حقایقی در مورد کلوئی ژائو، دومین کارگردان زن برنده اسکار

ژائو تقریبا در زندگی واقعی هم شبیه شخصیت اصلی فیلم سرزمین آواره‌ها است. او در طول زندگی خود در مکان‌های گوناگونی اقامت داشته است. او در پکن متولد شد و از همان ابتدا به عنوان کودکی عصیانگر و دانش آموزی ضعیف شناخته می‌شد. پدرش از مدیران ارشد یکی از بزرگترین شرکت‌های فولاد چین بود که بعدها وارد بازار املاک و مستغلات و سرمایه گذاری در بورس شد، درحالی که مادر در بیمارستان کار می‌کرد. این دو زمانی که کلوئه در دبیرستان درس می‌خواند از هم جدا شدند و بعد از مدتی پدرش با بازیگر چینی سونگ دن دن ازدواج کرد؛ بازیگر مشهوری که کلوئه با تماشای هنرنمایی او در سریال‌های تلویزیونی بزرگ شده بود.

در سن چهارده سالگی و باوجود اینکه چندان با زبان انگلیسی آشنایی نداشت برای تحصیل به انگلستان رفت و در نهایت برای پایان دبیرستان به لس انجلس سفر کرد. او دوست داشت بیشتر از چیزی که در تلویزیون می‌بیند با آمریکا آشنا شود و برای همین مدتی را در رشته علوم سیاسی تحصیل کرد اما خیلی زود متوجه شد این مسئله چندان برایش جذابیت ندارد. به همین خاطر سیاست را رها کرده و متصدی کافه شد و هنوز هم کسی نمی‌دانست آینده برای او چه خوابی‌هایی دیده است.

مطلب مرتبط: برندگان اسکار ۲۰۲۱

به هرحال بعد از تحصیل در دانشگاه هنر در نیویورک و ساخت چندین اثر کوتاه و بلند موفق بالاخره ژائو امسال با درو کردن جوایز بهترین کارگردانی گلدن گلوب و اسکار تاریخ‌ساز شده و به عنوان دومین کارگردان زنی شناخته شد که موفق به دریافت این جایزه شده است.

درادامه با ۷۲۴پرس در مرور گوشه‌ای از حقایق جالب زندگی این کارگردان همراه باشید. 

ژائو از همکاری با نابازیگران استقبال می‌کند

رویکرد مرسومی که ژائو معمولا در فیلم‌هایش در پیش گرفته است کار کردن با افرادی است که بازیگر حرفه‌ای نبوده و اصطلاحا نابازیگر هستند. اگرچه انتخاب افراد عادی برای ایفای نقش‌های سینمایی امر چندان جدیدی در دنیای سینما نیست، اما حضور این افراد در آثار ژائو اصالتی خاص به چشم‎‌اندازهای روستایی آمریکا می‌بخشد.

ژائو در گفتگویی با صداوسیمای استرالیا گفت:

«دیالوگ‌ها در فیلمنامه شاید گاهی با چیزهایی که معمولا افراد در مواقع عادی برزبان می‌رانند متفاوت است، به همین خاطر شاید باید اشخاص دیگری را برای بیان کردن آنها پیدا کنیم. ساده به آنها سلام کنید و از آنها بخواهید دیالوگ‌ها را بازخوانی کنند. هنگام حضور سر صحنه فیلمبرداری حتی لحن آنها هم تغییر می‌کند، گاهی آنها دقیقا همه چیز را با همان شیوه و لحنی بیان می‌کنند که من می‌خواهم».

ژائو به آنها اجازه می‌دهد که خود را بشناسند و با توانایی‌های خود بیشتر آشنا شوند، در سوارکار جاندرو گریه می‌کند؛ طوری که انگار هفت سال است گریه نکرده است و در سرزمین آواره‌ها ولز طوری در مورد پسرش صحبت می‌کند که گمان نمی‌کنی شاید تابه‌حال به سختی در مورد او با کسی صحبت کرده باشد. ژائو می‌گوید شما باید با آنها صحبت کنید و برای آنها توضیح دهید که چرا به اشتراک گذاشتن تجربیاتشان با دیگران مهم است، این که افراد آسیب پذیری خود را به نمایش می‌گذارند به خصوص برای بچه‌ها مهم‌تر است. و شاید به همین خاطر است که نابازیگران آثار ژائو گویی در حال بازگویی مسائل و مشکلات زندگی خود هستند و همین مسئله باعث می‌شود که کارهای او حس و حالی واقعی‌تر به خود بگیرد.

احساسی همچون یک خارجی

بسیاری از آثار سینمایی ژائو اساسا در مورد زندگی افراد خارجی است و جالب است بدانید ژائو اشاره کرده است که خود او هم احساساتی مشابه را تجربه کرده است. او در گفتگویی با تلگراف گفت:

«هرکجا که برای زندگی رفتم، همیشه حس غریبه و خارجی بودن را داشتم. بنابراین به شکل طبیعی به سمت سایر افرادی که مثل من بوده و برخلاف جریان اصلی زندگی، حاشیه را انتخاب کرده بودند کشیده می‌شدم».

این احساسات شخصی باعث شده است لایه‌ای دیگر به اصالت ذاتی آثار ژائو اضافه شود به طوری که جاستین چانگ منتقد سینما می‌نویسد اگرچه ژائو به عنوان زنی چینی فیلم‌های امریکایی می‌سازد اما به نظر نمی‌رسد نگران برچسب‌های احتمالی باشد. به عبارت دیگر او ترجیح می‌دهد در فضایی قرار بگیرد که براساس ملیت، نژاد و فرهنگ طبقه بندی نشود. او می‌داند که آواره بودن در آمریکا به چه معنا است، آواره بودن به چه معنا است و این دیدگاه در خدمت فیلم سرزمین آواره‌ها هم قرار دارد که دیدگاه یک فرد خارجی را نسبت به خرده فرهنگ‌ها نشان می‌دهد. یک خارجی نیازی به برچسب ندارد.

این دیدگاه ژائو در مورد فیلم ابدی‌ها هم صدق می‌کند، چون اگرچه ابرقهرمانان شجاع در داستان‌های مصور از زمین محافظت می‌کنند اما آنها از دید بسیاری از زمینی‌ها بیگانه تلقی می‌شوند.

زندگی عاشقانه

جاشوا جیمز ریچاردز فیلمبردار جوانی است که پیش از این در سه فیلم آهنگهایی که برادرانم به من آموختند، سوار و سرزمین آواره‌ها با ژائو همکاری داشته است، او همچنین رابطه‌ی نزدیکی با این کارگردان دارد. در مقاله‌ای که در سایت ونیتی فر منتشر شد، اشاره شده است که این دو برای اولین بار در سال ۲۰۱۲ و در دوران دانشجویی با یکدیگر ملاقات کردند. ژائو همان ابتدا از ریچاردز خواست تا همه چیز را درمورد بزرگ شدن در یک شهر کوچک ماهیگیری در سواحل کورنوال انگلیس بگوید. 

از دید ریچاردز کلوئه ژائو از ظرفیت عظیمی برای درک مردم و شنیدن داستان‌های آنها برخوردار است. او می‌تواند هر قصه و داستانی را مهم جلوه کند و به نظر می‌رسد این استعداد ذاتی او بر روابطش با همه کسانی که با آنها کار می‌کند، تأثیر گذاشته است. البته هنوز مشخص نیست این همکار و همکلاسی دیروز و دوست امروز آیا همسر آینده ژائو هم خوواهد بود یا خیر. ژائو می‌گوید او هنوز به دنبال انتخاب شریک زندگی نیست چون این کار امیدی کاذب برای والدین او ایجاد می‌کند که انگار خیلی زود قرار است نوه دار شوند.

بدنیست بدانید همکاری این دو قرار است در پروژه جدید ژائو با استودیوی مارول هم ادامه پیدا کند و ریچاردز به عنوان اپراتور در آن با ژائو همکاری خواهد کرد.

داستان بامزه فرانسیس مک دورمند

وقتی بازیگر شناخته شده فرانسیس مک دورمند به سراغ ژائو آمده و از او خواست کارگردانی فیلمی را بپذیرد که او نوشتن فیلمنامه و تهیه‌کنندگی آن را برعهده گرفته است، ژائو قبول کرد اما درادامه از او یک پرسش خاص داشت.

ژائو هنگام مصاحبه فرش قرمز اسکار ۲۰۲۱ در این مورد بیشتر صحبت کرد و گفت زمانی که مک دورمند برای ساخت این فیلم به سراغ او آمده است او بسیار هیجان‌زده شده و در همان ابتدا گفته است بله اما بلافاصله از او پرسیده است که آیا چیزی برای خوردن دارد چون بسیار گرسنه است و نزدیک است از گرسنگی بیهوش شود. به گزارش ۷۲۴پرس دات کام، او می‌گوید که آنها برای صحبت کاری در منزل دورمند قرار ملاقات گذاشته بودند و این پرسش حسابی مک دورمند را غافلگیر کرده بود. ژائو اضافه می‌کند که رابطه او با مک دورمند به نوعی رابطه کاری و خوراکی است.

از دید گروهی از انسان‌های خوش فکر کلمه انگلیسی گرسنه ترکیبی از دو کلمه گرسنه و عصبانی است و البته که این تنها باری نبود که معده ژائو در لحظات حساس خودنمایی می‌کرد. به عنوان نمونه زمانی که هنگام مراسم اسکار مجری برنامه از او پرسیده بود که نظرش در مورد برنده شدن عناوین بهترین فیلم و بهترین کارگردانی چیست و چه احساسی دارد او در پاسخ خیلی خلاصه گفته بود بسیار خوشحال و سپاس‌گذار و البته بسیار گرسنه و نیازمند غذا!

دوستی با رقبای اسکاری

بدنیست بدانید این کارگردان با بسیاری از رقبای اسکاری خود در سال ۲۰۲۱ دوستی نزدیک داشته است و همین مسئله این فصل از جوایز را برای او فوق‌العاده کرده است.

وی در گفتگویی در برنامه «Late Night with Seth Meyers» گفت:

«اتفاقا احساس می‌کنم که امسال رویدادی به شدت دوستانه و صمیمی را تجربه می‌کنم که بسیار مهیج است. افراد بسیاری وجود دارند که در گذشته همکار من بودند، یا تهیه‌کنندگی آثار من را برعهده داشتند و البته همکلاس‌هایی که به خوبی با آنها آشنایی دارم و البته بسیاری از افرادی که مدت‌ها است آنها و هنرشان را ستایش می‌کنم. افرادی که حضورشان بسیار در حرفه من تأثیرگذار بوده است و بنابراین حضور همه آنها در کنار هم بسیار عالی است».

او قبل از این که مجری برنامه به صحبت ادامه دهد حرف او را قطع کرده و اضافه کرد: "و البته بودن با مردم". او در ادامه افزود حتی مهم نیست آنها چه کسانی هستند، حتی مهم نیست که احساس احترامی نسبت به آنها حس می‌کنید فقط اینکه آنها مردم هستند. درواقع بعد از همه گیری ویروس کرونا بودن در جمع  و در کنار دیگران حساس خوبی است. البته او اعتراف کرد که هنوز با توجه به پروتکل‌های بهداشتی اجازه بغل کردن آنها را ندارد، اما همین حضور در جمع برایش کافی است.

چین اخبار گرفتن اسکار گرفتن ژائو در بخش بهترین کارگردان را سانسور کرد

اگرچه کلوئی ژائو در چین متولد شده است، اما کشور زادگاهش هیچ عکس العمل خاصی به بردن این اسکار تاریخی و خاص توسط شهروند خود نشان نداد. به گزارش شبکه CNN، نه تنها مراسم اهدای جوایز اسکار در کشور چین پخش نشد، بلکه هیچ کدام از وبسایت‌ها و خبرگزاری‌های دولتی همچون شینهوا و تلویزیون ملی چین خبری در ارتباط بردن جایزه اسکار بهترین کارگردان توسط ژائو را بازتاب ندادند. حتی این کشور دست به سانسوری گسترده زده و تمامی پست‌های منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی در این رابطه را هم سانسور کرد.

البته پیش از این ژائو در ماه مارس گذشته هم برنده عنوان بهترین کارگردان جشنواره گلدن گلوب شده بود، اما آن زمان شاهد واکنشی متفاوت بودیم؛ به طوری که یک روزنامه ملی گرای چینی به نام گلوبال تایمز او را افتخار کشور چین نامیده بود. اما چرا آنها اینگونه در مقابل درخشش ژائو و فیلمش در اسکار راه سکوت و سانسور را در پیش گرفتند؟

به نظر می‌رسد این مسئله مربوط به صحبت‌های گذشته ژائو برمی‌گردد. به عنوان مثال او در مصاحبه‌ای با مجله «Filmmaker» در سال ۲۰۱۳، چین را به عنوان کشوری معرفی کرده بود که همه جای آن دروغ گفته می‌شود. او همچنین در گفتگو با وبسایت «news.com.au» در دسامبر سال ۲۰۲۰ ظاهرا گفته بود اکنون ایالات متحده را به عنوان کشور خود می‌شناسد. البته این وب سایت بعدا تصریح کرد که این نقل قول به اشتباه از ژائو منتشر شده است و او برعکس این عقیده را داشته و آمریکا را خانه خود نمی‌داند.

بااین‌حال ملی‌گرایان چینی در فضای مجازی چین ژائو را به لکه دار کردن هویت کشور چین متهم کرده و حتی شماری خواستار تحریم فیلم سرزمین آواره‌ها شدند. درنتیجه تبلیغات این فیلم از سایت رسانه‌های اجتماعی ویبو که مشابه توئیتر ولی به سبک چینی است، حذف شد. در ابتدا قرار بود این فیلم در ۲۳ آوریل در کشور چین اکران شود ولی به دنبال این بازخوردها وبسایت‌های مهم پخش فیلم دراین کشور فیلم را از آرشیو خود حذف کردند. حال باید منتظر بود و دید سرنوشت اکران این فیلم در سینماهای چین به چه شکل خواهد بود؟

کلوئی ژائو علاقمند بود روزی یک هنرمند مانگا باشد

اگر امروز ژائو یک فیلمساز نبود، احتمالا به عنوان هنرمند در دنیای مانگا فعالیت می‌کرد. با اینکه ژائو چینی است ولی اشاره می‌کند که با عشق به مانگاهای ژاپنی بزرگ شده است.

او در گفتگویی با بری جنکینز نویسنده برنده جایزه اسکار و کارگردان فیلم‌هایی همچون «مهتاب» و «اگر خیابان بیل می‌توانست صحبت کند» به تشریح این مسئله پرداخت. او در این گفتگو اشاره کرد:

«من با مانگا بزرگ شدم، فقط باید بگویم وقتی در حال بزرگ شدن بودن امکان تماشای فیلم نداشتیم اما درعوض من گنجه‌هایی پر از مانگاهای ژاپنی داشتم که همچون انسانی گرسنه آنها را می‌بلعیدم. این اولین عشق من بود، به همین خاطر دوست داشتم یک نقاش مانگا باشم؛ هرچند که در نقاشی مهارت چندانی ندارم. در گذشته از طرفداران MCU بودم و همیشه دوست داشتم برای مارول فیلم بسازم».

ظاهرا این عشق ژائو به دنیای سینمایی مارول بالاخره به نتیجه رسیده است؛ چون به نظر می‌رسد این علاقه در کنار عشق او به مانگا می‌تواند به او در کارگردانی فیلم ابدی‌ها (Eternals) کمک کرده و به نوعی مفید واقع شود.

آیا کارگردانی Eternals توسط ژائو می‌تواند برای مارول خطرناک باشد؟

کلوئی ژائو اولین فیلمساز مستقلی نیست که قرار است برای مارول فیلم بسازد، بااین‌حال او معتقد است که ممکن است این پروژه برای مارول خطرناک باشد.

این فیلمساز در گفتگویی در مورد این فیلم و آزادی‌هایی که از سوی استودیو به او داده شده است صحبت کرد. او اشاره کرد که از دید او مارول با دادن این مسئولیت به او ریسکی خطرناک را به جان خریده است. از دید ژائو ساخت فیلم‌های مارول نیازمند فیلمبرداری در محیط‌های خاص، استفاده از لنز با زاویه دید عریض و درمجموع درک عمیق از این نکته است که جلوه‌های ویژه بصری دقیقا چگونه کار می‌کنند. این درحالی است که ژائو بیشتر دوست دارد سر صحنه فیلمبرداری وقت گذرانده و از نزدیک با ساز و کار فناوری‌های درگیر در این مسئله آشنا شود.

مطلب مرتبط: بیوگرافی و فیلم شناسی بونگ جون-هو، شگفتی ساز اسکار ۲۰۲۰

او می‌گوید از آنجایی که با مانگا بزرگ شده است و همواره تصورش این بوده است که روزی یک هنرمند مانگا خواهد شد، بنابراین همیشه در حال تصور کردن چیزهایی بوده است که در واقعیت وجود خارجی ندارند. البته آگاهی از این نکته که ژائو دست کم برخی از حساسیت‌های مستقل خود برای ساخت فیلمی مهم در کهکشان تصویری مارول را حفظ کرده است، تاحدی ما را نسبت به آینده این فیلم امیدوار می‌کند.

بیوگرافی بیس ریوز (Bass Reeves)

یکی از دیگر پروژه‌هایی که بسط و توسعه آن برعهده ژائو گذاشته شده است، یک بیوگرافی تصویری از بیس ریوز است. برده‌ی سابقی که به اولین مارشال ایالتی سیاه پوست ایالات متحده در غرب رودخانه می‌سی‌سی‌پی تبدیل شد. برای هرکسی که علاقمند به تماشای سریال «Watchmen» از شبکه‌ی HBO است، احتمالا این نام، نامی شناخته شده است؛ چرا که بس ریوز الهام بخش شخصیت ویل ریوز است که سعی می‌کند با تأثیر گرفتن از او خود را به عنوان یک قهرمان نقاب دار مبارزه با جرم و جنایت معرفی کند.

Deadline برای اولین بار در بیستم آوریل سال ۲۰۱۸ اعلام کرد ژائو قصد دارد بیوگرافی ریوز را برای استودیوی آمازون نوشته و آن را کارگردانی کند. مشخص است دیمن لیندلوف پیش از ژائو داستان ریوز را در سریال واچمن تعریف کرده بود، بااین‌حال او در ژانویه گذشته و در گفتگو با رولینگ استون اعلام کرد که بابت این مسئله عصبانی نیست؛ چرا که احتمالا داستان‌های بیشتری در مورد ریوز وجود دارد که باید فرصتی برای بیان شدن پیدا کنند. ژائو هم گفت امیدوار است فیلم و سریال‌های بیشتری در مورد این شخصیت ساخته شود.

البته که داستان‌های زیادی از زندگی گذشته این شخصیت وجود ندارد و این کار را سخت می‌کند و شاید همین مسئله باعث شده است در معرفی او در دنیای رسانه کمی تأخیر بیفتد.

ساخت فیلمی آینده نگرانه در مورد شخصیت دراکولا

اما ژائو ظاهرا علاقمند به ساخت اثری نامتعارف در مورد یکی از معروف‌ترین شخصیت‌های ترسناک و فانتزی یعنی کنت دراکولای خون آشام است که قرار است به شکلی نمادین این شخصیت را به تصویر بکشد.

هالیوود ریپوتر در چهارم فوریه سال جاری میلادی ضمن تأیید این خبر اعلام کرد ژائو از طریق شرکت تولید فیلم خود به نام «Highwayman» قصد دارد فیلم دراکولا را برای یونیورسال پیکچرز تولید کند. او نوشتن فیلمنامه، کارگردانی و تولید این فیلم را برعهده خواهد داشت و اگرچه هنوز جزئیات چندانی در مورد این فیلم دردسترس نیست، اما اینگون به نظر می‌رسد که فیلم حال و هوایی وسترن مانند با تم علمی تخیلی و نگاهی به اتفاقات آینده خواهد داشت و البته که بازهم قرار است متأثر از همان نگاه ژائو به لایه‌ها و حاشیه جامعه باشد.

ژائو در بیانیه مطبوعاتی خود گفت:

«من همیشه شیفته خون آشام‌ها و مفاهیمی بودم که برای به تصویر کشیدن آنها مورد استفاده قرار می‌گرفتند. برای من باعث مسرت است که با دانا، پیتر و تیم شرکت یونیورسال دراین پروژه همکاری می‌کنم».

او همچنین از اینکه فرصتی پیدا کرده است تا فیلمی در مورد شخصیت محبوب خود بسازد، ابراز خشنودی کرد. ژائو پیش از این هم فیلم‌های غربی متعددی ساخته است اما فیلم دراکولا و فیلم ابدی‌های به او اجازه می‌دهند فیلمسازی در دنیایی جدید و ژانری متفاوت تجربه کند. البته از آنجایی که ژائو به تازگی جایزه اسکار را برده و به نوعی اکنون همچون پادشاهی می‌درخشد، دور از ذهن نیست که این دو فیلم هم بسیار جذاب‌تر از چیزی ظاهر شوند که تصورش را می‌کنیم.

به پایان این مطلب رسیدیم، امیدوارم از مرور آن و همراهی با ما لذت برده باشید. نظر شما در مورد این کارگردان چینی تبار و اخرین اثرش فیلم سرزمین آواره‌ها چیست؟ تلاقی فیلمسازی با ریشه شرقی و کار در عرصه داستان‌سرایی به سبک غربی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ فراموش نکنید نظرات و پیشنهادات خود را با ما در ۷۲۴پرس دات کام هم درمیان بگذارید.