قانون تضمین خرید محصولات کشاورزی در سال ۱۳۶۸ مصوب شد؛ این قانون به منظور حمایت از تولید محصولات اساسی کشاورزی و ایجاد تعادل در نظام تولید و البته جلوگیری از افزایش ضایعات محصولات کشاورزی تصویب شده است. براساس این قانون دولت موظف است ابتدای هر سال با اعلام حداقل قیمت خرید تضمینی نسبت به خرید این محصولات شامل گندم، برنج، جو، ذرت و ... اقدام کند. اما طی سال‌های اخیر تعیین قیمت به کندی انجام می‌گیرد، هر چند قیمت خرید تضمینی گندم شهریور ماه سال گذشته دو برابر شد، اما برای سال جدید نسبت به تورم ایجاد شده، هنوز قیمتی اعلام نشده است؛ تاجایی که روزگار تولید کننده های خوشه های طلایی را خاکستری کرده است.

تولید گندم به صرفه نیست

به گزارش خبرنگار ۷۲۴پرس، با توجه به جنگ روسیه و اوکراین، قیمت گندم و برخی از محصولات کشاورزی دست‌خوش نوسانات زیادی شد؛ چرا که عمده غلات جهان توسط این دو کشور تولید می‌شود. این مشکل روی قیمت‌گذاری گندم در ایران نیز تاثیر گذاشت؛ تا جایی که شهریور سال گذشته قیمت خرید تضمینی گندم به ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان افزایش یافت. اگر چه گفته سید جواد ساداتی نژاد وزیر جهادکشاورزی، این رقم در سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ با  ۱۵۰۰ تومان یارانه کشت، قیمت خرید تضمینی گندم به هر کیلو ۱۳ هزار تومان رسید.

این خبر در حالی مطرح شد که سال گذشته قیمت پایه خرید تضمینی گندم همین ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان بود و ناعادلانه‌تر این که آن مبلغ یارانه کشت شامل همه گندم‌کاران نشد.

گندم تازه در دستان کشاورز

یکی از گندم‌کاران خراسان جنوبی با انتقاد از این قیمت‌گذاری غیر کارشناسی می‌گوید: «این قیمت ۱۳ هزار تومانی که وزیر جهادکشاورزی اعلام کرده باید قیمت پایه گندم باشد».

صالحی افزود: «با این قیمت، برداشت گندم به هیچ عنوان صرفه اقتصادی ندارد و زمانی که محصولی برای کشاورز صرفه اقتصادی نداشته باشد، از چرخه تولید خارج می‌شود؛  اگر این اتفاق برای گندم بیوفتد اقتصاد ایران با چالش‌های بیشتری مواجه خواهد شد».

وی با اشاره به تغییرات قیمتی که برای دیگر محصولات کشاورزی و دامداری به وجود آمده ،تصریح می‌کند: «قیمت کود از اول سال گذشته تاکنون چند مرتبه گران شد، دولت سال قبل قیمت گندم را تعیین کرد و در سال جدید هنوز جلسه ای برای تعیین قیمت تضمینی گندم برگزار نشده؛ این در حالی است که قیمت کود، سم، بذر و تراکتور بدون هیچ نظارتی در فاصله‌های زمانی کوتاه افزایش‌های چندین برابری داشته است؛ این یعنی از دیوار کشاورز و گندم کار دیوار کوتاه تری برای مسئولان وجود ندارد».

هر کیلو گندم ۲۰ هزار تومان

کشاورز دیگری نیز با ادعای اینکه دولت هیچ توجهی به بحث تولید گندم در کشور ندارد با ابراز گلایه از قیمتی که سال گذشته تعیین شده، می‌گوید: «امروز قیمت تمام شده یک کیلوگرم گندم حدود ۲۰ هزارتومن است؛ البته این مبلغ بدون احتساب سود کشاورز است».

ابراهیمی با اشاره به اینکه هزینه های تولید بسیار افزایش یافته می‌افزاید: «اگر همه چیز در یک راستا تغییر کند شاید این گلایه‌ها مطرح نشود. البته که ما نیز طالب گرانی و کاهش توان خرید مردم نیستیم؛ اما وقتی همه چیز را دولت گران می‌کند باید فکری برای عاقبت ما کشاورزان نیز داشته باشد».

وی اضافه می‌کند: «کاش دولت همین‌طور که روی کنترل قیمت گندم در پایین‌ترین نرخ به لحاذ تولیدی اصرار دارد، برای کنترل ماشین‌آلات کشاورزی و قیمت گوشت هم پافشاری می‌کرد».

گندم‌کاران خواستار بازنگری قیمت خرید گندم هستند

رئیس اتاق اصناف کشاورزی ومنابع طبیعی شهرستان طبس در گفت و گو با خبرنگار ۷۲۴پرس، شرایط را برای ادامه کشاورزی به خصوص محصول گندم بسیار سخت توصیف کرده و می‌گوید: «قیمت اعلام شده گندم با توجه به هزینه‌های بالای تولید در بخش کشاورزی تناسب ندارد».

مسعود رضا بندگی با توجه به نام‌گذاری سال جدید می‌افزاید: «نظر به اینکه از سوی مقام معظم رهبری امسال، سال مهارتورم و رشد تولید نام‌گذاری شده است، کشاورزان خواستار بازنگری قیمت گندم هستند؛ زیرا هزینه‌های کاشت، داشت و برداشت افزایش زیادی داشته، بنابراین باید هرچه سریعتر شورای قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی تشکیل جلسه بدهد و قیمت واقعی و کارشناسی خرید گندم را اعلام کند».

وی توضیح داد: «بنا بود که در روزهای پایانی سال شورای قیمت‌گذاری برای تغییر قیمت گندم تشکیل جلسه بدهد که متأسفانه این جلسه بناب دلایلی تشکیل نشد!».

وی با اشاره به اینکه برداشت گندم در بعضی از استانها شروع شده، تاکید می‌کند: «انتظار داریم که وزیر جهاد‌کشاورزی نسبت به برگزاری جلسه شورای قیمت‌گذاری محصولات دستور داده و قیمت کارشناسی را اعلام کنند تا گندم‌کاران، گندم خود را به جای دلال‌ها به دولت فروخته و کشور از نظر امنیت غذایی و خودکفایی گندم به اهداف خود برسد».

بندگی متذکر می‌شود: «اگر فورا در این خصوص اقدام لازم انجام نگیرد، کشاورزان نیز به سرنوشت دامداران ‌و عشایر گرفتار شده و دولت مثل گوشت، گندم را هم باید از خارج وارد کند».

وی با بیان اینکه با افزایش هزینه‌های تولید و افزایش نرخ جهانی گندم چاره‌ای جز اصلاح قیمت این محصول نداریم، خاطر نشان می‌کند: «جلسه شورای قیمت‌گذاری در خصوص تعیین قیمت خرید تضمینی گندم به بعد از تعطیلات عید موکول شد؛ اما تاکنون این جلسه تشکیل نشده است. این درحالی است که خرید تضمینی گندم در سال ۱۴۰۲ آغاز شده، اما کشاورزان هنوز منتظر اعلام نتیجه جلسه شورای قیمت‌گذاری هستند».

برداشت گندم

سطح زیرکشت گندم آبی در استان ۱۷ هزار و ۶۹۵ هکتار است که سال گذشته برداشت ۴۷ هزار تن ثبت شده است. برداشت گندم در استان از منطقه نهبندان آغاز می‌شود و بیشترین سطح زیرکشت این محصول متعلق به شهرستان قاین با ۳ هزار و ۲۳۵ هکتار است.

استان بی طرف

اگرچه نخعی، مدیرعامل صندوق حمایت از سرمایه گذاری خراسان جنوبی از بی طرفی این نهاد نسبت به تعیین قیمت خرید تضمینی گندم و هرگونه نظر کارشناسی در صندوق حمایت خراسان جنوبی می‌گوید، اما حمیدرضا رضوی خبیر، مدیر عامل صندوق حمایت از توسعه سرمایه‌گذاری بخش کشاورزی خراسان رضوی، در گفت و گو با خبرگزاری ایسنا در خصوص قیمت خرید تضمینی گندم در سال جاری اظهار کرده است: «دولت سیزدهم نگاه ویژه‌ای به موضوع محصولات استراتژیک و راهبردی کشور از جمله گندم دارد. در سال گذشته علی‌رغم اینکه قیمت خرید تضمینی گندم ۷۵۰۰ تومان تصویب شده بود، این قیمت به عدد ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان رسید و باعث شد که دولت خرید بیشتری نسبت به سال‌های گذشته داشته باشد».

مدیر عامل صندوق حمایت از توسعه سرمایه‌گذاری بخش کشاورزی خراسان رضوی در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا گفته است: «قرار بود جلسه‌ای نیز با انجمن گندم‌کاران کشور برگزار شود که این جلسه به سال جاری موکول شده و تاکنون برگزار نشده است. قیمت خرید تضمینی گندم در سال گذشته ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان بود و دولت در مهر ماه سال قبل قیمت خرید تضمینی سال جاری را ۱۳ هزار تومان اعلام کرد که ۱۵۰۰ تومان از آن یارانه حمایتی است. قیمت خرید تضمینی سال جاری ۱۳ هزار تومان اعلام شده، اما گندم‌کاران انتظار داشتند که این قیمت اصلاح شود».

در ادامه این خبر وی اضافه کرده است: «در موضوع قانون خرید تضمینی سال ۱۳۶۸، نگاه مجلس بر این بوده که به منظور تعادل در نظام تولید و جلوگیری از ضایعات محصولات، دولت با تبصره‌های تعریف شده از جمله در نظر گرفتن نرخ تورم اعلام شده توسط بانک مرکزی، هزینه‌های تولید و نرخ ارزش مبادله‌ای محصول در خارج از کشور، نرخ خرید تضمینی گندم را تعیین کند».

مدیر عامل صندوق حمایت از توسعه سرمایه‌گذاری بخش کشاورزی خراسان رضوی خاطرنشان کرد: «با توجه به نرخ جهانی گندم و بحرانی که با جنگ اوکراین و روسیه ایجاد شد با توجه به اینکه ۳۰ درصد از تولید غلات در جهان را این ۲ کشور دارند؛ در حال حاضر انتظار کشاورزان این است که دولت قیمت خرید تضمینی گندم را متناسب با نرخ تمام‌شده واردات آن تعیین کند».

وی عنوان کرد: «کشور ما با توجه به شرایط اقلیمی به مناطق مختلفی تقسیم می‌شود؛ به طوری که در غرب کشور و شمال کشور با بیش از ۷۰۰ میلیمتر بارندگی اراضی با آب‌های سطحی و جریانات اقلیمی آبیاری می‌شود، اما شرق کشور از عمق ۲۵۰ متری آب استیحصال شده و بنابراین هزینه تمام شده تولید گندم از جمله هزینه برق، آب، بازسازی و نوسازی بیش از غرب کشور است؛ لذا پیشنهاد من این است که تعیین نرخ خرید تضمینی به استانداران واگذار شده و استانداران با تشکیل کارگروه‌هایی، بر اساس هزینه تمام شده این نرخ را تعیین کنند».

گندم

هر چند گفته می شود در صورت اصلاح قیمت گندم، مابه التفاوت افزایش قیمت به حساب کشاورزانی که گندم تحویل داده‌اند، پرداخت خواهد شد. اما لازم است این قیمت اصلاح شود چراکه در صورت عدم اعلام قیمت متناسب با هزینه های تولید، کشاورزان رغبتی به کشت نخواهند داشت.