چگونه بدون تهاجمی بودن، رفتار قاطعانه‌ای داشته باشیم؟

ابراز وجود مهارتی است که فرد با داشتن آن می‌تواند نظر خود را با صراحت بیان کند بدون این که حقوق دیگران را زیر پا بگذارد. با این حال، همه‌ی افراد به اهمیت «قاطعیت» چه در زندگی کاری و چه در زندگی شخصی آگاه نیستند. برای بعضی مردم قاطعیت داشتن کار بسیار سختی است. نکته‌ی دیگری که اکثر ما از آن آگاه نیستیم این است که قاطعیت یک صفت منحصر به فرد در رفتار با دیگران نیست که عده‌ای آن را دارند و عده‌ای ندارند. در واقع قاطعیت مهارتی است که می‌توان آن را یاد گرفت و در خود تقویت کرد.

چرا بعضی از افراد به سختی ابراز وجود می‌کنند؟

مثلث قاطعیت سه راس دارد: انفعال، تهاجم و ابراز وجود. برای قاطع بودن نیاز است که ترکیب مناسبی از این سه گرینه داشته باشید.

رفتار منفعلانه

در دوران کودکی، بزرگسالان به ما یاد می‌دهند که با دیگر بچه‌ها مهربان باشیم. به همین علت اکثر ما در هنگام بیان نظر متفاوت یا حتی مخالف دچار تردید می‌شوی؛ چرا که احساس می‌کنیم مخالفت کردن با دیگران کار خوبی نیست.

به این ترتیب نوعی رفتار منفعلانه را در خود پرورش می‌دهیم؛ چرا که باور ما این طور شکل گرفته است که بیان نظر و خواسته‌هایمان امری خارج از عرف و بی ادبانه است که اغلب توسط دیگران رد می‌شود. در حالی که رفتار منفعلانه باعث ناراحتی کسی غیر از خودمان نخواهد شد! در این صورت حقوق خود را نادیده می‌گیریم که این مسئله بر روی اعتماد به نفس ما تاثیر منفی می‌گذارد.

رفتار تهاجمی

رفتار تهاجمی نقطه‌ی کاملا مقابل رفتار منفعلانه است. افراد تهاجمی در بیان نظر خود توجهی به حقوق و احساسات دیگران ندارند. آن‌ها آگاه نیستند که با ابراز نظرات خود، عزت نفس افراد را پایمال می‌کنند.

رفتارهای پرخاشگرانه شکل‌های متفاوتی دارد. برای مثال می‌تواند حالت «دستوری» به جای «درخواستی» داشته باشد یا دیگران را نادیده بگیرد. در واقع وقتی رفتار تهاجمی از خود نشان می‌دهیم انتظار داریم که دیگران رفتار منفعلانه از خود نشان دهند.

ابراز وجود

قاطعیت یا ابراز وجود، تعادلی بین دو حالت انفعال و تهاجم است. در واقع، ابراز وجود یک راه ارتباطی دو طرفه است که در حین شنیدن نظر دیگران، می‌توانیم نظر خود را هم بیان کنیم. ابراز وجود افراد را تشویق به تبادل نظر می‌کند و حقوق و احساسات دو طرف را در نظر می‌گیرد. این اشتراک گذاری بدان معنی است که به هر دو طرف احترام گذاشته شده و با دیده‌ی یکسانی به آن‌ها نگاه شده است.

برقرار کردن چنین تعادلی نیازمند تلاش است. نقش فعلی ما، تجارب گذشته، دیدگاهی که نسبت به خود داریم، استرس‌هایی که تجربه می‌کنیم و فرضیات نادرست ما که با عادت‌ها و تاثیر از دیگران شکل گرفته‌اند می‌تواند این تعادل را دچار مشکل کند. اما اگر خودآگاهی خود را تقویت کنیم، یاد خواهیم گرفت که چطور ابراز وجود کنیم.

چگونه قاطعیت در زندگی شخصی و حرفه‌ای ما مفید خواهد بود؟

همانطور که قبلا گفته شد، ابراز وجود و قاطعیت می‌تواند باعث رشد قابل توجهی در زندگی شخصی و حرفه‌ای ما شود. بنا به گرازش فوربس، رهبرانی که قاطعیت بیشتری دارند موفق‌تر از سایرین عمل می‌کنند. علاوه بر این، برای یک سازمان بسیار مهم است که نیروی کارش قاطعیت بالایی داشته باشند تا توسعه، همکاری، حمایت، وحدت و آموزش در آن ترویج شود.

وقتی صحبت از توسعه‌ی شخصی می‌شود، قاطعیت سهم به شدت تاثیرگذاری در آن خواهد داشت. در ادامه به بعضی از فایده‌های قاطعیت داشتن، اشاره می‌کنیم:

ارزش بیشتری برای خود قائل خواهید بود

قاطعیت باعث افزایش اعتماد به نفس و بهبود تصویر ذهنی شما از خود می‌شود. از این رو خودآگاهی خود را نه تنها تحت عنوان عقاید خود، بلکه با بیان آن‌ها تقویت کرده‌اید. علاوه بر این، دیدگاه واقع بینانه‌تری نسبت به خود پیدا خواهید کرد.

ارزش بیشتری برای دیگران قایل خواهید شد

 بنابراین، به جای این که دیگر افراد را به عنوان یک تهدید ببینید، رفتار قاطعانه‌ی شما اجازه می‌دهد که نگاه واقع بینانه‌ای به آن‌ها داشته باشید. به ‌این ترتیب درک بهتری از نکات مثبت افراد پیدا می‌کنید و می‌توانید در رسیدن به هدف‌هایتان از آن‌ها کمک بخواهید.

فرصت رسیدن به دستاوردهای بیشتر را به شما می‌دهد

وقتی نظر خود را باشفافیت و وضوح مطرح می‌کنید، دیگر نگران مسائل حل نشده یا راضی نگه نداشتن همه نیستید. به این ترتیب تلاش شما در این خصوص، استعدادهای بالقوه‌ی شما را نمایان خواهد کرد.

به طور کلی، یکی دیگر از مزایای عمده‌ی رفتار قاطعانه این است که به ما اجازه می‌دهد روابط سالمی را با دیگر افراد تجربه کنیم؛ چرا که در حال بهبود شخصیت خودمان هستیم. شاید آن قدر هم آسان نباشد، اما می‌توانیم به تدریج یاد بگیریم که چطور رفتار خود را بهبود دهیم.

برای قاطع شدن چه باید کرد؟

هر فردی روش‌های مخصوص به خود را برای تقویت قاطعیت دارد. برای بعضی این کار ساده است و برای عده‌ای نیاز به تلاش بیشتری دارد. در ادامه توصیه‌هایی را بیان خواهیم کرد که می‌توانند این ویژگی را در ما تقویت کنند:

ارزش‌های فردی خود شناسایی کنید

هیچ وقت به دیگران اجازه ندهید که فکر کنند از شما مهم‌تر هستند. بنابراین نگذارید که نسبت به شما نگاه بالا به پایین داشته باشند. توجه داشته باشید که نظرات، افکار، احساسات و حقوق شما ارزش ابراز شدن در جمع را دارند.

موارد زیادی ما را تحت کنترل قرار می‌دهد. ممکن است برخی از افراد رفتار خوبی با ما نداشته باشند؛ چرا که می‌توانند ببیند نسبت به خود چه حسی داریم و چطور رفتار می‌کنیم. همین خودکم بینی ما به آن‌ها مجوز می‌دهد. اعتماد به نفس، انرژی و نگرش ما حامل پیام‌هایی برای افراد پیرامون‌مان است. پیامی که نوع رفتار ان‌ها را با ما رقم می‌زند!

چنانچه آن‌ها مشاهده کنند که کسی برای ما احترام بالایی قایل است و از شان ما حفاظت می‌کند، آن‌ها هم چنین رفتاری از خود نشان می‌دهند. بنابراین همه چیز از خود ما شروع می‌شود. اگر برای خود ارزش قائل باشیم، مردم هم به همان اندازه برای ما ارزش قائل می‌شوند.

نیازهای خود را شناخته و آن‌ها را مشخص کنید

اگر برای برآوردن نیازهای خود منتظر مردم هستید، ممکن است برای همیشه در انتظار باقی بمانید! پس در وهله‌ی اول مستقل باشید. شما تنها کسی هستید که برای برآوردن نیازها و خواسته‌های خود باید اقدام کنید. علاوه بر این، وقتی یاد بگیرید که در جهت رسیدن به خواسته‌های خود تلاش کنید، از پتانسیل‌های واقعی خود بهره خواهید گرفت. بنابراین، اعتماد به نفس و عزت نفس شما افزایش پیدا خواهد کرد.

با این حال، برای رسیدن به اهدف خود، خط قرمزهای را فراموش نکنید. آن قدر غرق رویاهای خود نشوید که افراد را نادیده بگیرید و منافع آن‌ها را قربانی منافع خود کنید.

بپذیرید که هیچ کنترلی بر دیگران ندارید

کلیشه‌ی معروفی در این خصوص وجود دارد: «همه را نمی‌توان راضی نگه داشت.»

شما مسئول برداشت‌های دیگران نسبت به کارهای خودتان نیستید. ما فقط مسئول اعمال خودمان هستیم. اگر دیگران دیدگاه‌ها و نظرات ما دوست ندارند، این دیگر مشکل ما نیست.

انتقادات را به شیوه‌ی درست مطرح کرده و قبول کنید

زندگی همه‌ی ما نقص‌هایی دارد. به همین دلیل از دیگران انتقاد می‌کنیم یا دیگران از ما انتقاد می‌کنند. مهم این است که یاد بگیریم تا چطور نقد خود را به آن‌ها انتقال دهیم تا شان آن‌ها را زیر سوال نبریم. نظرات اشتباه را تذکر دهید، اما سعی کنید انتقاد شما سازنده و مفید باشد.

به همین ترتیب، زمانی که نقد می‌شویم نباید انتقادهای دیگران را شخصی برداشت کنیم. ناراحت شدن یا عصبانیت لحظه‌ای موردی ندارد، اما هرگز نباید باعث بی‌احترامی ما نسبت به دیگران شود. در عوض اجازه دهید که این انتقادات کمک کنند تا از آن‌ها در جهت رشد شخصی و حرفه‌ای خود استفاده کنید.

به راحتی «نه» بگویید

همیشه مجبور هستیم که از حق و حقوق خود دفاع کنیم. بنابراین نمی‌توانیم به تمام خواسته‌های دیگران جواب مثبت بدهیم به خصوص اگر آن‌ها با منافع ما در تضاد باشند. در غیر این صورت، ارزش خود را از دست خواهیم داد. به خاطر داشته باشید که ایرادی ندارد که گاهی هم در جهت رضایت دیگران عمل نکنیم. در مواقعی هم می‌توان به جای پاسخ منفی پیشنهاد جایگزین داد تا یک بازی برنده-برنده را پیش برده باشیم.

یاد بگیریم که قاطعانه رفتار کردن به آن سختی که فکر می‌کنیم، نیست. تنها تمرین‌های ثابت می‌تواند این خصیصه‌ی ارزشمند را در ما نهادینه کند. پس تلاش خود را بکنید تا در بلند مدت از مزایای قاطعیت خود لذت ببرید.