از آنجایی که درسال‌های اخیر انیمه تبدیل به یکی از محصولات جذاب دنیای سرگرمی شده، طبیعی است که نام استودیوهای بزرگ و معروف صنعت انیمه‌سازی ژاپن هم به شکل گسترده‌تری مورد توجه قرار بگیرد. استودیو ماپا نمونه‌ی خوبی از فعالان این صنعت است که با ساخت پروژه‌هایی معروف و محبوب همچون حمله به تایتان به شهرت رسیده است. اما به‌تازگی اخباری از رسوایی بزرگی منتشر شد که استودیو ماپا را درگیر خود کرده است.
به گزارش ۷۲۴پرس و به نقل از Spielanime، استودیو معروف ماپا (MAPPA) این روزها با پیروی کردن از مسیر موفقیت استودیو انیمیشن سازی کیوتو (Kyoto Animation)، به آرامی درحال پشت سرگذاشتن پله‌های موفقیت است و تلاش دارد به چهره بعدی صنعت ساخت انیمه در کشور ژاپن تبدیل شود.
ماپا که با ساخت آثاری خوش ساخت و معروف بارها شگفتی‌ساز شده، نه‌تنها مورد تحسین بین‌المللی قرار گرفته بلکه با واکنشی بی‌سابقه از سوی جامعه انیمه دوستان یا همان اوتاکوها هم مواجه شده است. اما این روزها افشای یک رسوایی، چهره این استودیو محبوب را خدشه‌دار کرده است؛ به‌طوری که اینگونه به نظر می‌رسد که موفقیت‌های بی‌نظیر آنها شاید به قیمتی گزاف برای این استودیو تمام شود. اما داستان چیست؟
در بیش از یک دهه‌ی گذشته، استودیو انیمیشن ژاپنی ماپا شهرت قابل توجهی پیدا کرده و به یک وزنه سنگین و غیرقابل انکار در صنعت انیمه مدرن ژاپن و البته جهان تبدیل شده است. ماپا با مجموعه‌ای از بزرگترین محصولات انیمه‌ای سال‌های اخیر و همینطور ارائه چندین اثر سینمایی پرطرفدار شهرتی جهانی پیدا کرده، اما این موفقیت در روزهای اخیر با بروز مشکلاتی همراه بوده است. اما این رسوایی دقیقا به چه مواردی اختصاص دارد؟
خب، اینطور که به نظر می‌رسد ماپا در کنار تمجیدها و طرفداران پروپاقرصی که دارد، این روزها با اتهام‌هایی در زمینه کار بیش از حد کارکنان خود روبرو است. بر کسی پوشیده نیست که ماپا هرساله تعداد قابل توجهی پروژههای برجسته را ارائه می‌کند که هرکدام از آنها به دلیل کیفیت شگفت‌انگیز انیمیشن خود مشهور هستند. عناوینی برجسته همچون سریال جوجوتسو کایسن (Jujutsu Kaisen)، مرده اره‌ای (Chainsaw Man) و البته انیمه محبوب و بسیار پرطرفدار حمله به تایتان (Attack on Titan) از این جمله هستند که به‌خصوص این آخری میلیون‌ها طرفدار در گوشه و کنار جهان دارد. اما آیا این استودیو با وجود این موفقیت‌های چشمگیر در قبال نیروی کار خود و رفاه و آرامش آنها هم متعهد بوده است؟ ظاهرا پاسخ این پرسش اسباب نگرانی شده است.
پرسش داغ همیشه این بوده که آیا کارکنان استودیو ماپا در زمانی که این استودیو درحال تهیه و ساخت پروژههای بلندپروازانه خود بوده است، به میزان کافی فرصت استراحت و خوابیدن داشته‌اند؟ متأسفانه به نظر می‌رسد پاسخ این پرسش منفی است و شرایط کاری این افراد با گذشت زمان نه‌تنها بهبود پیدا نکرده بکله بدتر شده است؛ به‌طوری که کارکنان این غول دنیای انیمه به نقطه شکست روحی و جسمی رسیده‌اند. اخیرا شاهد افشای اطلاعاتی نگران‌کننده در این زمینه بودیم که نشان می‌دهند ماپا کارکنان خود را ملزم به امضای قراردادهای عدم افشا موسوم به «NDAs» کرده است. قراردادهایی که صریحا به کارگردانان و انیماتورهایی که به ویژه روی انیمه جوجوتسو کایسن کار می‌کردند فشار آورده که در مورد وضعیت کلی پروسه تولید این سریال صحبت نکنند.
مطلب مرتبط: احتمال ساخت لایو اکشن حمله به تایتان
جای تعجب نیست که این حرکت باعث ایجاد موجی از خشم در میان تیم اختصاصی این استودیو شده است؛ به‌طوری که در چند روز گذاشته شاهد اظهارنظرهای گسترده انیماتورهایی بودیم که تصمیم گرفتند که سکوت خود را شکسته و در مورد شرایط بد کاری خود دراین استودیو دست به افشاگری بزنند. این روزها شبکه اجتماعی توئیتر یا ایکس، به محلی برای این افشاگری تبدیل شده است و این افراد در مورد برنامه‌های تنبیهی در نظر گرفته شده از سوی ماپا، محیط خفقان آور و بد کاری، تعهد غرامت پایین و فشار سنگین استودیو برای ساکت کردن کارمندان صحبت می‌کنند.
اما پرسش اساسی اینجا است که چرا ماپا چنین کاری را با کارمندان خود انجام می‌دهد؟
خب، شرایط کار در صنعت انیمه سازی بسیار سخت و سنگین است؛ استثمار دائمی کارمندان متأسفانه به فرهنگ کاری رایج در بسیاری از استودیوهای انیمه سازی تبدیل شده است. این فشار سنگین بیشتر محصول فعالیت پلتفرم‌های پخش جریانی بزرگ همچون نتفلیکس است که چنین استودیوهایی را به صورت قراردادی برای کاهش هزینه پروژههای مورد نظر خود استخدام می‌کنند. به عنوان مثال انیماتور ایپی ایچی (Ippei Ichii) در سال ۲۰۲۱ در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر سابق) تأیید کرد که نتفلیکس شروع به سفارش دادن محصولات با نرخ بسیار کمتر از سریال‌های تلویزیونی کرده است. ظاهرا تهیه‌کننده‌ای که روی انیمه تولید نتفلیکس کار می‌کرد به ماپا پیشنهاد داد برای تولید هر قسمت ۳/۸۰۰ ین پرداخت می‌کند که در آن تقریبا معادل ۳۴ دلار بود. این‌درحالی است که سقف هزینه تولید در آن زمان درحدود پانزده هزار دلار بود که خود نشان دهنده اختلاف فاحش میان هزینه‌های پرداخت شده است.
از طرف دیگر کارفرمای آزادی به نام موشیو (Mushiyo) هم پس از ترک ماپا بیانیه‌ای در شبکه ایکس منتشر کرده و به اعلام کرد شرایط کاری در مورد مجموعه حمله به تایتان هم آشکارا ناسالم است.
مطلب مرتبط: آیا بهترین بخش حمله به تایتان، یک حفره داستانی است؟
تصمیم استودیو ماپا برای کار همزمان روی چهار پروژه سنگین و بزرگ آن هم بدون دادن آموزش مناسب به تیم سازنده منجر به ایجاد جوی کاری شبیه کارخانه‌ها شده است؛ جایی‌که انیماتور مجبور هستند به صورت مداوم مشغول کار باشند. دراین بین بیشتر به نظر می‌رسد آنها دائما در حال انجام اصلاحات هستند تااینکه واقع مشغول خلق کردن چیزی باشند و این عمل تحقیرآمیز استثمار انیماتورهای برجسته، در نهایت منجر با شکل‌گیری هیاهوی اخیر شده است. به‌این شکل که صداهای سرکوب شده بالاخره راهی برای فریاد کشیدن پیدا کردند و اکنون شهرت خوب ماپا را با افشای چنین عملکرد نامناسبی خدشه‌دار کردند.
به گفته‌ی کارمندان و همینطور منتقدان، استودیو ماپا که درسال‌های اخیر مورد توجه زیادی قرار داشت این روزها به دلیل این فرهنگ کاری بسیار خشن در سراشیب سقوط قرار گرفته وبه‌نوعی در مسیر تبدیل شدن به استودیو مدهاوس (Madhouse) بعدی است. بد نیست بدانید درواقع این یکی از بنیان‌گذارن استودیو مدهاوس بود که ماپا را تأسیس کرد؛ درنتیجه شاید چنین نتیجه‌گیری چندان دور از ذهن نباشد. شاید به‌همین دلیل است که گروهی از کاربران شبکه اجتماعی ایکس هم به این مسئله اشاره کرده و اذعان کردند شرایط بد کاری در استودیو مدهاوس باعث شد گروهی از انیماتورها این استودیو را ترک کرده و به امید شرایط کاری بهتر به استودیو ماپا کوچ کردند. هرچند که درنهایت در شرایطی مشابه قرار گرفته و باز هم به‌نوعی مجبور به بیگاری شدند.
کارفرمایان اخیرا ادعا کردند که ماپا تنها ۸ ماه به انیماتورهای خود فرصت داد تا تمامی قسمت‌های فصل چهارم حمله به تایتان را پس از تحویل آن از استودیو «ویت» (WIT)، آماده کنند.
آیا پذیرفتن پروژههای سنگین و متعدد نشانه طمع شرکت ماپا است؟
کار بیشتر و دستمزد کمتر دو کلمه‌ای است که فرهنگ کاری شماری از استودیوهای انیمه سازی همچون ماپا را نشان داده و به‌بهترین شکل ممکن تعریف می‌کند. درحالی‌که بسیاری از مردم از این نمایش‌ها به‌عنوان آثاری ارزشمند نام می‌برند، واقعیت پشت پرده این است که ساخت این محصولات با اختصاص دستمزدهای پایین برای انیماتورها، حاشیه سود پایین و دستکاری قراردادها به شکل دلخواه استودیو همراه است که درنهایت باعث می‌شود استودیو سود بیشتری ببرد.
استودیو ماپا چند پروژه رابه صورت همزمان پیش می‌برد؛ درنتیجه ضرب‌الاجل‌های فشرده‌ای را به کارمندان خود داده و جایی برای ترویج یا تغییر فرهنگ کاری سیال باقی نمی‌ماند. این اتفاق قبلا برای استودیوهای دیگری هم رخ داده؛ فرآیندی که درنهایت منجر به اضمحلال، سقوط و نابودی آنها شده است. به‌عنوان نمونه می‌توان به استودیوهای زیر اشاره کرد که به‌دلیل شرایط مشابه از بین رفتند:
- استودیو گونزو (Gonzo)
- استودیو پیرو (Pierrot)
- استودیو A-1 Pictures
- استودیو J.C. Staff
پذیرفتن تعهد کاری بیش از توان و همینطور فراهم نکردن امکانات رفاهی مناسب برای کارمندان از جمله اشتباهات بزرگ ماپا بوده است؛ استودیوی خوش نامی که متأسفانه برای حفظ شهرت خود به الزام شیوه‌هایی ناسالم در فضای کاری متوسل شده و اینگونه نام نیک خود را خدشه‌دار کرده است. درواقع فشار سنگین کاری کارمندان ماپا در طول سال‌ها واقعا برجسته است؛ به‌طوری که اخیرا این شرکت انیماتورهای فعال در ساخت فصل دوم انیمه جوجوتسو کایسن را مجبور به امضای قرارداد محرمانه کرد تا اخبار مربوط به تخلفات و استثمار این افراد به‌وسیله این استودیو را مخفی نگه دارد.
البته با توجه به فضای ایجاد شده و مخالفت‌هایی که با رویکرد این شرکت شکل گرفته است، ماپا اخیرا از تلاش خود برای ترویج یک محیط کاری سالم صحبت کرد. اما اینکه آیا این کار تنها اقدامی برای مقابله با واکنش‌های منفی ایجاد شده است یا پاسخی واقعی به فرهنگ کاری غلط و آسیب‌زای این شرکت است، پرسشی است که هنوز پاسخی قطعی برای آن پیدا نشده است.
درپایان نظر شما در مورد شیوه اداره استودیویی همچون ماپا چیست؟ آیا ساخت و ارائه آثار محبوب ارزش سختگیری و ساعت‌های طولانی کار بدون استراحت را دارد؟ یا سلامت تیم سازنده و انیماتورها باید در اولویت استودیوها قرار داشته باشد؟ شما به‌عنوان یک بیننده از استودیوهایی همچون ماپا چه توقعی دارید؟ مشتاق شنیدن دیدگاه و نظرات شما عزیزان هستیم، حتما آنها را با ما و دیگر دوستان‌تان در ۷۲۴پرس دات کام هم درمیان بگذارید، سپاس
انیمه
#سریال خاندان اژدها
#آشپزی
#خراسان جنوبی