کرده که از این پس تولیدکنندگان وسایل الکترونیکی می‌توانند بدون پرداخت حق لایسنس از استاندارد تاندربولت ۳.۰ استفاده کنند که معنای آن کاملاً روشن نیست اما مشخص است که از این پس هزینه‌ی پیاده‌سازی تاندربولت ۳.۰ در پورت‌های USB C کمتر می‌شود و طبعاً وسایل بیشتری مجهز به این تکنولوژی مفید خواهند شد.