ویندوز 10 هم مثل هر سیستم عامل دیگری، بخشی از عملیات پاکسازی را به کاربر می‌سپارد. در ادامه به بهترین روش‌های پاکسازی ویندوز و جلوگیری از کند شدن کامپیوتر ویندوزی می‌پردازیم.

فضای اشغال شده توسط فایل‌های اضافی و غیرضروری ممکن است بسیار زیاد باشد و حتی اگر هارددرایو کامپیوتر بسیار حجیم باشد هم سرعت سیستم به علت اندیس‌گذاری همیشگی ویندوز، پایین می‌آید. لذا اولین گام در افزایش سرعت ویندوز، پاکسازی فایل‌های اضافی است.

برای پاکسازی فایل‌ها دو روش اصلی وجود دارد. روش اول استفاده از ابزار پاکسازی ویندوز یعنی Disk Cleanup است و روش دیگر استفاده از نرم‌افزار ساده و رایگان CCleaner. برای اجرا کردن دیسک کلین‌آپ ویندوز، در استارت منو عبارتDisk Cleanup را تایپ کنید یا روی درایو موردنظر که معمولاً درایو C است، راست کلیک کرده و پس از انتخاب گزینه‌ی  Properties، در پنجره‌ی باز شده روی دکمه‌ی Disk Cleanup کلیک کنید. بعد از چند دقیقه تحلیل و بررسی، لیستی از فایل‌های اضافی نمایان می‌شود و خوشبختانه می‌توان اغلب دسته‌ها را بلادرنگ پاک کرد. بهتر است گزینه‌ی Windows ESD installation files را انتخاب نکنید؛ چرا که ریست کردن ویندوز بدون گذاشتن دیسک نصب ویندوز را غیر ممکن می‌کند.

پاکسازی فایل‌های اضافی در ویندوز

پس از گذاشتن تیک در کنار دسته‌های مطلوب، روی عبارت Clean system files کلیک کنید.

پاکسازی ویندوز به کمک CCleaner

نرم‌افزار معروف و ساده‌ی CCleaner نه تنها بخش‌های مختلف ویندوز، بلکه فایل‌های اضافی و کش مرورگرها و همین‌طور نرم‌افزارهای آفیس را هم حذف می‌کند. در تب Cleaner این نرم‌افزار، می‌توان تیک دسته‌های مختلف را اضافه کرد تا پاکسازی عمیقی صورت بگیرد.

در حالت پیش‌فرض برخی گزینه‌های غیرضروری تیک خورده است که بهتر است برداشته شود و برخی بالعکس. به عنوان مثال حذف تصاویر بندانگشتی گزینه‌ی خوبی نیست؛ چرا که ویندوز مجدداً این تصاویر را ایجاد می‌کند. در نهایت پس از پایان Analyze روی دکمه‌ی Clean کلیک نمایید.

CCleaner می‌تواند رجیستری ویندوز را نیز پاکسازی کند؛ اما به خاطر داشته باشید که پاکسازی خطاهای رجیستری که شاید صدها مورد باشد، نه تنها کمکی به افزایش سرعت ویندوز نمی‌کند، بلکه ممکن است در اجرای برخی نرم‌افزارها خلل ایجاد کند. بهتر است از هیچ نرم‌افزاری برای پاکسازی رجیستری ویندوز استفاده نکنید، مگر آنکه ضرورتی مطرح باشد.

پاکسازی فایل‌های بزرگ

برای پاکسازی فایل‌های بزرگی که شاید توسط CCleaner و Disk Cleanup شناخته نشده‌اند، می‌بایست از فایل منیجرهای کارآمد و نرم‌افزارهایی نظیر TreeSize Free استفاده کرد. تری‌سایز فری همان‌طور که از نامش پیداست نرم‌افزار رایگانی است که پوشه‌ها و فایل‌ها را با ظاهری شبیه نمودار درختی نمایش می‌دهد. به این ترتیب می‌توان سریعاً پوشههای حجیم و فایل‌های بزرگ را شناسایی کرد و در صورت عدم نیاز، پاکسازی کرد.

و توضیح بیشتر: پس از اجرای Tree Size روی عبارت Scan در ردیف بالایی کلیک کنید. می‌توانید تمام درایو C را انتخاب کنید یا یکی از پوشه‌های این درایو، مثل پوشه‌ی Program Files را انتخاب نمایید. ممکن است در مورد دسترسی به صورت ادمین از شما سوال شود. بعد از چند کلیک ساده و واگذاری دسترسی، همه‌ی پوشه‌ها به ترتیب فضای اشغال شده مرتب می‌شوند. به جز پوشه‌ی ویندوز که دستکاری آن خطرناک است، در پوشه‌ی Users که فایل‌های شخصی قرار گرفته و پوشه‌ی نرم‌افزارها یعنی Program Files و Program Files x86 به دنبال موارد غیرضروری باشید.

شناسایی پوشههای بزرگ در ویندوز

پوشه‌ی دیگری که معمولاً حجیم است، پوشه‌ی Users است، در این پوشه نام کاربران مختلف ویندوز دیده می‌شود. در پوشه‌ی هر کاربر، پوشه‌ای به اسم App Data قرار گرفته که محل ذخیره‌سازی فایل‌های موقتی نرم‌افزارها یا به زبان دیگر، کش نرم‌افزارها است. به عنوان مثال نرم‌افزار دانلود و پخش موسیقی Spotify Premium  ممکن است موسیقی‌های زیادی را در این پوشه ذخیره کرده باشد یا نرم‌افزارهای حافظه‌ی ابری نظیر گوگل درایو و دراپ‌باکس هم موارد زیادی را در این بخش برای دسترسی آفلاین نگه داشته باشند. بهتر است پوشهها را یک به یک بررسی کرده و موارد مهم و کاربردی را در درایو دیگر و یا هارددیسک اکسترنال ذخیره نمایید و موارد غیرضروری را حذف کنید.

پاکسازی نرم‌افزارهای حجیم و غیرضروری

منطقی است که نرم‌افزارهای حجیمی که هزاران فایل کوچک و بزرگ به درایو C یا دیگر درایوهای هارددیسک شما اضافه کرده‌اند را حذف کنید، مگر آنکه به این نرم‌افزارها نیاز داشته باشید. برای شناسایی حجیم‌ترین نرم‌افزارها، روی منوی استارت کلیک کرده و عبارت Programs را تایپ کنید تا در نتایج جست‌وجو، Programs and Features که بخشی از کنترل پنل ویندوز است، نمایان شود. روش دیگر در ویندوز 8 و نسخه‌های بعدی، راست کلیک کردن روی آیکن منوی استارت است. در منوی باز شده، یکی از گزینه‌ها Programs and Features است و به عبارت دیگر دسترسی به این بخش کاربردی، ساده‌تر شده. در این بخش ویندوز می‌توان با کلیک روی سرستون Size، نرم‌افزارها را به ترتیب حجم مرتب کرد. البته همه‌ی نرم‌افزارها از نظر ظرفیت اشغال کرده، شناخته‌شده نیستند و ممکن است برخی حجم زیادی داشته باشند و در انتهای لیست با حجم نامعلوم، قرار گیرند. به همین علت است که ابتدا از TreeSize استفاده می‌کنیم.

شناسایی نرم‌افزارهای حجیم نصب شده روی ویندوز

مراحل بعدی روشن است، روی نرم‌‎افزار موردنظر راست کلیک کرده و عبارت Uninstall را انتخاب می‌کنیم.

پاکسازی پف‌افزارها

Bloatware یا پف‌افزار به نرم‌افزارهای اضافی که ویندوز و اندروید و دیگر سیستم‌عامل‌ها را سنگین می‌کند، گفته می‌شود. پف‌افزار کم‌کاربرد است و در عین حال با اجرا شدن در پس‌زمینه، همیشه بخشی از منابع پردازشی سیستم را به خود اختصاص می‌دهد. لذا بهتر است حذف شود!

برای حذف اپلیکیشن‌های مترو ویندوز 8 و نسخه‌های بعدی، از نرم‌افزار رایگان 10AppsManager استفاده کنید.

حذف اپلیکیشن‌های مترو ویندوز

به کمک نرم‌افزار The PC Decrapifier نیز می‌توان نرم‌افزارهای سازنده‌ی کامپیوتر و لپ‌تاپ را حذف کرد. البته دقت کنید که برخی نرم‌افزارها مفید هستند؛ مثلا نرم‌افزار فعال کردن کلیدهای میانبر روی کیبورد لپ‌تاپ (دکمه‌های ترکیبی با ترکیب کلید Fn و Fها) یا تنظیم توان مصرفی پردازنده، سیستم خنک‌کاری ویژه و روشنایی نمایشگر و تنظیمات مربوط به صدا، مفید هستند.

پاکسازی آنچه روی دستاپ است

دستاپ شما و هر کاربری که از کامپیوتر استفاده می‌کند، در حالت پیش‌فرض بخشی از درایو C است. در نتیجه اگر دستاپ شلوغی داشته باشید و فایل‌های حجیم روی دستاپ موجود باشد، درایو C ممکن است با مشکل کمبود فضای خالی مواجه شود. برای استفاده‌ی راحت‌تر از سیستم و همین‌طور کاهش فضای اشغال شده توسط فایل‌های متعدد، بهتر است دستاپ خود را مرتب و خلوت نگه دارید یا آیتم‌ها را دسته‌بندی کنید.

برای مرتب‌سازی می‌توان از نرم‌افزار کاربردی و رایگان Fences استفاده کرد.

حذف اپلیکیشن‌های مترو ویندوز

می‌توان فایل‌های حجیم را به پوشه‌ای در درایوی متفاوت منتقل کرد و شرت‌کات پوشه ساخته شده را روی دستاپ قرار داد تا دسترسی به آن ساده و سریع باشد.

آخرین گزینه، نوسازی کامل ویندوز!

بله، در نهایت اگر پاکسازی ویندوز و نرم‌افزارها، سرعت سیستم را مثل روزهای آغازین نکند، می‌توان از قابلیت PC Refresh ویندوز 10 و 8 استفاده کرد. به کمک این قابلیت که جزئی از امکانات ریکاوری و ری‌استور ویندوز است، کامپیوتر ویندوزی همه‌ی نرم‌افزارها و درایورها و ... را پاکسازی می‌کند و به زمانی برمی‌گردد که صرفاً ویندوز روی سیستم نصب شده است.

برای ریست کردن کامل ویندوز 10 در منوی استارت عبارت Recovery را تایپ کنید. به پنل ریکاوری ویندوز وارد  شوید تا گزینه‌های مختلف پیش روی شما قرار بگیرد. در نتایج جست‌وجو گزینه‌ای به اسم Reset this PC نیز موجود است که شما را به بخش دیگری از تنظیمات هدایت می‌کند. در این بخش شروع پیشرفته‌ی ویندوز و همین‌طور ریست پس از ری‌استارت، در دسترس شماست:

ریست کردن کامل ویندوز

در نهایت بد نیست سخت‌افزار سیستم خود را هم گردگیری کنید تا قطعات داخلی در دمای پایین‌تر و امن‌تری کار کرده و عمر سیستم بهینه شود. خنک‌تر کارکردن پردازنده و پردازنده‌ی گرافیکی، در عملکرد سیستم هم اندکی موثر است؛ چرا که امکان کارکرد در فرکانس کاری بالاتر، وجود دارد.