نقد و بررسی فیلم مرد ایرلندی ساخته مارتین اسکورسیزی

بعد از بیش از یک دهه فعالیت و ساخت آثاری سینمایی در ژانرهای گوناگون، به نظر می‌رسد کارگردان صاحب سبک و شناخته شده سینما «مارتین اسکورسیزی» (Martin Scorsese) بعد از بازگشتی دوباره به  ژانر محبوب خود یعنی آثار جنایی و گنگستری، طلوعی دوباره را تجربه کرده است. این اثر با عنوان «مرد ایرلندی» (The Irishman)، به درستی فریاد پیروزی این کارگردان و تیم بازیگران برجسته و کلاس جهانی او است. بازخورد فوق‌العاده و عظیم این فیلم، یک بار دیگر به یادمان آورد که اسکورسیزی بزرگ چه هنرهایی دارد. اگرچه از دید تعدادی از مخاطبان این فیلم تاحدی کسل‌کننده است، اما از دید بسیاری دیگر از جمله منتقدان، مرد ایرلندی حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد. حرف‌هایی که حداقل ارزش یک بار شنیده شدن را دارند.

مرد ایرلندی فرصتی دوباره برای اتحاد مجدد این کارگردان کهنه‌کار سینما با ستارگان معروفی همچون دنیرو، پشی و هاروی کیتل (Harvey Keitel) فراهم کرد؛ غول‌های دنیای سینما که پیش از این در تعدادی از خاطره‌انگیزترین فیلم‌های ژانر جنایی با این کارگردان، همکاری‌های درخشانی را تجربه کرده بودند. از جمله این آثار می‌توان به فیلم‌هایی همچون «خیابان‌های پایین شهر» (Mean Streets)، «رفقای خوب» (Goodfellas) و «کازینو» (Casino) اشاره کرد. این فیلم همچنین اولین همکاری مشترک مارتین اسکورسیزی بعد از گذشت مدت‌های بسیار بسیار طولانی است؛ یعنی چیزی نزدیک به پنجاه سال.

مطلب مرتبط: بررسی فیلم Green Book با بازی ویگو مورتنسن و ماهرشالا علی

فیلم مرد ایرلندی براساس کتابی تحت عنوان «شنیده‌ام خانه‌ها را رنگ می‌کنی» (I Heard You Paint Houses) نوشته چارلز برنت (Charles Brandt) ساخته شده است. در این فیلم شاهد هنرنمایی رابرت دنیرو در نقش «فرانک شیرن» ( Frank Sheeran) هستیم، یک راننده کامیون که به طریقی با فردی به نام «راسل بوفالینو» (Russell Bufalino) با نقش آفرینی «جو پشی» (Joe Pesci) و دارودسته و خانواده‌ مافیایی‌اش در پنسیلوانیا ارتباط برقرار می‌کند. او بعدها به مقام بالاتری رسیده و این‌بار شروع به همکاری با «جیمی هوفا» (Jimmy Hoffa) با بازی «ال پاچینو» (Al Pacino) می‌کند که سرگروه قدرتمندی و متصل به سازمان‌های جنایتکار ایرلندی است. گیشه مدت‌ها چشم انتظار اکران این فیلم بود و خوشبختانه با توجه به بازخوردهای موجود، باید گفت مارتین سکورسیزی و آخرین اثرش نه مخاطبان و نه منتقدان را ناامید نکردند.

پخش مرد ایرلندی در نتفلیکس ممکن است تاهمینجا هم باعث تأثیراتی منفی روی فیلم شده باشد، با این حال امتیاز مخاطبان این فیلم در «راتن تومیتوز» (Rotten Tomatoes) هنوز هم رقم قابل توجه ۸۶% را نشان می‌دهد. این عدد بیانگر احترام مخاطبان مشتاق این اثر است و به نوعی مخالف ایده‌ای است که فیلم را کسل‌کننده می‌داند. بااین حال اگر نگاهی به عنوان فیلم مرد ایرلندی در توئیتر داشته باشید، شاید اولین پیشنهاد موجود «خسته کننده بودن فیلم» باشد. این مسئله به نوعی اشاره‌ای به زمان بسیار زیاد فیلم است. در مجموع مرد ایرلندی فیلمی تفکربرانگیز و شاید کمی کند است که ممکن است بین تماشای آن در سینما تا در اتاق نشیمن و از طریق لپ‌تاب تفاوت‌هایی وجود داشته باشد.

مطلب مرتبط: بیوگرافی استیون اسپیلبرگ

مرد ایرلندی فیلمی مملو از صحنه‌ای اکشن و پرزد و خورد نیست؛ اما در عوض مقدار قابل توجهی دیالوگ و توجهی خاص به درون‌گرایی دارد. از سوی دیگر امتیاز این فیلم در میان منتقدان مجله راتن تومیتوز ۹۶% است. امتیازی تقریباً مشابه با بهترین فیلم جنایی پیشین اسکورسیزی یعنی رفقای خوب (Goodfellas) و تنها یک درصد کمتر از دیگر اثر شاخص و شناخته شده این کارگردان یعنی فیلم «راننده تاکسی» (Taxi Driver) که در مجموع نشان می‌دهد منتقدان این فیلم را پسندیده‌اند.

در ادامه توجه شما را به تعدادی از نظرات مطرح شده از سوی منتقدان در مورد این فیلم جلب می‌کنیم. با ۷۲۴پرس همراه باشید. 

تایم:

در طول دو ساعت و نیم از مدت زمان این فیلم سه ساعت و نیمه، مرد ایرلندی را فیلمی سرگرم‌کننده با رگه‌هایی از ذکاوت و هوشمندی خواهید دید؛ به طوری که فکر می‌کنید قرار است فیلم با همین ویژگی‌ها ادامه پیدا کند. اما نیم ساعت پایانی فیلم، این احساس در مخاطب ایجاد می‌شود که ضرباهنگ فیلم کند شده است. اما کمی بعد شما متوجه می‌شوید که در تمام این مدت مارتین اسکورسیزی قصد داشته چه چیزی را برای مخاطب بازگو کند!

درحقیقت کارگردان سعی دارد به صورت خلاصه‌وار مروری برتاریخ اواخر قرن بیستم در آمریکا داشته باشد باشد. او برای این کار از دریچه چشم مردی که دوست دارد ظرفیت‌ها و شایستگی‌هایش را به رخ کشیده و به خواست‌های خود برسد، به آن دوران نگاه کرده است. اینجا متوجه می‌شوید اسکورسیزی چیزهایی را دیده که شما در مقام مخاطب از توجه به آنها محروم شده بودید. 

ورایتی:

فیلم مرد ایرلندی نگاهی به زندگی توده مردم دارد و از راهی غیر رمانتیک، تجربیات شخصیت‌ها را عرضه می‌کند. فیلمی با ساختار ظریف اما جذاب که به عمق درون مایه خود نقب زده و بیننده را با تیرگی‌های مرکز قدرت آشنا می‌کند.

گاردین:

اینجا مقدار متناسبی شوخ طبعی می‌بینیم، اما بیشتر از تماشای جمعیت افراد خلافکار و هزینه‌هایی که برای داشتن زندگی‌های لوکس و تجملاتی خود می‌پردازند، شما مردانی را می‌بینید که این کارها را برای بقای خانواده‌های خود انجام می‌دهند، یا حداقل شیوه‌ای که آنها ممکن است برای توجیه اعمال زشت خود از آن استفاده کنند. 

این درونگرایی باعث شده است که فیلم اثری خیلی جالب از آب درآید. وقتی کارگردانی بعد از مدت‌ها با ژانری که در آن تخصص دارد بازمی‌گردد، نتیجه معمولاً بسیار سرگرم‌کننده است؛ به طوری که به نظر می‌رسد بهترین کار خود را ارائه کرده است. اگرچه در بخش سوم، فیلم در دام تکرار مکررات گرفتار می‌شود، اما باید پذیرفت که فیلم در مجموع بلوغ بالایی دارد. اگر مارتین اسکورسیزی در جستجوی راهی برای بازگشت به زمینه اصلی کاری خودش بود، مرد ایرلندی پاسخی مناسب برای این کار بود. فیلمی که ما را با یادآوری خاطرات تسخیر شده قدیمی، مردان جذاب و خوش لباس و البته خرابی‌هایی که آنها پشت سرخود برجای می‌گذارند، میخکوب می‌کند.

نیویورک پست:

پنج دهه فعالیت هنری اگرچه قابل توجه است، اما درعین حل مدت زمانی طولانی برای حفظ یک سری شاخص‌ها و ویژگی‌هایی است که ممکن است خیلی ساده در هم فرو بریزند. اما اسکورسیزی به خوبی نشان داد که همچنان در اوج دوران کاری خود قرار دارد. مرد ایرلندی فیلمی کسل کننده نیست؛ در عوض جستجویی قابل توجه، عمیق و غیرقابل انتظار در زندگی اعضای مافیا است. 

ایندی وایر:

مرد ایرلندی را باید بهترین فیلم جنایی مارتین اسکورسیزی از زمان ساخت فیلم «رفقای خوب» تاکنون دانست. یک توصیف خالص و درعین حال افسار گسیخته از مشخصه‌های همیشگی آثار او در طول فعالیت فیلمسازی پنجاه ساله‌اش. اگر نقاط ضعفی همچون مدت زمان فیلم و استفاده از فناوری جوان سازی را کنار بگذاریم، اجرای بازیگران به شدت درخشان و درخور توجه است و نشان می‌دهد هنر بازیگری طلسمی جادویی است.

بسیاری از بازخوردهای موجود در مورد فیلم مرد ایرلندی، توأم با تمجید از بازیگران اصلی فیلم است و همین مسئله باعث شده که ازاین فیلم با عنوان یکی از شاهکارهای مارتین اسکورسیزی نام برده شود. اغلب منتقدان نقش رابرت دنیرو و بازی این هنرپیشه کهنه‌کار سینما را مورد ستایش قرار دادند و حتی بعضی گامی فراتر نهاده و بازی او در این فیلم را بهترین اجرای او تاکنون دانسته‌اند. هرچند دنیرو تنها ستاره تحسین شده فیلم نیست و همین داستان در مورد جو پشی و ال پاچینو هم صدق می‌کند.

دیگر عنصر تحسین برانگیز در فیلم مرد ایرلندی، وجود شخصیت‌های چندلایه است، کارگردان تمایلی برای به تصویر کشیدن داستانی عاشقانه را نداشته و در نهایت سعی کرده است اثری تفکربرانگیز بسازد. فیلمی که به مخاطب نشان دهد زندگی خلافکارها به چه شکلی است و آنها چه چیزهایی را پشت سرخود برجای می‌گذارند. داستانی که کارگردان برای نمایش آن به بیش از ۳ ساعت زمان نیاز داشته است. اگرچه این زمان شاید برای نمایش زندگی کافی نباشد، اما از نظر تعدادی از منتقدان مدت زمان فیلم یکی از مهمترین کاستی‌های فیلم است؛ به طوری که به نظر می‌رسد این ویژگی اسباب دلخوری شماری از منتقدان و بینندگان این فیلم را فراهم کرده است.

نشنال ریویو:

مدت زمان فیلم مرد ایرلندی سه ساعت و نیم است، در طول این مدت بخشی از داستان بسیار سرگرم‌کننده بوده و ممتاز و جالب توجه به نظر می‌رسد. با این حال با کمی دستکاری و به اصطلاح هرس بخش‌های زائد و غیرضروری می‌شد به سادگی ۳۰ دقیقه شاید بیشتر از مدت فیلم کاست. این شاید بزرگترین نقطه ضعف فیلم باشد؛ چرا که بسیاری از بینندگانی که این فیلم را از نتفلیکس تماشا کردند، در نیمه‌های فیلم به چرت زدن افتادند.

هالیوود ریپورتر:

باوجود اینکه در حالت کلی این اثری بسیار دلپذیر و دوست داشتنی است و باید اقرار کرد مارتین اسکورسیزی در هنر کارگردانی سنگ تمام گذاشته است، اما مدت زمان فیلم همچنان یکی از نقاط ضعف آن است که تاحدودی به کلیت فیلم صدمه زده است. تلاش برای به تصویر کشیدن بافت اجتماعی دوران کندی و نیکسون در مدتی کوتاه به اندازه طول یک فیلم، کاری سخت است که شاید باید از آن چشم‌پوشی می‌شد. ارتباط بین سیاست و سازمان‌های جنایتکار تنها باعث ضربه زدن به فیلم شده است؛ به طوری که فرصت چندانی برای تمرکز روی سه شخصیت کلیدی داستان یعنی فرانک، راسل و جیمی باقی نمانده است.

در نهایت اگر بخواهیم در مورد ویژگی‌های مثبت و وجوه منفی آخرین ساخته مارتین اسکورسیزی صحبت کنیم باید به صورت خلاصه وار به این موارد اشاره کنیم:

در ابتدا بد نیست نگاهی به نقطه ضعف‌های اشاره شده داشته باشیم. تعدادی از منتقدان و شاید شماری از بینندگان مدت زمان فیلم را به عنوان یکی از نکات فیلم در نظر گرفته‌اند. از دید برخی از منتقدان، بخش‌هایی از فیلم آنگونه که باید و شاید به شکلی پخته به نمایش درنیامده است. این گروه به صورت مشخص به ارتباط بین سیاست و دار و دسته خلافکاران اشاره می‌کنند. بخش‌هایی که می‌شد به شکلی حرفه‌ای تر در اتاق تدوین مورد توجه قرار گرفته و اضافات کنار گذاشته می‌شد. از سوی دیگر به نظر می‌رسد بخش سوم فیلم از ضرباهنگ خوبی برخوردار نیست و داستان به شکلی کند روایت می‌شود که چندان خوشایند نیست و درنهایت از دید گروهی استفاده از تکنیک جوان‌سازی بازیگران چندان ره‌آورد خیره‌کننده‌ای نداشته است. هرچند باید اذعان کنیم که شاید استفاده از این تکنیک در این فیلم به بدی تعدادی دیگر از فیلم‌هایی که در سال‌های اخیر از این روش استفاده کرده‌اند، نیست.

اما فارغ از نکات منفی فوق، همچنان از دید بسیاری از منتقدان و مخاطبان آثار اسکورسیزی، سه ویژگی مهم و ستایش برانگیز این فیلم شامل داستان، اجرای بازیگران و فیلمبرداری تحسین شده آن است. از دید منتقدان، مارتین اسکورسیزی با ساخت این فیلم بازگشتی موفقیت آمیز داشته است. او باردیگر در کنار تیمی از بهترین بازیگران این ژانر و چه بسی کل سینما قرار گرفته است و قدرت خود را در به تصویر کشیدن یک اثر جنایی درخشان به نمایش گذاشته است. و حتی اگر همه نتوانند بیش از سه ساعت یکجا نشسته و این فیلم را تماشا کنند، چیزی از امتیازات تحسین برانگیز فیلم کم نمی‌شود.

مطلب مرتبط: نقد فیلم جکی Jackie

حالا باید منتظر بود و دید آیا مارتین اسکورسیزی و فیلم مرد ایرلندی موفق می‌شوند در اسکار درخششی بی‌نظیر از خود نشان داده و آثار دیگری همچون «روزی روزگاری در هالیوود»، ۱۹۱۷، «داستان ازدواج» و «جوکر» را از میدان به درکرده و عناوین برتر را از آن خود کنند یا خیر؟ فعلاً که جای خالی رابرت دنیرو در فهرست بهترین بازیگر مرد سال بسیار خالی و ناامید کننده است.

 در پایان، آیا شما هم از مخاطبان آثار مارتین اسکورسیزی هستید؟ فیلم مرد ایرلندی را تماشا کردید؟ آیا شما هم با منتقدان آثار این فیلمساز برجسته هم نظر هستید؟ فراموش نکنید نظرات و دیدگاه‌های خود را با ما در ۷۲۴پرس دات کام در میان بگذارید.